Ένα Πάσχα που δεν θυμίζει κανένα άλλο είναι το φετινό, με κλειστές εκκλησίες και νεκροταφεία και την «κοινωνική απομόνωση» ως μέτρο αποφυγής της εξάπλωσης του κορονοϊού. Έτσι, από τότε που ήρθαν πρόσφυγες στην Ελλάδα οι Πόντιοι δεν θα μπορέσουν να πάνε στα κοιμητήρια για να στρώσουν τραπέζι για τους νεκρούς τους. Μετά από 97 χρόνια το ταφικό έθιμο δεν θα γίνει ούτε στο κοιμητήριο των Σουρμένων, στην ίσως πιο «διάσημη» αναβίωσή του, καθώς κάθε χρόνο μετά το Πάσχα στην περιοχή πραγματοποιείται και το Παμποντιακόν Πανοΰρ, που φέτος ακυρώθηκε.
«Από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο έχει να γίνει κάτι τέτοιο, όταν οι Πόντιοι έφυγαν από τα Σούρμενα. Οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, καθώς οι εγκαταστάσεις των Γερμανών στο αεροδρόμιο του Ελληνικού έγιναν στόχος βομβαρδισμών της συμμαχικής αεροπορίας. Άρα μιλάμε για την πρώτη διακοπή του εθίμου σε καιρό ειρήνης», ανέφερε μιλώντας στο Sputnik ο πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων Γιώργος Σαραφίδης.
Όπως εξήγησε, την πρώτη χρονιά εγκατάστασης, το 1922, οι Πόντιοι πήγαν με τσουρέκια και αυγά στο κοιμητήριο και τέλεσαν τρισάγιο, χωρίς να υπάρχει κάποιος δικός τους εκεί. Το σωματείο ιδρύθηκε το 1924 και η κοινότητα του Ελληνικού έξι χρόνια αργότερα.
Οι αμύητοι μπορεί να βρουν το σκηνικό λίγο μακάβριο, αλλά το ταφικό έθιμο των Ποντίων είναι ένας τρόπος για να τιμηθούν οι νεκροί.
Ανήμερα της Κυριακής του Θωμά και πάνω στις ταφόπλακες των κοιμητηρίων βρίσκονται κόκκινα αυγά, μεζέδες, γλυκά, κρασί. Τα κεράσματα πάνε και έρχονται, το ίδιο και τα γέλια, κάποιοι στήνουν και κανονικά τραπέζια για ένα τσιμπούσι, όπως θα έκαναν στο σπίτι τους. Η ποντιακή λύρα αυτή τη μέρα θεωρείται απαραίτητη, μόνο που δεν παίζει μακρύν καϊτέ, αλλά χαρούμενους σκοπούς.
Το ταφικό έθιμο μέχρι και φέτος συνήθιζαν να το τηρούν ευλαβικά σε αρκετές περιοχές. Από τα Σούρμενα, τον Κορυδαλλό, τις Αχαρνές, τον Ασπρόπυργο, την Καλλιθέα, την Αγία Βαρβάρα της Αττικής, μέχρι τη Νέα Κρώμνη Δράμας, τη Χαρίεσσα Νάουσας, την Καλαμαριά και τη Νέα Τραπεζούντα Πιερίας οι ποντιακές οικογένειες επισκέπτονται τα νεκροταφεία – ακόμα και πολιτιστικοί σύλλογοι καλούν τον κόσμο στα ταφία.
Χωρίς καμία άλλη παραλλαγή, πλην της ημέρας που γίνεται το έθιμο, σε Πρωτοχώρι και Λευκόβρυση Κοζάνης, Μεσιανό Πέλλας, Κομοτηνή, Σάπες Ροδόπης και Πρόχωμα Θεσσαλονίκης αναβιώνει τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Έτσι το έμαθαν από τους προγόνους στον Πόντο, έτσι διατηρήθηκε στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ, έτσι ήρθε και στην Ελλάδα. Στο Θρυλόριο Κομοτηνής το έθιμο γίνεται ανήμερα του Αγίου Πνεύματος.
Σε κάθε περίπτωση, οι οικογένειες κατευθύνονται από το πρωί ’ς σα ταφία για μια μέρα αναστάσιμη και αισιόδοξη, καθώς πιστεύουν ότι οι ψυχές των αγαπημένων έχουν ανέβει στον επίγειο κόσμο και κάθονται μαζί τους μέχρι την ημέρα του Αγίου Πνεύματος, γι’ αυτό και κάνουν «υποδοχή» στρώνοντας τραπέζι.