Ποια εικόνα μπορείς να δώσεις στη μνήμη 102 χρόνια μετά; Είναι η εικόνα των Ευζώνων με την ποντιακή στολή που θεωρούν τιμή και χρέος το να βρεθούν στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στις 19 Μαΐου; Είναι οι απόγονοι των Ποντίων που ακόμα και έναν αιώνα μετά δηλώνουν παρόντες και ακόμα περισσότερο αποφασισμένοι να μάθει ο κόσμος τα εγκλήματα που διέπραξαν οι Νεότουρκοι στις αρχές του 20ού αιώνα; Ή είναι η εκκωφαντική σιωπή στο πιο πολυσύχναστο σημείο της πρωτεύουσας στην ενός λεπτού σιγή στη μνήμη των 353.000 νεκρών;
Είναι όλα τα παραπάνω, και ακόμα περισσότερα. Είναι οι ιστορίες των παππούδων, οι μαρτυρίες στα βιβλία, οι απανωτοί ξεριζωμοί για όσους βρήκαν μια νέα πατρίδα στην πρώην ΕΣΣΔ, είναι ό,τι κινητοποίησε τον καθέναν και την καθεμία να δώσει το παρών στο Σύνταγμα, στην εκδήλωση της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας για την επέτειο μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων που και φέτος έγινε παρουσία περιορισμένου αριθμού ατόμων λόγω των μέτρων που ισχύουν για την πανδημία.
Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα και ξεκίνησε τον ανένδοτο αγώνα του ενάντια στους Ευρωπαίους, και κυρίως στους Έλληνες, που με τη Συνθήκη των Σεβρών είχαν διασφαλίσει σημαντικά κέρδη, αλλά και έναν ανένδοτο ενάντια στον σουλτάνο. «Φάτε πουλιά, φάτε πουλιά, τον ήρωα τον έρμο, γενναίο θαλασσόμαχο κι Ακρίτα τιμημένο, στον πόλεμο τραντέλλενας, στη μάχη σαν λιοντάρι» είναι η απόδοση στα νέα ελληνικά των στίχων του «Αητέντς επαραπέτανεν» που ακούστηκε στο Σύνταγμα.
Κορυφαίες στιγμές και αυτής της εκδήλωσης μνήμης ήταν οι δύο αλλαγές φρουράς με τους Εύζωνες με τη στολή του Πόντιου αντάρτη και με τους Εύζωνες που φορούσαν τα «λευκά», την επίσημη φουστανέλα για τις γιορτές, τις Κυριακές και τις αργίες.
Τα επίλεκτα μέλη της Προεδρικής Φρουράς ντυμένα με την ποντιακή στολή πραγματοποίησαν τιμητική αλλαγή μία ώρα νωρίτερα από την επίσημη έναρξη της εκδήλωσης. Στις 7 το απόγευμα έγινε ακόμα μία αλλαγή, με τη «συνάντηση» των τεσσάρων Ποντίων Ευζώνων να σκορπά ρίγη συγκίνησης.
«Πατέρα και μητέρα, Ανέστη ο Χριστός και εμείς καθόμαστε εδώ, στεκόμαστε έμπροσθεν του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη και κάτω από τη σκέπη της Παναγίας Σουμελά σάς δίνουμε την υπόσχεση πως ο αγώνας συνεχίζεται» έγραψε το Ηλίας Υφαντίδης στο μήνυμα που διαβάστηκε στο Σύνταγμα από την Άννα Καλαϊτζόγλου.
Για την πατρίδα που χάθηκε τραγούδησε η διεθνούς φήμης σοπράνο Σόνια Θεοδωρίδου, ενώ για τους 353.000 που δεν έχουν τάφο η ποντιακή λύρα έπαιξε το «’Πάρθεν η Ρωμανία».
Το παρών στην εκδήλωση έδωσε ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης. «Όποιος ξεχνά τις τραγωδίες του παρελθόντος είναι καταδικασμένος να τις ξαναζήσει στο μέλλον. Και αυτό εμείς δεν θα επιτρέψουμε να ξανασυμβεί. Το χρωστάμε σε αυτούς που χάθηκαν, το χρωστάμε σε εμάς τους ίδιους και πάνω απ’ όλα το χρωστάμε στις γενιές των Ελλήνων που έρχονται», ήταν το μήνυμά του.
Από τη μεριά τους, το μήνυμα που εξέπεμψαν η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Αρμενίων Ελλάδος Χριψιμέ Χαρουτουνιάν και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ασσυρίων Κυριάκος Μπατσάρας ήταν ότι ο αγώνας συνεχίζεται.
Στην ομιλία του ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας Γιώργος Βαρυθυμιάδης αναφέρθηκε στην αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από το Τζο Μπάιντεν, τονίζοντας την ικανοποίηση που υπάρχει για το πώς η απόφαση αυτή επηρέασε τις πολιτικές ηγεσίες σε Δύση και Ανατολή.
Στεφάνια κατέθεσαν ο πρόεδρος της ΠΟΕ Γιώργος Βαρυθυμιάδης, ο πρόεδρος του ΣΠΟΣ του Νοτίου Ελλάδος και Νήσων Χρήστος Δημόπουλος, η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Αρμενίων Ελλάδος Χριψιμέ Χαρουτουνιάν, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ασσυρίων Κυριάκος Μπατσάρας, ο περιφερειάρχης Αττικής Γιώργος Πατούλης και εκ μέρους του προέδρου της Βουλής η Νίνα Κασιμάτη.
Στο ψήφισμα που διάβασε η Αθηνά Σωτηριάδου οι συγκεντρωμένοι ζήτησαν: από τη Βουλή να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία των Ασσυρίων, να επανέλθει το κεφάλαιο που αναφέρεται στη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού στην εξεταστέα ύλη της ιστορίας της Γ’ Λυκείου, να ενισχυθεί η διδασκαλία της ιστορίας και του πολιτισμού του ποντιακού ελληνισμού σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, να μπει στην ατζέντα του υπουργείου Εξωτερικών η διεθνής αναγνώριση και να τεθεί το ζήτημα στις διμερείς σχέσεις με το τουρκικό κράτος.
Τον πυρρίχιο που τράνταξε τον Άγνωστο Στρατιώτη τον χόρεψαν χορευτές του ΣΠΟΣ Νοτίου Ελλάδος και Νήσων με την καθοδήγηση του Όμηρου Παχατουρίδη, ενώ λίγο αργότερα η Βουλή φωταγωγήθηκε με το κόκκινο και το μαύρο.
Κείμενο: Γεωργία Βορύλλα – Βίντεο, φωτογραφίες: Κώστας Κατσίγιαννης.
