Η διαπραγμάτευση που έκανε η κυβέρνηση με τους δανειστές για τη λεγόμενη δεύτερη αξιολόγηση και το ελληνικό χρέος τέλειωσε. Για άλλη μία φορά αποδεικνύεται πόσο δίκιο έχει ο νόμος του Μέρφι: «Αν κάτι μπορεί να πάει στραβά, θα πάει» ή «όταν τα πράγματα δεν μπορούν να γίνουν χειρότερα, θα γίνουν».
Η κυβέρνηση επεδίωξε, λέει, να εξασφαλίσει έναν καθαρό οδικό χάρτη εξόδου από την κρίση και τα μνημόνια.
Το μόνο που πέτυχε είναι να δεσμεύσει τη χώρα με νέα δυσβάστακτα βάρη για μία επιπλέον πενταετία και με ατέλειωτα βάρη έως το… 2060 και να εμφανίσει κάτι κόλπα των δανειστών περί υποβοηθούμενης εξόδου στις αγορές ως μεγάλη επιτυχία. Προκύπτουν όμως πολλά ερωτήματα, που θέλουν απάντηση. Ιδού μερικά, συνοδευόμενα από τις απαντήσεις σαν τροφή για σκέψη.
Άξιζε η οκτάμηνη διαπραγμάτευση;
Πιθανόν να άξιζε για τους ψυχολόγους, που κάνανε «χρυσές» δουλειές στο μεταξύ, με πελάτες εκείνους, των οποίων η δουλειά εξαρτάται σοβαρά από το γενικό κλίμα, που καθορίζεται ουσιαστικά από το πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο. Άξιζε και για τους δημοσιογράφους, που είχανε να γράψουνε πλούσιο υλικό. Άξιζε και για την κυβέρνηση, που προτιμά να ασχολείται με τους δανειστές και τις δήθεν διαπραγματεύσεις, παρά με τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών, σιγά μην καθίσει να σκάσει για το Μενίδι, τα Εξάρχεια, τους σεισμούς. Για τη χώρα αμφισβητείται όμως αν άξιζε. Αντί άλλων απαντήσεων, υπενθυμίζεται ότι ο ίδιος ο Τσακαλώτος έλεγε τον Οκτώβριο ότι αλίμονο αν φτάσει η διαπραγμάτευση τον… Φεβρουάριο, Μάρτιο, ενώ ο Χουλιαράκης έλεγε τον Δεκέμβριο ότι είναι καλύτερα μία συμφωνία τώρα, παρά μία αργότερα, την άνοιξη.
Μετά από τέτοια σκληρή διαπραγμάτευση, θα «κουρευτεί» επιτέλους το χρέος;
Σε κούρεμα χρέους πάντως, δεν υπάρχει τίποτα ούτε φέτος, ούτε στο διηνεκές. Η κυβέρνηση φρόντισε και το 2015 με το τρίτο μνημόνιο και το 2016 με την απόφαση του Εurogroup τον Μάιο τότε, να δεσμευτεί ότι δεν θα ζητάει κούρεμα, όπως αφρόνως έκανε στα χρόνια της αντιπολίτευσης ο Αλέξης.
Μήπως πετύχαμε ελάφρυνση όμως; Ώστε το χρέος να θεωρηθεί βιώσιμο. Αυτό δεν κυνηγούσε ο Τσίπρας;
Ελάφρυνση θα γίνει εφόσον το συμφωνήσουν οι δανειστές το καλοκαίρι του 2018. Τότε θα τα βάλουν κάτω, όπως είχαν πει από το 2015 και το 2016 επίσης. Με τους Γερμανούς να πηγαίνουν σε εκλογές, η Μέρκελ και ο Σόιμπλε θα μπορούσαν να συζητήσουν τα πάντα, ακόμα και πού βρίσκει ο Μπαλάφας τέτοιες σαχλαμάρες που λέει συχνά πυκνά, όχι όμως για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Πήραμε ξανά γενικόλογες υποσχέσεις και το δρόμο του γυρισμού άπραγοι. Το χρέος δεν θεωρείται ακόμα βιώσιμο, ούτε θα θεωρηθεί σύντομα.
Πολύ φοβάμαι ότι όπως το πάνε, για να θεωρηθεί αυτό βιώσιμο θα «αποβιώσουμε» εμείς, αν όχι βιολογικά, τουλάχιστον οικονομικά.
Στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ θα μπούμε για να βρουν φθηνό χρήμα οι τράπεζες να χρηματοδοτήσουν την οικονομία.
Δυόμισι χρόνια υπάρχει αυτό το Qe στην Ευρώπη, αλλά εμείς περνάμε απ’ έξω και δεν μπορούμε να μπούμε μέσα με τίποτα, σαν τα ακριβά μαγαζιά της Ερμού και της Βουκουρεστίου ένα πράγμα. Βολευόμαστε με τους Αφρικανούς, που απλώνουν απ’ έξω τα τις μαϊμούδες.
Ναι, αλλά δεν πήραμε τη δόση; 8,5 δισ. ευρώ είναι αυτά…
Το πρωί θα μας τα δώσουν και πριν αρχίσει να καίει ο ήλιος, θα μας πάρουν τα 7 δισ. γιατί είναι να πληρωθούν κάτι παλιόμολογα της ΕΚΤ. Γι’ αυτό και μας τα δώσανε, γι’ αυτό και τρέχαμε τελευταία ώρα και μεις να συμφωνήσουμε, μην πάθουμε καμιά νίλα με χρεοκοπίες και τέτοια. Από μη πληρωμή ομολόγων ξεκίνησε και το κακό με εκείνο το τρίτο μνημόνιο τον Ιούλιο του 2015. Θα μας μείνουν κάτι ψιλά –κι αυτά θα τα πάρουμε με δόσεις– για να αγοράσουμε πασατέμπο. Θα πάνε δηλαδή στα λεγόμενα χρωστούμενα που έχει το κράτος προς ιδιώτες. Όταν όμως τα χρωστούμενα είναι πάνω από 5 και 6 δισ., το 1,5 που θα μας περισσέψει από τη δόση δεν είναι ούτε για ζήτω.
Ναι, αλλά λένε ότι θα βγούμε στις αγορές. Δεν μας έδωσαν υποσχέσεις και συγκεκριμένες δεσμεύσεις;
Τίποτα δεν είναι σίγουρο. Και πάντως δεν είναι σίγουρο, όπως τα δύο πράγματα που λένε οι Αμερικάνοι (death and taxis). Ακόμα κι αν βγούμε στις αγορές το 2018, θα βγούμε όπως οι υποβασταζόμενοι ασθενείς από το νοσοκομείο, με τα σωληνάκια στις μύτες, τους ορούς στα χέρια και το καροτσάκι με το οξυγόνο πίσω. Όπως και αυτοί έτσι και μεις, ίσως να βγούμε για να συνεχίσουμε τη νοσηλεία σπίτι, υπό τη στενή παρακολούθηση γιατρών και νοσοκόμων και φυσικά με μηχανική υποστήριξη. Επειδή μας έχουν βαρεθεί και νέα δάνεια δεν μπορούν να εγκρίνουν τα κοινοβούλιά τους, βρήκαν την εξής λύση λέει: Αντί να μας δώσουν τις υπόλοιπες δόσεις από το δάνειο των 86 δισ. που συνάψαμε με το τρίτο μνημόνιο του 2015, θα κρατάνε τα λεφτά σαν… «απόθεμα».
Έτσι κι αλλιώς μέχρι το καλοκαίρι του 2018 δεν έχουμε μεγάλες υποχρεώσεις να πληρώσουμε σε δανειστές, ενώ τις εσωτερικές ανάγκες τις καλύπτουν τα κορόιδα με την υπερφορολόγηση, που έχει επιβληθεί και τα θεόρατα πρωτογενή πλεονάσματα που καταφέρνει η κυβέρνηση βουτώντας με τις κατασχέσεις σε κάθε εύκαιρο τραπεζικό λογαριασμό πολίτη. Αυτό το «απόθεμα» θα το παρουσιάσουν το καλοκαίρι του 2108 στις αγορές ως εγγύηση και θα καλέσουν τους επενδυτές να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα, με τη σιγουριά ότι δεν θα χάσουν τα λεφτά τους.
Κάπως έτσι ίσως να βγούμε στις αγορές, αλλά η χρησιμοποίηση του «αποθεματικού» ως εγγύηση, δεν θα γίνει χαριστικά, παρά μόνο με νέα συμφωνία, που θα περιλαμβάνει μέτρα και δεσμεύσεις.
Αυτό δεν σημαίνει ότι βγαίνουμε από τα μνημόνια, όπως λέει η κυβέρνηση;
Αυτό σημαίνει μόνο – αν συμβεί όντως – ότι θα δανειζόμαστε πλέον από τις αγορές και με υψηλότερο επιτόκιο απ’ όσο δανειζόμαστε από τον ESM (τα κράτη δηλαδή) και την ίδια ώρα θα υλοποιούμε και όσα μας λέει το Εurogroup, (και το ΔΝΤ), δηλαδή θα εφαρμόζουμε κανονικές και βαρβάτες μνημονιακές πολιτικές, αφού με λεφτά και τις εγγυήσεις του ESM θα σουλατσάρουμε στις αγορές. Διότι χωρίς αυτές τις εγγυήσεις με τις μόνες αγορές που θα έχουμε νταραβέρι θα είναι οι λαϊκές στις γειτονιές της Αθήνας.
Ο ρόλος του ΔΝΤ ποιος θα είναι;
Το ΔΝΤ παραμένει στο πρόγραμμα όπως ακριβώς και με το ρόλο που το ήθελε ο Σόιμπλε. Να κάνει δηλαδή τον Βεληγκέκα και να επιβάλλει αυτές τις ωραίες οικονομικές συνταγές που περιφέρει σε κάθε υπανάπτυκτη και τριτοκοσμική χώρα του κόσμου, αλλά χωρίς να βάλει άλλα λεφτά, παρά μόνο κάτι ψιλά κι αυτά αν χρειαστούν, του χρόνου.
Τι σημαίνει όμως αναπτυξιακή ρήτρα, που λέει η γαλλική πρόταση και υιοθετήθηκε από το Εurogroup;
Ο Σόιμπλε δεν ήθελε να πάρει από τα μούτρα τους Γάλλους του Μακρόν, που μόλις πιάσανε δουλειά και έτσι είπε να κάνει αποδεκτή κατ΄ αρχήν την πρόταση για τη λεγόμενη ρήτρα ανάπτυξης, που θα εφαρμοστεί στο ρυθμό αποπληρωμής των ελληνικών χρεών. Tο σχέδιό τους λέει πάνω κάτω τα εξής: όσο πιάνουμε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης θα πληρώνουμε γερά ποσά, αλλά όταν τα κάνουμε μαντάρα και γυρνάμε στην ύφεση, οι δόσεις θα μετατίθενται γι΄ αργότερα, απλή μετάθεση.
Η κυβέρνηση λέει όμως ότι έτσι θα γίνουν οι εταίροι και δανειστές συμμέτοχοι και συνεργάτες μας για να πετύχουμε την ανάπτυξη.
Πάντως από τη στιγμή που τα λεφτά τους θα τα παίρνουν αργά ή γρήγορα, δεν θα πολυσκάνε πώς θα τα βγάζουμε εμείς πέρα. Ας είναι καλά οι φόροι. Και μάλιστα όταν θα έχουμε δεσμευτεί ότι βρέξει, χιονίσει, με ανάπτυξη ή με ύφεση, τα πρωτογενή πλεονάσματα θα τα πετυχαίνουμε και άρα μέρος αυτών
Αλήθεια, τι γίνεται με τα πλεονάσματα; Η κυβέρνηση λέει ότι τα περιόρισε στο 2%
Η κυβέρνηση είναι σαν να χτυπήθηκε από σύνδρομο επιλεκτικής μνήμης. Θυμάται και λέει ό,τι τη συμφέρει. Η αλήθεια είναι ότι αυτό ήταν και το σημαντικότερο πεδίο της πολύμηνης διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Η συμφωνία για τα πλεονάσματα. Θα μπορούσε να πει κανείς, για να αποδώσει καλύτερα το αποτέλεσμα, ότι «μας ρίξανε οι άλλοι, αλλά φάγαμε και εμείς». Από το 2015 είχε δεσμευτεί ότι το 2018 θα πρέπει να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% επί του ΑΕΠ, δηλαδή σχεδόν 7 δισ. ευρώ. Με την τωρινή διαπραγμάτευση… κατάφερε να πάει αυτό το 3,5% έως και το 2022!
Έστω κι έτσι, θα έχουμε τελικά επενδυτικό μπουμ;
«Επενδυτές» αργά ή γρήγορα θα έρθουν έτσι όπως έγινε χώρα της καρπαζιάς και της ευκαιρίας η Ελλάδα. Φθηνοί μισθοί, χαμηλές αξίες ακινήτων, κόλπα για φοροδιαφυγή πολλά και μία κυβέρνηση που εμφανίζει τον κάθε τυχάρπαστο, ακόμα και λαθρέμπορους για επενδυτές «διαμάντια», συνθέτουν ένα πεδίο, που έχει ενδιαφέρον για εύκολο κέρδος. Επίσης όταν πουλάς μισοτιμής, λιμάνια, τρένα, νερά, ρεύματα και την ίδια τη μάνα σου ως προσφορά, γιατί να μην έλθει ο άλλος να κονομήσει εύκολα; Σοβαρές επενδύσεις, με πραγματικά οφέλη για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, δύσκολα θα μας έρθουν.
Η οικονομία θα σταθεροποιηθεί;
Η οικονομία θα ηρεμήσει για ένα διάστημα από τα ταχυδακτυλουργικά και τα πειράματα που κάνουν οι κυβερνώντες. Μία σταθερότητα θα την έχουμε λόγω και της αυξημένης τουριστικής κίνησης. Όσο να ‘ναι, θα κυκλοφορήσει το παραδάκι. Και επιπλέον αλλάζει και η ψυχολογία, με τον ήλιο, τα μπάνια και τις διακοπές και οι άνθρωποι ευχαριστιούνται.
Θα είναι όμως σαν την νηνεμία πριν τη μπόρα. Από τον Σεπτέμβριο, με τα ραβασάκια από λογαριασμούς κάθε είδους και την εφορία θα αρχίσει το πατιρντί και κει θα φανούν οι πραγματικές αντοχές και δυνατότητες της οικονομίας και της κοινωνίας φυσικά. Διότι με εξαντλημένη τη μεσαία τάξη, δεν μπορείς να περιμένεις από τους Kινέζους ή τους Kαταριανούς επενδυτές να σε σώσουν.
Εκλογές πότε θα έχουμε;
Εκλογές δεν υπήρχε θέμα να γίνουν τώρα. Το ξέρανε όλοι, εκτός από τον Άδωνι Γεωργιάδη. Αυτουνού του το κρύβανε και του το είπανε με προσοχή κάποια στιγμή και πάντως όχι σε ώρα κοινής ησυχίας, μην τρέχουνε τα περιπολικά στη γειτονιά. Οι Συριζαίοι ούτε θέλουν να φύγουν από την εξουσία, ούτε έχουν πρόβλημα να υλοποιήσουν ό,τι τους ζητήσουν οι έξω, ούτε είχαν και επιχείρημα να πάνε σε εκλογές.
Εκλογές θα έχουμε λογικά το φθινόπωρο του 2018. Η κυβέρνηση θα λέει τότε ότι έβγαλε τη χώρα στις αγορές και μας απάλλαξε από τα μνημόνια και θέλει λαϊκή εντολή να μας πάει στο… σοσιαλισμό.
Άντε να απαντήσεις στον Τσίπρα ότι μας φλομώνει στο παραμύθι. Θα θέλει τότε εκλογές για να μην αρχίσουν από τον Ιανουάριο του 2109 οι μειώσεις στις συντάξεις και τους πάρουνε χαμπάρι οι γέροι με τις μαγκούρες. Εκτός και αν την άνοιξη του 2018 τα πράγματα στην οικονομία πάνε άσχημα και τους πουν οι από έξω ότι πρέπει να υπογραφεί κανονικό νέο μνημόνιο και ότι δεν υπάρχει έξοδος στις αγορές. Τότε οι κάλπες θα στηθούν νωρίτερα. Λιγότερο πιθανό, αλλά όλα τα ενδεχόμενα πρέπει να συζητούνται.
Πηγή: Protothema.gr