Η Παναγία Σουμελά στον Πόντο άνοιξε σήμερα ξανά τις πύλες της μετά από πέντε χρόνια εργασιών αποκατάστασης, κατά τη διάρκεια μιας τελετής όπου η Άγκυρα επιχείρησε να δώσει πολιτικό χρώμα, με την ομιλία –μέσω τηλεδιάσκεψης– του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο πρόεδρος της Τουρκίας υποστήριξε ότι η Τουρκία μερίμνησε ώστε να διατηρηθούν τέτοια ιστορικά κτίσματα και πρόσθεσε ότι τον Αύγουστο οι Χριστιανοί θα μπορούν να επισκεφτούν τη Μονή και να γιορτάσουν την Κοίμηση της Θεοτόκου.
Ενώ όμως ο Ταγίπ Ερντογάν έκανε την πανηγυρική ομιλία, το Οικουμενικό Πατριαρχείο έδινε άλλη διάσταση στο θέμα, ανακοινώνοντας πως ούτε και φέτος θα πραγματοποιηθεί Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, στην Τραπεζούντα, λόγω κορονοϊού.
«Διά τοῦ παρόντος ἀνακοινοῦται ὅτι, λόγῳ τῆς συνεχιζομένης πανδημίας τοῦ νέου κορωνοϊοῦ, δέν ἐπετράπη ὑπό τῶν ἁρμοδίων Τουρκικῶν Ἀρχῶν ἡ τέλεσις τῆς Θείας Λειτουργίας ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ Παναγίας Σουμελᾶ Τραπεζοῦντος, τήν 15ην προσεχοῦς μηνός Αὐγούστου. Τοῦτο φέρον εἰς γνῶσιν τῶν ἐνδιαφερομένων τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἐπικαλεῖται ἐπ᾿ αὐτούς καί ἐπί πάντας τήν χάριν καί τήν ἄμαχον προστασίαν τῆς Παναγίας τῆς Σουμελιώτισσας», σημειώνεται στην ανακοίνωση του Πατριαρχείου.
Να υπογραμμίσουμε ότι ούτε τα προηγούμενα χρόνια είχε ανοίξει η Μονή για τον Δεκαπενταύγουστο καθώς ήταν σε εξέλιξη οι εργασίες στήριξης των βράχων πάνω από το μοναστήρι, το οποίο αποτελεί σύμβολο για τον ποντιακό ελληνισμό και παράλληλα ένα σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο για την Τουρκία.
Εξάλλου, να θυμίσουμε ότι έχει συμπεριληφθεί από το 2000 στον προσωρινό κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Η Μονή έκλεισε το 2015 αλλά τα σχέδια αποκατάστασης ξεκίνησαν να υλοποιούνται τον Φεβρουάριο του 2016. Κατά καιρούς στο παρελθόν, οι εργασίες αποκατάστασης διακόπηκαν λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, όπως συνέβη και φέτος λόγω των μέτρων που εφαρμόστηκαν για την καταπολέμηση της επιδημίας κορονοϊού.
Οι εργασίες αποκατάστασης συνεχίστηκαν από τον Μάιο και σήμερα η Μονή άνοιξε εξ ολοκλήρου (όλα τα τμήματά της) για τους επισκέπτες. Σήμερα, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας Μεχμέτ Νουρί Ερσόι και άλλοι αξιωματούχοι έκαναν τα εγκαίνια στην Σουμελά (όπως και στην Αγία Σοφία της Τραπεζούντας) μέσω τηλεδιάσκεψης με τον Ερντογάν.
Τι είπε ο Ερντογάν
Σε ομιλία του, κατά την τελετή εγκαινίων, ο Ερντογάν, μεταξύ άλλων, δήλωσε ότι «εάν η Τουρκία ήταν ασεβής προς διαφορετικούς πολιτισμούς, όπως ισχυρίζονται ορισμένα δυτικά έθνη, δεν θα είχε αποκαταστήσει και διατηρήσει τέτοια ιστορικά κτίσματα» και «στη θέση αυτού του μοναστηριού που βρίσκεται στα χέρια μας εδώ και πέντε αιώνες δεν θα υπήρχε τίποτα».
Φυσικά, ο πρόεδρος της Τουρκίας επιχείρησε να δώσει απαντήσεις στην σφοδρή κριτική που δέχθηκε για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη σε τζαμί.
Τόνισε επίσης ότι οι Ορθόδοξοι πολίτες της Τουρκίας τον Αύγουστο θα μπορούν να παρευρεθούν στη λιτανεία της εικόνας της Παναγίας στο μοναστήρι, μια θρησκευτική τελετή στην οποία δεν θα μπορούσαν να παραστούν λόγω των εργασιών αποκατάστασης.
Στο πλαίσιο των εργασιών, η αποκατάσταση του βράχου που βρίσκεται στην πύλη εισόδου του μοναστηριού έχει ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό, ενώ οι εργασίες στους βράχους πάνω από το μοναστήρι πραγματοποιήθηκαν τελικά από εξειδικευμένους ορειβάτες. Επίσης, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης, καθαρίστηκαν οι απότομοι βράχοι και εγκαταστάθηκαν προστατευτικά ικριώματα για την αποφυγή ζημιών στην υποκείμενη δομή.
Εργασίες αποκατάστασης ύψους 2 εκατ. τουρκικών λιρών για την Αγία Σοφία Τραπεζούντας
Επίσης, σήμερα άνοιξε ένα ακόμη σημαντικό οικοδόμημα για τους Έλληνες του Πόντου. Μόνο που δεν είναι πια μόνο μουσείο όπως παλιά, αλλά από το 2013 λειτουργεί και ως τζαμί. Ο λόγος για τον ναό της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα, ο οποίος είχε επίσης κλείσει για να γίνουν εργασίες αποκατάστασης αξίας περίπου 2 εκατ. τουρκικών λιρών.
Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας, η οποία θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα δείγματα βυζαντινής αρχιτεκτονικής, λειτούργησε ως μουσείο για 52 χρόνια πριν ξανανοίξει για μουσουλμανική λατρεία το 2013. Οι αγιογραφίες της θα καλύπτονται αυτόματα με ειδικό σύστημα κατά τη διάρκεια της μουσουλμανικής προσευχής και μετά θα αποκαλύπτονται και πάλι, για να είναι ορατές από τους επισκέπτες.