Η τεχνολογία ανέκαθεν αποτελούσε κύριο συντελεστή διαμόρφωσης της ισχύος μιας χώρας. Ο πρωτοφανής τεχνολογικός μετασχηματισμός, ο οποίος εξελίσσεται στην εποχή μας και μάλιστα με ιλιγγιώδη ρυθμό, μας αφήνει άφωνους, αλλάζει τη ζωή μας και επιπλέον ανατρέπει τις γνωστές γεωπολιτικές υποθέσεις του σύγχρονου κόσμου.
Οι τρεις πρώτες βιομηχανικές επαναστάσεις έθεσαν το σκηνικό και προετοίμασαν τον κόσμο για την είσοδό του στη σημερινή τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
- Η πρώτη εκτυλίχθηκε μεταξύ του 1760 και 1840, με την αξιοποίηση της ισχύος του νερού και του ατμού στις μεταφορές και τη μηχανοποίηση της διαδικασίας παραγωγής.
- Η δεύτερη η οποία βασίστηκε στην ηλεκτρική ενέργεια και σε μια σειρά σημαντικών εφευρέσεων, χρονολογείται μεταξύ 1870 και 1930.
- Η τρίτη ήρθε από το τέλος της δεκαετίας του 1960, με την εμφάνιση και τη βαθμιαία συστηματοποίηση της χρήσης των υπολογιστών και των δικτύων.
- Η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση είναι ουσιαστικά το γινόμενο, το οποίο προέρχεται από την εκθετική αύξηση των τριών προηγουμένων ή με άλλα λόγια, είναι η βελτιστοποίηση της ψηφιοποίησης της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης.
Εξαιτίας της ολοένα και περισσότερο αυξημένης ανάγκης καυσίμων κατά την διάρκεια της δεύτερης βιομηχανικής επανάστασης, αναδείχθηκε και η γεωστρατηγική αξία της περιμέτρου της Ευρασίας (Rimland), όπου εντοπίζονταν τα μεγαλύτερα ενεργειακά κοιτάσματα.
Η ζώνη αυτή απετέλεσε το πεδίο αντιπαράθεσης του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης. Εντός του χώρου αυτού σημειώθηκαν οι περισσότεροι και οι μεγαλύτεροι πόλεμοι της σύγχρονης ιστορίας (Κορέα, Βιετνάμ, Ιράν, Ιράκ, Αφγανιστάν, Λίβανος, Ισραήλ, Συρία, Κουρδιστάν, Κύπρος, Ελλάδα, Τουρκία, Ουκρανία, Αρμενία, Φιλανδία, κ.τλ.).
Οι τεχνολογίες του μέλλοντος αφενός δημιουργούνται εντός της τρέχουσας γεωπολιτικής διάρθρωσης και αφετέρου θα τη μετασχηματίσουν, εξαιτίας του γεγονότος ότι η συμμετοχή στην ψηφιακή εποχή αποδεικνύεται ενθαρρυντική για την συμμετοχή και μικρότερων κρατών.
Φαίνεται ότι η παγκόσμια ηγεσία καθορίζεται πλέον από τα ψηφιακά δίκτυα, των έλεγχο των δεδομένων και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Αυτά είναι τα «σύγχρονα όπλα» που οι χώρες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να εξασφαλίσουν γεωστρατηγικά οφέλη και να επιτύχουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Προκύπτει δηλαδή, ένας νέος τύπος αντιπαράθεσης, ο γεωτεχνολογικός, στον οποίο οι χώρες συμμετέχουν μέσω αντιπροσώπων. Τρανταχτό παράδειγμα των προαναφερομένων είναι η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας το 2019, αναφορικά με τον αποκλεισμό της Huawei από τις μελλοντικές αναβαθμίσεις του Android και της πρόσβασης σε δημοφιλείς εφαρμογές, όπως το Youtube, το Google Maps και το Gmail. Ως απάντηση η Huawei ανέπτυξε το δικό της λειτουργικό σύστημα Harmony OS/Hongemeng OS, για να αποδεσμευθεί και να ανεξαρτητοποιηθεί πλήρως.
Ο πόλεμος λοιπόν δεν γίνεται για τις παραδοσιακές αιτίες που γνωρίσαμε στο παρελθόν, όπως η ενέργεια, αλλά για τα δεδομένα, αυτός είναι και ο λόγος υποβάθμισης της γεωπολιτικής αξίας της περιμέτρου της Ρωσίας, όπως απέδειξε η αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν. Η χώρα που θα επικρατήσει και θα παίξει τον ρόλο του νέου πλανητάρχη, θα είναι αυτή που θα ελέγχει σε μεγαλύτερο βαθμό τα δίκτυα επικοινωνίας και θα δημιουργεί ψηφιακές αποικίες. Όσες χώρες πρωταγωνιστήσουν στο τεχνολογικό επίπεδο θα πρωταγωνιστούν και σε γεωστρατηγικό, γεωπολιτικό και οικονομικό, οι υπόλοιπες θα μετατραπούν σε ψηφιακές αποικίες.
Ο γεωτεχνολογικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας μέσω αντιπροσώπων, οδηγεί σε έντονη αντιπαλότητα και αλλάζει αισθητά τις παγκόσμιες ισορροπίες. Οι δύο υπερδυνάμεις ανταγωνίζονται η μία την άλλη στην τεχνητή νοημοσύνη, στα 5G δίκτυα νέας γενιάς, στη ρομποτική, στον κυβερνοπόλεμο και σε κάθε άλλη τεχνολογία που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
Ο νέος διπολικός κόσμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, που αναδύθηκε ή καλύτερα αποκαλύφθηκε μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, δεν θα έχει τα θερμά στρατιωτικά πολεμικά χαρακτηριστικά του δίπολου ΗΠΑ-Ρωσίας και θα διαμορφωθεί στη βάση των γεωτεχνολογικών συμφερόντων του κόσμου. Tον νέο αυτό Ψυχρό Πόλεμο, ήδη επιβεβαίωσε, η ανάκληση των Γάλλων πρέσβεων από την Αυστραλία και την Αμερική.
Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν ήδη στον ανεπτυγμένο κόσμο, στην Ελλάδα ο μέσος κρατικός υπάλληλος θεωρεί τους Η/Υ ως εξέλιξη των γραφομηχανών, χωρίς να έχει ακόμα συνειδητοποιήσει τις υπολογιστικές τους δυνατότητες, αγνοώντας ακόμα και αυτήν την ετυμολογία του όρου.
Γεώργιος Μουρουζίδης
Πηγές:
- Foreign Affairs
- Oι Βιομηχανίες του μέλλοντος (Allex Ross)
- Άνθρωπος 4.0 (Δημήτριος Λακασάς).
