Σαν σήμερα ξεκίνησε η μάχη των Γιαννιτσών, η σημαντικότερη των Βαλκανικών Πολέμων

Ο Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος ήταν αυτός που διαμόρφωσε τα ελληνικά σύνορα όπως τα γνωρίζουμε σήμερα, και όπως όλες οι πολεμικές αναμετρήσεις είχε έντονο παρασκήνιο με μυστικές συνεννοήσεις, υπόγειες κινήσεις και οριακές διαπραγματεύσεις. Έλληνες, Βούλγαροι, Σέρβοι και Μαυροβούνιοι σύμμαχοι πολεμούσαν για να απελευθερώσουν περιοχές από τους Τούρκους.

Μία από τις πιο σημαντικές, και τις πιο καθοριστικές μάχες, ήταν αυτή των Γιαννιτσών, η οποία στην ουσία άνοιξε το δρόμο για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.

Στις 18 Οκτωβρίου 1912 το Γενικό Στρατηγείο έδωσε εντολή να γίνει προέλαση του όγκου της Στρατιάς Θεσσαλίας προς τον Αξιό, μέσω της εδαφικής ζώνης βόρεια της λίμνης των Γιαννιτσών. Στα νότια της λίμνης αναπτύχθηκαν η 7η Μεραρχία, το Απόσπασμα Ευζώνων και η Ταξιαρχία Ιππικού για την κάλυψη της δεξιάς πλευράς της και της Βέροιας προς την κατεύθυνση του Λουδία.

Η αμυντική τοποθεσία των Γιαννιτσών επιλέχθηκε από τους Τούρκους για να εμποδίσουν την προέλαση των ελληνικών δυνάμεων προς τη Θεσσαλονίκη, προβάλλοντας σταθερή άμυνα. Στο ελληνικό στρατόπεδο υπήρχε βεβαιότητα ότι στα βόρεια της λίμνης δεν υπήρχε εχθρός, και μάλιστα ήταν τόσο εδραιωμένη ώστε ως έδρα του Στρατηγείου ορίζονταν, από το μεσημέρι της επομένης κιόλας, τα Γιαννιτσά.

Το πρωί της 19ης Οκτωβρίου 1912 άρχισε η προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων προς τα ανατολικά. Οι ελληνικές Μεραρχίες (2η, 3η, 4η και 6η Μεραρχία) συγκρούστηκαν κατά μέτωπο με τις τουρκικές δυνάμεις.

Η μάχη ήταν μη αναμενόμενη για τον Ελληνικό Στρατό, σε αντίθεση με τον αντίστοιχο τουρκικό ο οποίος ήταν καλά οργανωμένος. Παρ’ όλα αυτά οι ελληνικές δυνάμεις κατάφεραν να κάμψουν γρήγορα την αντίσταση του εχθρού και να τον αναγκάσουν να συμπτυχθεί προς τα Γιαννιτσά, ανατρέποντας τα εχθρικά τμήματα και αποκρούοντας τις εχθρικές αντεπιθέσεις.

Στις 20 Οκτωβρίου η επίθεση των ελληνικών στρατευμάτων υπήρξε σφοδρή. Η 6η Μεραρχία επιτέθηκε και αιχμαλώτισε τμήματα του εχθρικού πυροβολικού καταλαμβάνοντας το νεκροταφείο της πόλης των Γιαννιτσών, και οι υπόλοιπες ελληνικές δυνάμεις προωθήθηκαν προς την πόλη.

Η κατάληψη του νεκροταφείου από την 6η Μεραρχία και η προέλαση του 9ου Τάγματος Ευζώνων στα ανατολικά των Γιαννιτσών είχε αποφασιστικά αποτελέσματα. Οι Τούρκοι μπροστά στον κίνδυνο να πλευροκοπηθούν άρχισαν γενική σύμπτυξη. Η 2η και η 6η Μεραρχίες, τότε, επιτέθηκαν σφοδρά εναντίον του εχθρικού μετώπου και στις 11:00 περίπου εισήλθαν στα Γιαννιτσά και αιχμαλώτισαν τον εχθρικό λόχο. Τα εχθρικά στρατεύματα υποχώρησαν άτακτα προς τον Αξιό ποταμό και πέρα από αυτόν.

Η επιτυχία αυτή στοίχισε στους Έλληνες 188 νεκρούς (10 αξιωματικοί και 178 οπλίτες) και 785 τραυματίες (29 αξιωματικοί και 756 οπλίτες).

Η νίκη στη μάχη των Γιαννιτσών είχε αποφασιστική σημασία τόσο για την τόνωση του ηθικού των ελληνικών δυνάμεων όσο και για τη συνέχιση των επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι μόλις έξι μέρες μετά την απελευθέρωση των Γιαννιτσών, η Στρατιά Θεσσαλίας –που διάβηκε τον Αξιό και προχώρησε χωρίς να συναντήσει καμία αντίσταση προς Θεσσαλονίκη– μπήκε στην πόλη στις 17:00 της 26ης Οκτωβρίου.

Τότε ο Χασάν Ταξίν πασάς παραδόθηκε, αφήνοντάς την στα χέρια των Ελλήνων, παραδίδοντας 1.000 αξιωματικούς, 25.000 οπλίτες, 70 πυροβόλα και 30 πολυβόλα.

• Με πληροφορίες από το stratistoria.wordpress.com.