Τραγική ελπίδα

Στην τραγωδία τα πράγματα φθάνουν στα άκρα. Αλλά, ακόμη και μετά από αυτά, οι άνθρωποι διατηρούν την ελπίδα τους. Είναι μια τραγική ελπίδα. Στη νεοελληνική, αυτό εκφράστηκε με το λαϊκό ρητό, «και η ζωή συνεχίζεται».

Αυτή η εξοικείωση με τα άκρα, φαίνεται πως ήταν ιδιαίτερο ελληνικό γνώρισμα από την αρχαία εποχή. Γι αυτό και η τραγωδία είναι κατ΄εξοχήν ελληνικό είδος. Δεν υπάρχει άλλος λαός που θα αντιμετώπιζε με τέτοια απάθεια όσα συνέβησαν το τελευταίο διάστημα, επειδή κάποιοι ήθελαν να πειραματιστούν στο κεφάλι του. Σαν να έπαιζαν παιχνίδι, έστω και αν το παιχνίδι εντάχθηκε στον επιστημονικό κλάδο της «θεωρίας παιγνίων». Ανέκοψαν μια πορεία που άρχισε να διακρίνει, τουλάχιστον, το βάθος του τούνελ και έφθασαν στη βρύση της εξόδου από την ευρωζώνη. Στη βρύση της σωτηρίας για ορισμένους, της απόλυτης καταστροφής για άλλους. Αλλά, ο κ. Τσίπρας, ως πρωθυπουργός, τότε, δεν ήπιε νερό.

Προτίμησε το πικρό φαρμάκι της συντροφικής μοναξιάς, παρά την ψευδαίσθηση του γάργαρου νερού μιας αριστερίστικης ιδεοληψίας που νομίζει πως η Ελλάδα βιώνει καταστάσεις Οκτωβριανής Επανάστασης.

Γιατί ο κ. Τσίπρας προτίμησε διαφορετικό δρόμο από τους πρώην συντρόφους του με αποτέλεσμα, άνθρωποι που εμπιστεύτηκε και με τους οποίους συμπορεύθηκε, να τον παρομοιάζουν με το Γεώργιο Παπαδόπουλο; Η μνημονιακή στροφή ήρκεσε για να απελευθερωθεί το μίσος που κρύβουν μέσα τους ορισμένοι που, για ίδιον όφελος, καπηλεύονται τα οράματα της αριστεράς και ομιλούν στο όνομά της;

Ο Καραμανλής είχε πει παλαιότερα πως η πολιτική ζωή της Ελλάδας είναι για ψυχιατρείο. Στις ημέρες μας, ένα μέρος του ψυχιατρείου πρέπει να διαχύθηκε στην πολιτική ζωή.

Μετά, λοιπόν, την ιστορική στροφή του κ. Τσίπρα που στα σχολικά βιβλία μετά από χρόνια θα διδάσκεται ως σημαντική απόφαση σωτηρίας της χώρας, ο φέρελπις πολιτικός μας οδήγησε στις εκλογές. Απολύτως επιβεβλημένες. Διότι, με τη διάσπαση του κυβερνώντος, τότε, κόμματος, η χώρα δεν μπορούσε να κυβερνηθεί. Οι εκλογές, από περίπατος για τον κ. Τσίπρα, γίνονται δύσκολη ανάβαση σε μονοπάτι χωρίς να διακρίνεται ο νικητής. Ο κ. Τσίπρας, έχασε τη μεγάλη δημοφιλία του και ένα σημαντικό μέρος του εκλογικού ποσοστού του κόμματός του, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Και κινδυνεύει να απολέσει και την εξουσία, αν επαληθευθούν οι δημοσκοπήσεις. Μια συνειδησιακή πολιτική μετατόπιση επήλθε στον ελληνικό λαό.

Ακόμη και αν δεν χάσει τις εκλογές, ο κ. Τσίπρας θα αναγκαστεί να συγκυβερνήσει με μνημονιακά κόμματα τα οποία καταγγέλλει εδώ και χρόνια.

Θα έλεγε κανείς πως πρόκειται για την εκδίκηση της ιστορίας, όταν οικοδομείς το λαμπρό πολιτικό σου μέλλον πάνω σε ένα αφήγημα στο οποίο ο λύκος μπορεί και να φάει την κοκκινοσκουφίτσα.

Χαρακτηριστικό, όμως, των πολιτικών είναι η ευελιξία. Και ο κ. Τσίπρας, στο σύντομο βίο του ως διαχειριστή της εξουσίας, έδειξε ότι είναι ευέλικτος. Η λαϊκή βούληση απεχθάνεται αυτό το οποίο μέχρι πριν μερικά χρόνια θεωρούσε ως απόλυτη αναγκαιότητα. Τις μονοκομματικές κυβερνήσεις. Όποιος πολιτικός δεν αλλάξει τακτική, θα εκλείψει από το προσκήνιο. Η διαλεκτική σχέση μεταξύ πολιτικών και λαού έσπασε. Κυριαρχεί ένα μίγμα λαϊκής βούλησης και μνημονιακής αναγκαιότητας. Και αυτό έγινε απολύτως αποδεκτό.

Το αφήγημα του κ. Τσίπρα και των συντρόφων που τον ακολούθησαν ολοκληρώθηκε την νύκτα εκείνη του Ιουλίου που έγινε η μνημονιακή στροφή. Το νέο περιβάλλον τούς είναι άγνωστο. Και στην πολιτική δεν μπορείς να διαχειριστείς την ιδεολογική ηγεμονία χωρίς μια αφήγηση. Φαίνεται πως ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ δεν την έχει. Γι αυτό και δυσκολεύεται.  

Ούτε η κενολογία των πρώην συντρόφων του βρίσκει ανταπόκριση διότι αποκάλυψε το βαθύ μίσος τους κατά των ανθρώπων. Δεν μπορείς να οικοδομήσεις πολιτική με υβριστικούς χαρακτηρισμούς κατά της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών. Ακροβατούν στο όριο της εκλογικής σωτηρίας.

Σαφώς και δεν μπορούν να ομιλούν εξ ονόματος του 62% του ελληνικού λαού που ρωτήθηκε αν απορρίπτει τη λιτότητα. Λες και υπάρχει λαός που θα την αποδεχόταν.

Δεν χρειάστηκαν παρά μερικοί μήνες για να αποκαλυφθεί πως η δήθεν ηθική υπεροχή της σημερινής αριστεράς είναι μια ψευδαίσθηση. Η αριστερά, δεν μπορεί παρά να έχει ηθική και η ηθική της βεβαίως υπερέχει της ηθικής της εκμετάλλευσης. Αλλά, τα μορφώματα που εμφανίστηκαν ως αριστερά δεν έχουν καμιά σχέση ούτε με τους αγώνες της ούτε με την ηθική των αγωνιστών της. Και αυτό τονίζει την ανάγκη να αναδυθεί μια νέα, ανθρωπιστική αριστερά στην Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπόρεσε να καλύψει αυτό το κενό. Η υπόθεση Φλαμπουράρη, το ιδιωτικό σχολείο, η βίλα φιλοξενίας στο Σούνιο, αποκαλύπτουν μια τάση που δεν έχει σχέση με την αριστερά, όπως την αντιλαμβάνονται όσοι την βλέπουν ως ένα ανθρωπιστικό, εξισωτικό κίνημα που ευαγγελίζεται την κοινωνική δικαιοσύνη.

Τη δική τους νέα τάξη επιθυμούν να οικοδομήσουν και αυτό θα πράξουν αν τους δοθεί η δυνατότητα. Όπως και οι αντίπαλοί τους, δηλαδή, που διεκδικούν επίσης την εξουσία και που δεν αποκλείεται να την συνδιαχειριστούν. Παρά τα όσα περί του αντιθέτου, λέει ο κ. Τσίπρας. Άλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που θα διαψεύσει τον εαυτό του.

Έγιναν πολλές προσπάθειες και μεγάλες συγκρούσεις για να διαμορφωθεί, έστω και σε πρωτόλειο στάδιο, μια αριστερά που θα ερχόταν σε αντίθεση με τη γραφειοκρατική λογική που επικράτησε στα κομμουνιστικά κόμματα τα οποία ανέλαβαν την εξουσία σε καθυστερημένες, οικονομικά, χώρες. Η μελέτη της πορείας τους απέδωσε την διαμόρφωση μιας νομενκλατούρας που κυριάρχησε επί του λαού, στην αντίφαση που είχε επισημάνει πρώτος ο Μάρξ. Ότι, δηλαδή, δεν μπορεί μια καθυστερημένη χώρα να περάσει επιτυχώς στο σοσιαλισμό. Χρειάζεται να ολοκληρωθεί η αστική επανάσταση, να αναπτυχθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό οι δυνάμεις παραγωγής και να διαμορφωθούν οι ανάλογες παραγωγικές σχέσεις. Να υπάρξει και να ολοκληρωθεί μια αστική επανάσταση.

Αυτό είναι και το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας. Βρίσκεται στον πιο προχωρημένο καπιταλιστικό πυρήνα, με δομές αναντίστοιχες των απαιτήσεων της θέσης στην οποία με τη θέλησή της εντάχθηκε.

Όσοι προσπάθησαν γι αυτό, έκαναν το μισό βήμα. Το άλλο μισό ήταν ο μετασχηματισμός και εκσυγχρονισμός της χώρας. Αυτό για το οποίο η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να πασχίσει μετά τις εκλογές με πιο δυσμενείς όρους λόγω της κρίσης. Το δίλημμα για τη χώρα είναι ή συμμετέχει στον ευρωπαϊκό πυρήνα και αλλάζει σύμφωνα με τους όρους του παιχνιδιού ή μένει από έξω και βαδίζει με τους δικούς της κανόνες και τους δικούς της ρυθμούς.

Ο ριζοσπαστισμός που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια δεν αμφισβητεί αυτόν τον εκσυγχρονισμό. Και, μάλλον, ξεπερνάει την αντίθεση δεξιάς –αριστεράς. Απαιτεί την επάνοδο της πολιτικής στο δημόσιο βίο και δηλώνει δυναμικά πως η πολιτική δεν είναι υπόθεση των ελίτ.

Οι εκλογές θα σηματοδοτήσουν αυτήν την πορεία επώδυνου εκσυγχρονισμού της χώρας. Είναι, το απόλυτο ζητούμενο αν και τα σημερινά κόμματα αδυνατούν να ανταποκριθούν.  Γι αυτό και θα πρέπει οι μετεκλογικές συνεργασίες να αξιοποιήσουν ότι καλύτερο διαθέτει η ελληνική κοινωνία. Ο λαός είναι έτοιμος να αποδεχθεί κυβερνήσεις τεχνοκρατών. Και αυτή είναι η δεύτερη, μετά τις κυβερνήσεις συνεργασίες, συνειδητή  πολιτική μεταβολή  της ελληνικής κοινωνίας.

Οι δύο αυτές αλλαγές, ίσως είναι η τραγική ελπίδα μας.