Μια κρύπτη στην αίθουσα εκδηλώσεων της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης έμελλε να δώσει στους ερευνητές του ποντιακού ζητήματος έναν πραγματικό θησαυρό: στις 15 Μαρτίου 2012 ανακαλύπτονται περίπου 7.000 σελίδες υλικού που τεκμηριώνει την τελευταία φάση –για την Ελλάδα τουλάχιστον– του ανατολικού ζητήματος. Το υλικό αυτό (ανέκδοτο στο μεγαλύτερο μέρος του) εντοπίστηκε τυχαία, κατά τη διάρκεια των εργασιών καταλογογράφησης και οργάνωσης της βιβλιοθήκης του ιστορικού σωματείου.
Στο πολύτιμο αυτό υλικό το παλαιότερο έγγραφο, μια ιδιωτική επιστολή, ανάγεται στα 1912 ενώ το νεότερο είναι του 1935· πρόκειται για την έκθεση από την πρώτη αρχειοθέτηση που έγινε στη Θεσσαλονίκη.
Βιβλία, έγγραφα, πρακτικά συνεδριάσεων, επιστολές, υπομνήματα και διαβήματα διαμαρτυρίας, μαρτυρίες, αντίγραφα σημαιών για το σχεδιαζόμενο κράτους του Πόντου, αλλά και στατιστικοί πίνακες, θεωρείται ότι έμειναν κρυμμένα τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1960. Σε ένα μέρος τους τα βιβλία και τα έγγραφα ταυτίζονται με το αρχείο που είχε κληροδοτήσει ο Λεωνίδας Ιασωνίδης στην Εύξεινο Λέσχη, και τα οποία προερχόταν από το Εθνικό Συμβούλιο του Πόντου, που ιδρύθηκε με πρωτοβουλία επιφανών Ποντίων στο Βατούμ της Γεωργίας.
Χειρόγραφα από το Αρχείο της ΕΛΘ (φωτ.: Ρωμανός Κοντογιαννίδης)
Πρόκειται για τεκμήρια που αφορούν την περίοδο κατά την οποία ο ελληνισμός του Πόντου γνώρισε σταδιακά τον εκτοπισμό, την οικονομική εξουθένωση, τα τάγματα θανάτου, την υποχρεωτική στράτευση, έως τον τελικό αφανισμό. Στο «Πολιτικό Αρχείο του Πόντου των ετών 1916-1924», όπως είναι γνωστό, περιλαμβάνεται και ένα τηλεγράφημα του Ελευθερίου Βενιζέλου στις 3 Ιανουαρίου 1920, που δείχνει ότι οι ελληνικές διεκδικήσεις δεν συμπεριλαμβάνουν την περιοχή του Πόντου.
Με λευκό απεικονίζονται οι περιοχές που θα ανήκαν στην προτεινόµενη ∆ηµοκρατία του Πόντου
Μετά την παρουσίαση που έγινε τον Μάρτιο σε μια ειδική εκδήλωση παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου που διοργανώνει η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδας, αυτό το σημαντικό αρχείο –που αποδεικνύει τις προσπάθειες για τη δημιουργία αυτόνομου ελληνικού κράτους στον Πόντο–, θα παρουσιαστεί και πάλι από την δρ Ιστορίας Ουρανία Καλογερίδου.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 23 Μαΐου, στις 20:00 στην Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης.
