Όταν παίρνεις δύναμη από τον εαυτό σου και το ταλέντο σου οι δυστυχίες της ζωής γίνονται αιτία να πας το έργο σου πιο πέρα. Και όταν το δικό σου δάκρυ γίνεται το όχημα για το γέλιο του θεατή, τότε μιλάμε για άνθρωπο με ψυχή. Όπως ο Νίκος Σταυρίδης που πέθανε στις 12 Δεκεμβρίου 1987.
Από το Βαθύ στο παραλίγο πιο βαθύ
Ο Νίκος Σταυρίδης γεννήθηκε το 1910 στο Βαθύ της Σάμου, πριν από την ενσωμάτωση του νησιού στην Ελλάδα. Παιδί πολυμελούς οικογένειας, δούλεψε στο παντοπωλείο του πατέρα. Όμως το ταλέντο και το όνειρο δεν γνωρίζουν σύνορα.
Και το 1928 έφτασε στην Αθήνα. Το σχέδιο έμοιαζε σατανικό στο μυαλό ενός 18χρονου της εποχής: Να στηθεί έξω από ένα κεντρικό θέατρο «Έντεν» όπου πρωταγωνιστούσε ο Βασίλης Αυλωνίτης. Ο νεαρός Σαμιώτης πήρε βαθιά ανάσα, μπήκε μέσα και ζήτησε δουλειά ως ηθοποιός.
Και πήρε ρόλο, μικρό μεν, αλλά από κάπου έπρεπε να γίνει η αρχή. Και η αρχή έγινε στο έργο Λοβιτούρα.
Μόνο που αυτά που ήρθαν –ή μάλλον δεν ήρθαν– τον έφεραν σε απόγνωση. Αποφάσισε να αυτοκτονήσει και δη με άκρως εντυπωσιακό τρόπο: Να πέσει από την Ακρόπολη !
Για συντροφιά είχε πάρει ένα μπουκάλι ούζο. Η συνέχεια είναι ό,τι πρέπει για κωμωδία: Μέθυσε και η αυτοκτονία αναβλήθηκε.
Ο γουρλής του θεάτρου
Άρχισε όμως την προσπάθεια και σιγά-σιγά δικαιώνεται. Στον πόλεμο του 1940, αφού πολέμησε στην Αλβανία, συγκρότησε δικό του θίασο. Ο Σταυρίδης όχι μόνο ξεκινά να γίνεται από τους κωμικούς πρώτης γραμμής, αλλά αποκτά και τη φήμη του γουρλή.
Όταν μία παράσταση –κυρίως επιθεώρηση– δεν πήγαινε καλά εισπρακτικά, προσλάμβαναν τον Σταυρίδη. Μπορεί αυτό να προκαλεί γέλιο σήμερα, αλλά πάντοτε στο θέατρο υπήρχαν οι γουρλήδες και οι… άλλοι.
Το 1950 μπήκε πανηγυρικά στο σινεμά. Και με τι ρόλο και σε ποια ταινία· στο΄Ελα στον θείο του Νίκου Τσιφόρου. Ήταν ήδη 40 χρονών, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να γίνει πρωταγωνιστής και να καθιερωθεί και στο μέσο που τον πέρασε στην αιωνιότητα.
Αλλά και στο θέατρο βρισκόταν πια στην Α’ Εθνική των κωμικών. Μάλιστα, όπως είχε πει η ίδια σε συνέντευξή της, ο Νίκος Σταυρίδης επέμενε να βγει η Ρένα βλαχοπούλου στην επιθεώρηση, όχι ως τραγουδίστρια που ήδη ήταν, αλλά ως ηθοποιός. «Θα κάθεσαι εσύ σε ένα καφενεδάκι και θα σου κάνω κόρτε. “Άντε μωρέ μυτόγκα που θα κάνεις εσύ κόρτε σε μένα”» είχε πει η Βλαχόπουλου περιγράφοντας τον τρόπο προσέγγισής της.
Η μεγάλη τραγωδία
Δεν είναι λίγοι οι ηθοποιοί, από τους παλιούς μέχρι τους νεότερους, που έχουν να διηγηθούν ότι μετά από απώλεια αγαπημένου τους ανθρώπου το βράδυ στην παράσταση έπρεπε να πνίξουν τον πόνο τους για να κάνουν το κοινό να διασκεδάσει. «Γέλα παλιάτσο» αλλιώς.
Όταν «έφυγε» ο πατέρας του ο ηθοποιός βρισκόταν σε περιοδεία. Όμως αυτό που τον σημάδεψε ήταν ο θάνατος της πρώτης του γυναίκας, της 27χρονης –και πολλά υποσχόμενης ηθοποιού– Ντόρας Καριώτου. Μόλις παντρεύτηκαν ανακάλυψαν ότι είχε όγκο στο κεφάλι. Πήγε στο εξωτερικό για θεραπείες, αλλά τελικά δεν τα κατάφερε.
Ο ηθοποιός θυμόταν τις στιγμές και τη δύναμη που έπρεπε να δείξει πάνω στη σκηνή: «Πέθανε στην Αγγλία μετά από μία εγχείρηση όγκου στο κεφάλι. Εγώ γύρισα στη Θεσσαλονίκη σωστό ράκος. Έπαιζα τότε στο θέατρο “Μετροπόλιταν”. Βγήκα στη σκηνή. Το θέατρο ήταν κατάμεστο. Το γεγονός του θανάτου της γυναίκας μου είχε μαθευτεί. Ξαφνικά την είδα σαν όραμα μπροστά μου. Έχασα τα λόγια μου. Στην πλατεία φάνηκαν τα πρώτα μαντίλια που σφούγγιζαν κλαμένα μάτια. Έπαιζα κωμωδία και αντί να γελάει ο κόσμος έκλαιγε, και μάλιστα με λυγμούς. Πλησίαζε στο τέλος το νούμερό μου όταν άρχισε να φτάνει στην πλατεία ένα βουητό “Φτάνει, φτάνει, φτάνει…”. Και μετά ένα ξέφρενο χειροκρότημα».
Οι μεγάλες επιτυχίες
Το θέαμα εξελίσσεται σε όλες τις εποχές, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Αλλά φυσικά βγαίνουν και νέοι ηθοποιοί, αλλάζει ο κόσμος και οι συνήθειές του.
Αν δει κανείς τη φιλμογραφία των μεγάλων κωμικών (Φωτόπουλος, Βασιλειάδου, Μακρής, Χατζηχρήστος) θα διαπιστώσει ότι στη δεκαετία του ’60 έφυγαν από τη «Φίνος Φιλμ» και πήγαν σε άλλες μικρότερες εταιρείες. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έκαναν καλά πράγματα και στις άλλες.
Η τρίτη και τελευταία ταινία του Νίκου Σταυρίδη στον Φίνο ήταν από τις καλύτερες του – αν όχι η καλύτερη.
Στα Κίτρινα γάντια στο ρόλο του ζηλόφθονου Ορέστη παραδίδει μαθήματα ερμηνείας. Η σκηνή με τον Γκιωνάκη είναι αξέχαστη, όπως και αυτές με την Κοντού, την κινηματογραφική συζυγό του, Ρένα – άλλωστε το φιλμ βασιζόταν στο θεατρικό Η Ρένα δεν εξώκοιλε.
Και φυσικά οι επιτυχίες δεν τελείωσαν εκεί. Πάντως, ο ίδιος είχε δηλώσει ότι η αγαπημένη του ταινία ήταν Ο γαμπρός μου, ο δικηγόρος:
Αλλά και αργότερα, όταν άρχισε η πτώση του παλιού κινηματογράφου, ακόμα και σε μικρές ταινίες, το ταλέντο δεν κρυβόταν. Ούτε η πείρα:
Άλλωστε ο ίδιος ζούσε και ανέπνεε για το θέατρο. Α, και για τον Ολυμπιακό. (Αδυναμίες είναι αυτές.)
Η ηρεμία της ωριμότητας και το φινάλε στη γενέτειρα
Μπορεί να ήταν πάνω από μισό αιώνα στο θέατρο, αλλά ο ίδιος ήξερε πως δεν θα έμενε για πάντα στο σανίδι. Ασχέτως αν η σύνταξή του ήταν πενιχρή. Μάλιστα γι’ αυτό είχε φτάσει μέχρι έξω από το σπίτι του τότε πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, για να μιλήσει για τις συντάξεις των ηθοποιών.
Ο Νίκος Σταυρίδης είχε αρχίσει από τα τέλη των ’70s να φεύγει από το θέατρο. Και η ζωή του είχε πάει αλλού.
Ο ηθοποιός παντρεύτηκε άλλες δύο φορές και απέκτησε μία κόρη που λάτρευε, τη Δανάη. Τελικά γηροκομήθηκε από τη Μαρίνα Παυλίδη, κόρη της τελευταίας του συντρόφου, στο σπίτι του στη Κάτω Κηφισιά, έχοντας σαν εγγόνια του τα δύο της παιδιά.
Το 1983 επέστρεψε στο θέατρο, στην επιθεώρηση Το μινόρε της αλλαγής. Ο κόσμος τον αγκάλιασε, όμως η κακία ενός πασίγνωστου –και σπουδαίου– συνάδελφου του τον πίκρανε πολύ – είχε μιλήσει για αξιοθρήνητες επιστροφές, χωρίς να τον κατονομάζει. Έπαιξε άλλη μία σεζόν και μετά αποσύρθηκε.
Στις 12 Δεκεμβρίου 1987 πήγε στη Σάμο για να δει την αδελφή του. Και εκεί άφησε την τελευταία του πνοή. Στον τόπο που γεννήθηκε, σαν από παιχνίδι της μοίρας. Ο Νίκος Σταυρίδης έζησε μια πλούσια ζωή, καταξιώθηκε, αγαπήθηκε και πέρασε στην ιστορία.
Σπύρος Δευτεραίος
