Πού οδεύει η Τουρκία;

Η ιστορία της νεότερης Τουρκίας στην ουσία χωρίζεται σε δύο περιόδους. Η μία αρχίζει με την ίδρυσή της, το 1923 και περατούται το 2002, με την ανάληψη της εξουσίας από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Η άλλη ξεκινάει το 2002 και φθάνει μέχρι σήμερα και αφορά την περίοδο άσκησης της εξουσίας από τον Ταγίπ Ερντογάν και το κόμμα του, το οποίο σταδιακά μετατρέπεται από κόμμα σε προσωπικό μηχανισμό του αδιαμφισβήτητου ηγέτη του.

Και στις δύο περιόδους, το κοινό χαρακτηριστικό της Τουρκίας είναι ότι αρνείται να ακολουθήσει τα βήματα του σύγχρονου κόσμου προς τον εκδημοκρατισμό, τουλάχιστον όπως αυτός γίνεται αποδεκτός από τη λεγόμενη Δύση.

Και στην πρώτη περίοδο και στη δεύτερη, η Τουρκία αρνείται να εκδημοκρατιστεί, γιατί γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο δεν θα της επιτρέψει να κρατά υπό πίεση και να εφαρμόζει πολιτικές αφομοίωσης στα είκοσι εκατομμύρια Κούρδων που κατοικούν στο έδαφός της.

Η μόνη περίοδος που η καταπίεση εναντίον των Κούρδων χαλάρωσε, ήταν αυτή που επακολούθησε της σύλληψης του Αμπντουλάχ Οτζαλάν, κι αυτό γιατί στη συμφωνία παράδοσης που έκαναν οι ΗΠΑ με την Τουρκία, έβαλαν δύο όρους. Ο ένας ήταν να μην θανατωθεί ο ηγέτης του Κουρδικού Απελευθερωτικού Κινήματος και ο άλλος να επιτραπεί στους Κούρδους να εκφράζονται πολιτικά.

Η περίοδος αυτή τερματίστηκε τις 7 Ιουνίου 2015, όταν το Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (Halkların Demokratik Partisi) έλαβε ποσοστό 13,1% καταλαμβάνοντας 80 από τις 550 έδρες του τουρκικού Κοινοβουλίου, όσες είχε καταλάβει και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ), ορκισμένος εχθρός των Κούρδων.

Το αποτέλεσμα αυτό δεν είναι μόνο ότι στέρησε την πλειοψηφία από το κόμμα του Ερντογάν, αλλά σήμανε συναγερμό και στα έγκατα του τουρκικού κράτους, αφού όλα έδειχναν ότι οδηγούμαστε σε ιστορικού χαρακτήρα ανατροπές.

Τότε, μπροστά στον «κοινό εχθρό», έγινε ο ιστορικός συμβιβασμός του Ερντογάν με το βαθύ κράτος, που μέχρι τότε ήταν αδυσώπητος εχθρός του, τότε άρχισε ο πλήρης εκφασισμός του Ερντογάν και του κόμματός του, που συνεχίζεται επιδεινούμενος μέχρι σήμερα.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα το χαρακτήρα του τουρκικού κράτους και της ίδιας της Τουρκίας, μεταφράσαμε σχετικό άρθρο του Μεχμέτ Αλτάν, ενός Τούρκου διανοούμενου, ο οποίος φυλακίστηκε από τον Ερντογάν, επειδή μιλούσε για την ανάγκη εκδημοκρατισμού της Τουρκίας και επίλυσης του Κουρδικού.

Τίτλος: Τι κάνατε μετά τον Ψυχρό Πόλεμο;

Του Μεχμέτ Αλτάν

Δεδομένου ότι η Ρεπάμπλικ δεν κατάφερε να εκδημοκρατιστεί, η Τουρκία δεν θα μπορούσε να γίνει ένα νέο κέντρο έλξης. Πιάστηκε στον ανεμοστρόβιλο των παλιών της φόβων. Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της Ιστορίας είναι ότι επιτρέπει να δούμε καθαρά την ουσία των προβλημάτων και να εξαλείψουμε τις υπερβολές της κάθε εποχής. Επίσης, άλλο ένα χαρακτηριστικό της είναι ότι δεν επηρεάζεται από την πολιτική προπαγάνδα.

***

Στο παρασκήνιο των καθημερινών ανεμοστρόβιλων της αιματηρής και ταραγμένης δεκαετίας του 1990, υπήρξε η ανατροπή της εποχής μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν μια περίοδος διεθνούς πολιτικής και στρατιωτικής έντασης που συνεχίστηκε από το 1947 έως το 1991 μεταξύ του Δυτικού Μπλοκ με επικεφαλής τις ΗΠΑ και των χωρών του Ανατολικού Μπλοκ με επικεφαλής τη Σοβιετική Ένωση.

Η Ένωση των Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών διαλύθηκε επίσημα στις 25 Δεκεμβρίου 1991. Όταν διαλύθηκε, η εποχή του Ψυχρού Πολέμου τελείωσε.

Η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης προκάλεσε επίσης την αλλαγή καθεστώτος στις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ και την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη Γιουγκοσλαβία.

***

Νομίζω ότι είναι απαραίτητο να δούμε τα γεγονότα και τα μέσα ενημέρωσης της δεκαετίας του 1990 με βάση αυτό το υπόβαθρο. Η Τουρκία δεν είναι πολύ καλή στην προσαρμογή στις αλλαγές στον καταμερισμό των ρόλων και στους νέους μετασχηματισμούς στον κόσμο. Έχει μια παράξενη εμμονή να επιμένει στις παλιές της συνήθειες. Αυτό συνέβη και μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

***

Στις 31 Οκτωβρίου 1989, ο Τουργκούτ Οζάλ έγινε ο 8ος πρόεδρος της Δημοκρατίας της Τουρκίας λαμβάνοντας 263 ψήφους στον τρίτο γύρο ψηφοφορίας, στον οποίο η αντιπολίτευση δεν συμμετείχε. Ξεκίνησε επίσημα τα καθήκοντά του στις 9 Νοεμβρίου 1989. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της Ρεπάμπλικ που ένας πολιτικός ανέλαβε καθήκοντα προέδρου στην Τουρκία.

Οι συνθήκες είχαν αλλάξει, αλλά το κράτος απέτυχε να προσαρμοστεί και να λειτουργήσει σύμφωνα με τις νέες συνθήκες. Η έντονη σύγκρουση στο εσωτερικό του κράτους αποτυπώθηκε και στον Τύπο.

***

Ο πρόεδρος Τουργκούτ Οζάλ ήταν από τη μία πλευρά και τα παραδοσιακά αντανακλαστικά της χώρας από την άλλη. Η κατάσταση αυτή αύξησε τις αναταράξεις τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Νετζίπ Τορουμτάι παραιτήθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 1990.

***

Στις 16 Ιανουαρίου 1991, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους ξεκίνησαν μια στρατιωτική επιχείρηση για να εκδιώξουν τον ιρακινό στρατό από το Κουβέιτ. Ο υψηλός παλμός της μεταψυχροπολεμικής εποχής άρχισε να χτυπά στη Μέση Ανατολή.

***

Το κενό εξουσίας που προέκυψε στο Βόρειο Ιράκ αμέσως μετά τον Πόλεμο του Κόλπου… Η διεθνής δύναμη που αναπτύχθηκε στην Τουρκία στο πλαίσιο της Επιχείρησης Provide Comfort, ειδικά μεταξύ 1992-1996… Οι ανησυχίες για τη δημιουργία ανεξάρτητου κουρδικού κράτους στο Βόρειο Ιράκ…

Δεδομένου ότι η Ρεπάμπλικ δεν κατάφερε να εκδημοκρατιστεί, η Τουρκία δεν θα μπορούσε να γίνει ένα νέο κέντρο έλξης. Πιάστηκε στον ανεμοστρόβιλο των παλιών της φόβων.

Όλες αυτές οι εξελίξεις κατέστησαν το «Κουρδικό Ζήτημα» το πιο επείγον πρόβλημα της χώρας που πρέπει να λυθεί και αυτήν την περίοδο. Δυστυχώς όμως, η Τουρκία είναι μια χώρα που δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματά της.

***

Τα ρήγματα της Τουρκίας συνεχίζουν να υφίστανται και να διευρύνονται…

• Οι δολοφονίες πολιτών (σ.τ.μ. από όργανα του κράτους), που ξεκίνησαν το 1990, έφθασαν στο αποκορύφωμά τους το 1993.
• Στις 31 Ιανουαρίου 1990, δολοφονήθηκε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Κεμαλικής Σκέψης (ADD) δικηγόρος Muammer Aksoy και ακολούθησε η δολοφονία του δημοσιογράφου Çetin Emeç.
• Στις 4 Σεπτεμβρίου 1990, ο Turan Dursun πυροβολήθηκε μπροστά στο σπίτι του.
• Στις 6 Οκτωβρίου 1990 η πρώην βουλευτής και θεολόγος Dr. Η Bahriye Üçok σκοτώθηκε μετά από έκρηξη πακέτου βόμβας που της έστειλαν στο σπίτι.
• Στις 24 Ιανουαρίου 1993, ο συγγραφέας της εφημερίδας Cumhuriyet, Uğur Mumcu, σκοτώθηκε από βόμβα που είχαν τοποθετήσει στο αυτοκίνητό του στην Άγκυρα.
• Στις 17 Φεβρουαρίου 1993, ο Γενικός Διοικητής της Στρατοχωροφυλακής στρατηγός Eşref Bitlis σκοτώθηκε, όταν το αεροπλάνο του, το οποίο απογειωνόταν από την Άγκυρα με προορισμό το Ντιγιαρμπακίρ, συνετρίβη λίγο μετά την απογείωση.

***

Κατά την εξέταση της ιστορίας του τουρκικού Τύπου της δεκαετίας του 1990, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό το υπόβαθρο ήταν πάντα εκεί και ότι το Κουρδικό Ζήτημα είναι το κύριο πρόβλημα.

Στην πραγματικότητα, τα άρθρα 141.142 και 163 του Τουρκικού Ποινικού Κώδικα, που ήταν οι χειροπέδες των ελευθεριών «σκέψης και της έκφρασης», καταργήθηκαν, αλλά μετά τις 15 Ιουλίου η πίεση από πάνω προς τα κάτω για το Κουρδικό Ζήτημα αυξήθηκε κατακόρυφα, με τον νόμο για την καταπολέμηση της τρομοκρατία που θεσπίστηκε.

***

Ο ήχος από τα βήματα του σημερινού εφιάλτη που πλησιάζει αποτελεί απόδειξη ότι αυτό το κράτος έχει μια μοχθηρή και καταραμένη ανεπάρκεια που δεν του επιτρέπει να λύσει προβλήματα και ελπίζει ότι αυτό θα γίνει με την αύξηση της καταπίεσης.

Τα μέσα ενημέρωσης είναι επίσης σκλάβοι σε αυτό το σχέδιο αυτοπαγίδευσης.