pontosnews.gr
Πέμπτη, 10/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Το Μεγάλο Σάββατο στον Πόντο – Περίσσευαν τα συναισθήματα

Κορυφώνονταν οι προετοιμασίες για τη Λαμπρή

18/04/2020 - 12:16μμ
(Εικ.: ΧΚ)

(Εικ.: ΧΚ)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Το Πάσχα ή η Λαμπρή, όπως ονομαζόταν στον Εύξεινο Πόντο, είναι από τις σημαντικότερες γιορτές της Χριστιανοσύνης, η έκφραση της πίστης, αφού περικλείει όλα τα συναισθήματα. Από τη θλίψη και τον πόνο των βασανιστικών Μαρτυρίων και της Σταύρωσης του Χριστού, μέχρι και τη χαρά και τη λύτρωση της Ανάστασής Του.

Ο ποντιακός λαός γιόρταζε τη Λαμπρή με έναν ιδιαίτερο τρόπο –αφού ήταν κάτι ξεχωριστό για αυτούς–, με ήθη και έθιμα τα οποία διέφεραν λίγο-πολύ από περιοχή σε περιοχή.

Οι προετοιμασίες αυτές, για τον ερχομό της Λαμπρής, κορυφώνονταν το Μ. Σάββατο.

Ξεκινώντας από την πρωτεύουσα του Πόντου, την Τραπεζούντα, παρατηρούμε ότι εκεί ο νοικοκύρης το Μ. Σαββάτο ξυπνούσε πολύ πρωί και πήγαινε για τα τελευταία ψώνια για το λαμπριάτικο τραπέζι. Οι νοικοκυρές καθόντουσαν σπίτι και με το ζυμάρι που είχαν ετοιμάσει από το προηγούμενο βράδυ έπλαθαν τα «τζουρέκια». Στο σπίτι δεν υπήρχαν τρόφιμα, μόνο ό,τι είχε απομείνει από τις προηγούμενες μέρες.

Όταν ερχόταν το βράδυ του Μ. Σαββάτου, λουζόντουσαν όλοι «σην ασχανά» (κουζίνα), όπου έβραζε το νερό στο «χαλκόν». Πρώτα τα παιδιά και μετά σειρά είχαν οι μεγαλύτεροι. Έπειτα ακολουθούσε το «άλλαγμαν», που όλοι έβαζαν καθαρά εσώρουχα, σεντόνια κ.ά., και έπεφταν νωρίς για ύπνο.

Από την εποχή που οι Τούρκοι είχαν απαγορεύσει στους χριστιανούς να έχουν καμπάνες και σήμαντρα, είχαν υιοθετήσει την εξής συνήθεια: στις τρεις τα ξημερώματα περνούσε και χτυπούσε τις πόρτες των σπιτιών ο «κράχτης της νύχτας», όπως τον αποκαλούσε ο Φ. Κτενίδης. Αυτός ήταν ο νυχτοφύλακας, που ονομαζόταν «παζβάντς», αλλά μόνο για εκείνο το βράδυ ονομαζόταν «ζαγκότζ’» ή «ζαγκότζον». Αυτός έκανε το εξαιρετικό λειτούργημα, να χτυπάει με την μαγκούρα του τις πόρτες των χριστιανών, με ιδιαίτερο ρυθμό, για να τους ξυπνήσει και να τους ξεσηκώσει να πάνε στην εκκλησία.

Στην εκκλησία πήγαιναν όλοι, εκτός από τους αρρώστους ή αυτούς που φρόντιζαν μικρά παιδιά και αρρώστους.

Στα Κοτύωρα (Ορντού), αρκετοί έμεναν ξύπνιοι συζητώντας ή περιμένοντας κάποιον παραγιό να τους φέρει τα καινούρια ρούχα ή παπούτσια που είχαν παραγγείλει, αλλά οι περισσότεροι έπεφταν νωρίς για ύπνο. Στα Κοτύωρα, όπως και στην Τραπεζούντα, λίγο πριν αντηχήσουν οι καμπάνες για την Ανάσταση, περνούσε ο «πασβανόν» ο νυχτοφύλακας δηλαδή, ο λεγόμενος «τζακόης» –με κάποιον βοηθό, αν κρινόταν απαραίτητη η βοήθεια του–, τους χτυπούσε τις πόρτες και τους ξυπνούσε. Αν καταλάβαινε ότι κοιμόντουσαν, φώναζε «ορίιιιστε σην εγκλεσίαν». Στην Ορντού, πήγαιναν για μπάνιο το βράδυ του Μ. Σαββάτου κυρίως οι άντρες.

Την ημέρα αυτή, οι αρραβωνιασμένοι έστελναν ως δώρο από μία λαμπάδα για την Ανάσταση, στην αγαπημένη τους και σε κάθε ένα μέλος της οικογένειάς της. Όσο πιο ευκατάστατοι ήταν, τόσο πιο στολισμένη ήταν και η λαμπάδα.

Στην περιοχή του Μεσοχαλδίου, έβαφαν τα αυγά το απόγευμα τη Μεγάλ’ Σάββα, σε αντίθεση με άλλες περιοχές που τα έβαφαν τη Μ. Τετάρτη και Μ. Πέμπτη.

Στο Ακ-Δαγ-Μαδέν, οι ετοιμασίες για την Λαμπρή γινόντουσαν το Μ. Σάββατο. Έβαφαν τα αυγά με πολλά χρώματα, κόκκινα, πράσινα, κίτρινα, γαλάζια, και πλουμιστά με σχέδια (αυτά τα λέγανε «τουρνίκες»). Εκείνο το βράδυ κοιμόντουσαν νωρίς, ειδικά όσοι θα κοινωνούσαν. Κατά τις 2-3 τα μεσάνυχτα, στο χωριό αντηχούσαν οι καμπάνες και πλημμυριζόταν από πλήθος κόσμου και από τους γύρω οικισμούς, που έσπευδαν στην εκκλησία, κρατώντας ένα-δυο αυγά για να τα αγιάσουν, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας.

Στη Σινώπη, το Μ. Σάββατο το πρωί πριν καν αρχίσει ο Μεγάλος Εσπερινός, στόλιζαν όλη την εκκλησία με κλαδιά δάφνης και γέμιζαν ένα μεγάλο καλάθι με δαφνόφυλλα. Όταν ο παπάς στην Πρώτη Ανάσταση έλεγε: «Ανάστα ο Θεός, κρίνον την γην», σκόρπιζε όλα τα δαφνόφυλλα στην εκκλησία και οι γυναίκες προσπαθούσαν να τα πιάσουν στον αέρα. Αυτά τα έβαζαν στα χοντρικά ή στα ρούχα, για να μην τα πιάνει ο «κόπιτσας» (σκώρος) ή τα είχαν για τα ποντίκια (Κορώνη).

Στην Κερασούντα, το Μ. Σάββατο όπως και στην Σινώπη, οι γυναίκες μάζευαν τα φύλλα δάφνης, όταν τα σκόρπιζε ο ιερέας και τα έκαιγαν κατά την απόδοση του Πάσχα. Κρατούσαν τη στάχτη που έμενε και την χρησιμοποιούσαν ως γιατρικό όταν κάποιο μέλος του σώματος έπασχε.

Στα Σούρμενα, έφερναν το βράδυ του Μ. Σαββάτου «λαβάσα», που ήταν ένα είδος λαγάνας και το μοίραζαν στα παιδιά.

Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Δεμερτζίδου, μέλος Ευξείνου Λέσχης Ποντίων Νάουσας.

• Πηγή: Αρχείον Πόντου, Παράρτημα 19, «Οι 4 Εποχές και οι μήνες τους» της Έλσας Γαλανίδου-Μπαλφούσια.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Μαθήτριες σε ελληνικό σχολείο της Φάτσας (φωτ.: «Η Έξοδος», τόμ. ΙΑ')
ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

Μαρτυρία Ευστράτιου και Μελέτιου Σιδηρόπουλου: Το σύνταγμα ήταν το δηλητήριο που μας κρυφοπότισαν οι Τούρκοι

9/07/2025 - 9:42μμ
ΠΟΝΤΟΣ

8ο Έτος Ποντιακής Γαστρονομίας: Νέα επεισόδια από το σπίτι του Big Πάσα – Ποια είναι «άμον θεά Αφροντάιτι»;

9/07/2025 - 7:48μμ
(Φωτ. αρχείου: facebook / dzigeridis)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Νέο Διοικητικό Συμβούλιο στην Ποντιακή Εστία Νεάπολης

9/07/2025 - 6:24μμ
Το χορευτικό των «Ακριτών του Ιονίου» (φωτ.: Facebook / Σύλλογος Ποντίων Ζακύνθου «Ακρίτες του Ιονίου»)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Και εγένετο Σύλλογος Ποντίων Ζακύνθου «Ακρίτες του Ιονίου»

9/07/2025 - 1:53μμ
Μερικά από τα 972 πρωτότυπα βιβλία και χειρόγραφα που μεταφέρθηκαν από την Αργυρούπολη του Πόντου στη Νάουσα. Σήμερα φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη της Ευξείνου Λέσχης Ποντίων Νάουσας (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Νάουσα: Το όνειρο για το Μουσείο της Αργυρούπολης αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα

9/07/2025 - 12:14μμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΟΝΤΟΣ

Μαθαίνω ποντιακά: Γνωρίζετε τι είναι η κείρεπη;

9/07/2025 - 10:17πμ
(Φωτ.: facebook / Ένωση Ποντίων Ματσούκας)
ΠΟΝΤΟΣ

Ένωση Ποντίων Ματσούκας: Λάλεσε και φέτος η παρχαρομάνα στον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης

9/07/2025 - 9:19πμ
Η Μαρία-Σοφία Αραπίδου και ο Χρήστος Καλιοντζίδης
ΠΟΝΤΟΣ

«Μελίτικον καϊτέν» τραγουδά ο Χρήστος Καλιοντζίδης – Λύρα παίζει η Μαρία-Σοφία Αραπίδου

8/07/2025 - 9:35μμ
Η παρχαρομάνα ατενίζει τον παρχάρη της (φωτ.: Θωμαΐς Κιζιρίδου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παρχαρομάνα, ρωμάνα, αρνομάνα, νεράιδα ή μήπως απλώς μάνα του παρχαριού;

8/07/2025 - 9:05μμ
Η Οινόη του 1875, φωτογραφημένη από τον  Dimitriy Ivanovich Yermakov (πηγή: eskiturkiye.net)
ΠΟΝΤΟΣ

Οινόη του Πόντου, ένα πολύ ισχυρό ναυτιλιακό κέντρο – Δύο συμφορές «έσβησαν» τους Έλληνες

7/07/2025 - 8:21μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

17α Τενεδίων Δρώμενα: Ο Σύλλογος Απανταχού Τενεδίων τιμά τη μνήμη του Αγίου Αβούδιμου

7 ώρες πριν
Πυροσβέστης επιχειρεί στην κατάσβεση πυρκαγιάς που ξέσπασε λίγο πριν τις 18.00 το απόγευμα σε αγροτοδασική έκταση στο Ασπροχώρι Ωρωπού (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ορέστης Παναγιώτου)

Φωτιά στον Ωρωπό: Δύο τα δύσκολα μέτωπα – Μάχη με τις φλόγες δίνουν οι πυροσβέστες – Ενισχύθηκαν οι δυνάμεις

8 ώρες πριν
Στιγμιότυπο από παλαιότερο Φεστιβάλ Παράδοσης (φωτ.: facebook / Δήμος Θέρμης)

Με έντονη ποντιακή παρουσία το 4ο Φεστιβάλ Παράδοσης του Δήμου Θέρμης

8 ώρες πριν
(Φωτ.: slgr.gr)

Super League: Κλήρωση για νέο πρωτάθλημα με βράβευση Ποστέκογλου – Το πρόγραμμα της πρεμιέρας

9 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ορέστης Παναγιώτου)

Τέσσερις Κινέζοι υπήκοοι συνελήφθησαν για κατασκοπεία – Την Πέμπτη οδηγούνται στον εισαγγελέα

9 ώρες πριν
Μαθήτριες σε ελληνικό σχολείο της Φάτσας (φωτ.: «Η Έξοδος», τόμ. ΙΑ')

Μαρτυρία Ευστράτιου και Μελέτιου Σιδηρόπουλου: Το σύνταγμα ήταν το δηλητήριο που μας κρυφοπότισαν οι Τούρκοι

10 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign