Σαν σήμερα, το 1908, η μυστηριώδης έκρηξη στην Τουνγκούσκα ισοπέδωσε έκταση 2.150 τ.μ.

Ανατολική Σιβηρία, ξημερώματα Τρίτης 30 Ιουνίου 1908 (17/6 με το παλαιό ημερολόγιο): Μια σφοδρή έκρηξη –1.000 φορές πιο ισχυρή από την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα και ισοδύναμη με 15 μεγατόνους ΤΝΤ– κοντά στον ποταμό Τουνγκούσκα ισοπέδωσε 80 εκατ. δέντρα και κατέστρεψε έκταση 2.150 τ.μ.

Η πλησιέστερη κατοικημένη περιοχή απείχε 70 χλμ., η έκρηξη ωστόσο κατάφερε κυριολεκτικά να πετάξει τους κατοίκους από τα κρεβάτια τους.

Ένας από τους πολλούς άλυτους γρίφους της υπόθεσης Τουνγκούσκα είναι πως ενώ η έκρηξη ήταν τόσο σφοδρή και ακούστηκε σε πολύ μεγάλη απόσταση, δεν καταγράφηκε ούτε ένας μάρτυρας που να την είδε – αν και ο ουρανός στην Ευρώπη και στην Ασία εκείνη την νύχτα ήταν καθαρός. Οι περισσότεροι μάρτυρες ανέφεραν μόνο τους ήχους και τη δόνηση, όχι παρατήρηση της ίδιας της έκρηξης. Οι διηγήσεις τους διαφέρουν ως προς τη σειρά και την ολική διάρκεια των γεγονότων.

Η δόνηση καταγράφηκε σε σεισμολογικούς σταθμούς σε όλη την Ευρασία. Παρότι η Κλίμακα Ρίχτερ δεν είχε επινοηθεί ακόμα, σε αρκετά μέρη η δόνηση θα είχε υπολογιστεί ισοδύναμη με σεισμό 5,0 βαθμών Ρίχτερ. Τις επόμενες εβδομάδες ο νυχτερινός ουρανός ήταν αρκετά φωτισμένος για μεγάλο μέρος της νύχτας τόσο ώστε να μπορεί κάποιος να διαβάσει στο ύπαιθρο, εξαιτίας της σκόνης που υψώθηκε στη στρατόσφαιρα από την έκρηξη. Για τον ίδιο λόγο, στις ΗΠΑ, το Αστροφυσικό Αστεροσκοπείο Σμιθσόνιαν και το Αστεροσκοπείο του όρους Γουίλσον παρατήρησαν μια μείωση στη διαύγεια της ατμόσφαιρας που διήρκεσε αρκετούς μήνες.

Σύμφωνα με ακριβείς υπολογισμούς επιστημόνων, εάν η έκρηξη είχε γίνει 4 ώρες και 47 λεπτά αργότερα, λόγω της περιστροφής της Γης, θα είχε σβήσει από τον χάρτη την Αγία Πετρούπολη. Εντύπωση επίσης προκαλεί το γεγονός πως διακυμάνσεις στην ατμοσφαιρική πίεση ανιχνεύθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία.

Το μυστήριο παρέμεινε στο σκοτάδι πολλά χρόνια, καθώς το επισκίασαν γεγονότα όπως ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η ρωσική επανάσταση και ο εμφύλιος που επακολούθησε.

Οι πρώτες ακτίνες φωτός άρχισαν να διαφαίνονται στην υπόθεση το 1927, όταν μια επιστημονική ομάδα με αρχηγό της τον σπουδαίο Ρώσο επιστήμονα Λεονίντ Κουλίκ επισκέφτηκε την περιοχή, ανακαλύπτοντας την καταστροφή που προκάλεσε η έκρηξη. Συλλέγοντας μαρτυρίες και στοιχεία έβγαλε το συμπέρασμα πως ένας μετεωρίτης έπεσε στην περιοχή, δεν είχε όμως αποδείξεις αφού ποτέ δεν βρέθηκε ο κρατήρας.

Μετά από 33 χρόνια άλλη αποστολή έφτασε στην περιοχή με τον ίδιο στόχο: Να βρεθεί ο κρατήρας. Δυστυχώς αυτό δεν επετεύχθη, και το μυστήριο παρέμεινε άλυτο.

Αποτέλεσμα της δυστοκίας αυτής ήταν και είναι μέχρι σήμερα οι διάφορες θεωρίες να διαδέχονται η μια την άλλη.

Σύμφωνα λοιπόν με τα λεγόμενα αρκετών, κομήτης ή μετεωρίτης ή ένα ΑΤΙΑ διαμέτρου 30 μέτρων εξερράγη 5-10 χλμ. πάνω από το έδαφος. Άλλη θεωρία για το πού βρίσκεται ο κρατήρας έχει καταθέσει ο Τζιουζέπε Λόνγκο του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, υποστηρίζοντας πως η μικρή λίμνη Τσέκο 8 χλμ. βορειοδυτικά είναι το σημείο της σύγκρουσης.

Η πιο πρόσφατη επιστημονική έκθεση είναι αυτή που παρουσίασε στη Μόσχα ο Βλαντίμιρ Σβετσόφ, ερευνητής της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από την έκρηξη. Παρουσιάζοντας σειρά μαθηματικών μοντέλων εξηγεί ότι το ουράνιο σώμα εξερράγη πριν ακουμπήσει στη Γη, και η έκρηξη αυτή είχε πολλές ομοιότητες με την έκρηξη μιας ατομικής βόμβας. Σύμφωνα με τον ερευνητή, παρόμοιο φαινόμενο παρατηρήθηκε το 1994 όταν ο κομήτης Shoemaker-Levy εισήλθε στην ατμόσφαιρα του Δία.

• Με πληροφορίες από kathimerini.gr, wikipedia.org.