Σαν σήμερα πέθανε ένας μεγάλος Πόντιος, ο Ξενοφών Άκογλου ή «Ξένος Ξενίτας»

Ο ποντιακής καταγωγής Ξενοφών Άκογλου, γνωστός και με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Ξένος Ξενίτας», ήταν Έλληνας λογοτέχνης, λαογράφος και στρατιωτικός.

Γεννήθηκε το 1895 στην Σαμψούντα του Πόντου και απεβίωσε στην Αθήνα την 1η Δεκεμβρίου του 1961.

Ήταν γιος του Κοσμά Άκογλου και της Αφροδίτης Γρηγοριάδη, και τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στη γενέτειρα της μητέρας του, τα Κοτύωρα (Ορντού), όπου και έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Αργότερα επέστρεψε στη Σαμψούντα όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του αποφοιτώντας από το τοπικό γυμνάσιο. Το 1915 ήρθε στην Ελλάδα και τον επόμενο χρόνο κατετάγη στα στρατεύματα της κυβέρνησης Εθνικής Αμύνης που έδρευε στη Θεσσαλονίκη. Μετά τη λήξη του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως έφεδρος ανθυπολοχαγός, ενώ συμμετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Μονιμοποιήθηκε στις Ένοπλες Δυνάμεις από τις οποίες αποστρατεύτηκε το 1935 με το βαθμό του ταγματάρχη, και επανήλθε προσωρινά στο στράτευμα κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου.

Αν και είχε εκδηλώσει από νεαρή ηλικία ενδιαφέρον για τη λαογραφία της ιδιαίτερης πατρίδας του, δημοσίευσε τα πρώτα γραπτά του μετά την αποστράτευσή του, κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Συγκεκριμένα εξέδωσε το 1939 τον πρώτο τόμο του έργου του Λαογραφικά Κοτυώρων. Καρπός μακράς και επίπονης διαδικασίας συλλογής λαογραφικού υλικού από Κοτυωρίτες διεσπαρμένους ανά την Ελλάδα (Αθήνα, Πειραιάς και προάστια, Θεσσαλονίκη, Κατερίνη, Κιλκίς), το βιβλίο χαρακτηρίστηκε ένα από τα πληρέστερα του είδους. Το χαρακτηρίζει η ολοκληρωμένη και λεπτομερής περιγραφή της ζωής στα Κοτύωρα (κύκλος ζωής, κοινοτική και οικονομική οργάνωση, έθιμα και δοξασίες), και πληροί τις προδιαγραφές της κλασικής λαογραφίας. Τα Λαογραφικά Κοτυώρων δεν συνθέτουν μια ειδυλλιακή εικόνα της ιδιαίτερης πατρίδας του: έστω και αποσπασματικά, αναφέρονται στις ενδοκοινοτικές συγκρούσεις, στις ταξικές διαφορές, στην περιορισμένη καλλιτεχνική κίνηση του τόπου κτλ.

Με λίγα λόγια δίνουν, πολύ περισσότερο από τα ανάλογου περιεχομένου έργα άλλων συλλεκτών, την αίσθηση στον αναγνώστη ότι έχει να κάνει με μια πραγματική, ζωντανή κοινωνία και όχι με μια ουτοπική ανασύνθεση της χαμένης πατρίδας.

Το 1940 συγγράφει τα Ηθογραφικά διηγήματα ενώ κατά τη διάρκεια του πολέμου της Αλβανίας συνεργάστηκε με το περιοδικό Νεοελληνικά Γράμματα ως ανταποκριτής ενώ κατά την περίοδο της Κατοχής ανέλαβε τη διεύθυνση του λαογραφικού περιοδικού Χρονικά του Πόντου.

Το 1945 εξέδωσε το βιβλίο Το θαύμα της Αλβανίας απ’ τη σκοπιά της ΙΙΙ Μεραρχίας, το οποίο βασίστηκε στις ανταποκρίσεις του από το μέτωπο κατά τη διάρκεια του Πολέμου, και το 1949 εκδόθηκε το γραμμένο στη ποντιακή διάλεκτο ιστορικό δράμα του με τίτλο Ο Ακρίτας. Τα επόμενα χρόνια συνεργάστηκε με περιοδικά όπως τα Μικρασιατικά Χρονικά, η Ποντιακή Εστία, το Αρχείον Πόντου κτλ., καθώς και με την εφημερίδα Προσφυγικός Κόσμος. Απεβίωσε στην Αθήνα την 1η Δεκεμβρίου 1961.

• Πηγή: el.wikipedia.org.