Τι πραγματικά είναι ο πόνος και πόσο μας βοηθούν τα παυσίπονα;

Τι πραγματικά είναι ο πόνος και πόσο μας βοηθούν τα παυσίπονα;

Ο πόνος είναι φυσιολογικός. Μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων υποφέρουν από χρόνιους ή επαναλαμβανόμενους πόνους και ημικρανίες, ενώ ένας στους έξι υποφέρει από αρθρίτιδα.
Η παγκόσμια βιομηχανία του πόνου απορροφά πάνω από 50 δισ. δολάρια το χρόνο σε παυσίπονα και φάρμακα. Ωστόσο, τα επίσημα φάρμακα δεν βοηθούν τους χρόνια υποφέροντες από πόνο, ενώ η μορφίνη και άλλα ναρκωτικά είναι εθιστικά.

Έρευνες δείχνουν πως «κανείς δεν μπορεί να καθορίσει ποια φάρμακα είναι τα κατάλληλα για τον κάθε ασθενή» ενώ γιατροί στο Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα παραδέχονται πως «έχουμε μεγάλα κενά στις γνώσεις μας για τον πόνο».

Οι επιστήμονες δεν καταλαβαίνουν

Όταν πονάμε, (οπωσδήποτε) το καταλαβαίνουμε. Αν όμως οι επιστήμονες καταλάβαιναν πώς λειτουργεί ο πόνος στον καθένα μας, θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν περισσότερο. Γενικά, ο πόνος καθορίζεται ανεπίσημα ως «μια δυσάρεστη αίσθηση και μια συναισθηματική αντίδραση στην αίσθηση αυτή».

Ή, πιο επιστημονικά, αισθανόμαστε πόνο όταν τα νεύρα στέλνουν το ανάλογο σήμα στον εγκέφαλο, και αυτός εκλύει τις αναλγητικές ενδορφίνες και προκαλεί αντιδράσεις που μπορεί να είναι στιγμιαίες και σωματικές ή μακροπρόθεσμες και συναισθηματικές.

«Ο πόνος είναι περίπλοκος και δεν μπορούμε να καθορίσουμε ένα σαφή προσδιορισμό» λέει η Κάθρυν Γουάινερ, διευθύντρια της Αμερικανικής Ακαδημίας Διαχείρισης Πόνου. «Ο πόνος είναι κάτι παραπάνω από μια απλή ειδοποίηση των νεύρων. Ο πόνος είναι ένα σύνθετο άθροισμα συναισθημάτων, κουλτούρας, εμπειρίας, πνεύματος και αισθήσεων».

Ο πόνος μπορεί να συρρικνώσει τον εγκέφαλο

Αν υποφέρετε από χρόνιους πόνους, ξέρετε πολύ καλά πόσο αποκαρδιωτικό και εξουθενωτικό μπορεί να γίνει, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Μπορεί να καταστήσει ένα άτομο ανίκανο να πραγματοποιήσει τυπικές διαδικασίες και το καθιστά ευερέθιστο, επειδή οι «άλλοι» δεν καταλαβαίνουν τι περνά.

Αυτό όμως είναι το ένα μέρος της ιστορίας. Μια έρευνα του 2004 έδειξε πως οι εγκέφαλοι των ανθρώπων με χρόνιους πόνους στην πλάτη είναι μέχρι και 11% μικρότεροι από τους εγκεφάλους των υγιών ανθρώπων. Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι. «Ίσως φταίει το άγχος που προκαλεί μια ζωή με πόνο» λέει ο Βάνια Απκαριάν του πανεπιστημίου Northwestern. «Οι νευρώνες κουράζονται από την υπερδραστηριότητα».

Το σεξ και οι ημικρανίες πάνε μαζί

Μπορεί να μην εξαφανίζει πλήρως τη φράση «όχι σήμερα, αγάπη μου…», αλλά μια έρευνα του 2006 έδειξε ότι όσοι υπέφεραν από ημικρανίες είχαν 20% περισσότερο σεξουαλικό πόθο από όσους υπέφεραν από έντονους πονοκεφάλους.

Τα ευρήματα δείχνουν πως οι σεξουαλικές ορμές και οι ημικρανίες επηρεάζονται από την ίδια χημική ουσία του εγκεφάλου και, αν ερευνηθεί σε βάθος η σύνδεση μεταξύ τους, ίσως βρεθεί και θεραπεία – για τον πόνο φυσικά.

Οι γυναίκες πονούν περισσότερο

Όποιος άνδρας είδε γυναίκα να γεννά χωρίς νάρκωση ορκίζεται πως οι γυναίκες μπορούν να αντέξουν τα πάντα. Η αλήθεια όμως, κύριοι, πονάει το ανδρικό φύλο περισσότερο απ’ όσο φαντάζεστε. Οι γυναίκες έχουν περισσότερους νευρικούς υποδοχείς από τους άνδρες.

Για παράδειγμα, οι γυναίκες έχουν 34 νευρικές ίνες ανά τετραγωνικό εκατοστό στο πρόσωπό τους, ενώ οι άνδρες έχουν μόλις 17. Επίσης, μια έρευνα έδειξε πως οι γυναίκες αναφέρουν περισσότερα περιστατικά πόνου στις ζωές τους και, σε σύγκριση με τους άνδρες, πονούν σε περισσότερες περιοχές του σώματός τους και για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.

Μερικά ζώα δεν νιώθουν τον πόνο μας

Η σχετική με τα ζώα έρευνα θα μπορούσε να δώσει λύσεις να θεραπευτεί ο ανθρώπινος πόνος. Πάρτε για παράδειγμα το γυμνό αρουραίο, ένα άτριχο και σχεδόν τυφλό πλάσμα που ζει μέσα στη γη. Το 2008, μια έρευνα έδειξε πως το τρωκτικό αυτό δε νιώθει τον πόνο από οξέα ούτε το κάψιμο από τις κόκκινες πιπεριές.

Αν οι ερευνητές βρουν το γιατί, ίσως βρουν και νέα αναλγητικά φάρμακα. Ακόμη, σε μια έρευνα που σίγουρα θα συζητηθεί, επιστήμονες αποφάσισαν πως ο αστακός δεν πονά καθόλου, ακόμα κι όταν τον βράζουν!