pontosnews.gr
Τετάρτη, 20/08/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Σμύρνη: Η πανδημία, οι μόρτηδες αλλά και τα Μορτάκια

Ένα ενδιαφέρον κείμενο του Ελευθέριου Σκιαδά

26/04/2022 - 8:45πμ
Σμύρνη: Η πανδημία, οι μόρτηδες αλλά και τα Μορτάκια
Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Αναζητούν χρόνια τώρα οι γλωσσολόγοι και οι λεξικογράφοι την προέλευση της λέξης «μόρτης», η οποία έφθασε να σημαίνει τον άνθρωπο του δρόμου, αυτόν που ζει με ύποπτους ή ανέντιμους τρόπους, τον μάγκα, το αλάνι. Οι περισσότεροι βλέπουν ιταλική ρίζα (συγκοπή του beccamorti = τυμβωρύχος ή morto = νεκρός). Άλλοι το mordace, δηλαδή χλευαστικός, δηκτικός, πικρόγλωσσος, και άλλοι το τουρκικό morto/u, δηλαδή το κουφάρι, που είναι και πάλι δάνειο από την ιταλική.

Αλλά ας αφήσουμε τους γλωσσολόγους και ας πάμε στους Σμυρνιούς ιστορικούς, που έχουν πολλά να μας αφηγηθούν για την ιστορία που κρύβεται πίσω από τους μόρτηδες.

Έτσι αποκαλούσαν οι Σμυρνιοί όσους είχαν προσβληθεί από πανώλη και είχαν καταφέρει να επιβιώσουν και να περιέλθουν σε κατάσταση ανοσίας. Όπως μας πληροφορεί ο Χρήστος Σολομωνίδης, οι μόρτηδες ή μόρτες, όταν προσβαλλόταν η Σμύρνη από επιδημία πανώλης, γίνονταν οι κυρίαρχοι της πόλης. Μόνον αυτοί κυκλοφορούσαν στους δρόμους. Χρησίμευαν ως φύλακες όσων προσβάλλονταν από τη φοβερή αρρώστια, δεν έπαιρναν προφυλάξεις και κοιμούνταν πλάι στους αρρώστους.

Οι μόρτηδες πήγαιναν στα σπίτια των ασθενών και τους μετέφεραν στο «λοιμοκομείο», φροντίζοντας και για την απολύμανση των δωματίων. Ο επικεφαλής τους ονομαζόταν βαρδιάνος. Προπορευόταν του φορείου, το οποίο αποκαλούσαν σέντια, και χτυπούσε το ραβδί του στο λιθόστρωτο για να ειδοποιεί τους υγιείς να κλείνουν ερμητικά τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών τους.

Όσο για τα Μορτάκια, ήταν οικήματα που ανεγέρθηκαν το 1838 σε οικόπεδο που δώρισε ο Αγγελής Χαϊκάλης και θεωρούνταν κατάλληλα για τη νοσηλεία όσων προσβάλλονταν από πανώλη.

Μετά από μια επιδημία τα οικήματα εγκαταλείφθηκαν, και εκεί εγκαταστάθηκαν άπορες χριστιανικές και εβραϊκές οικογένειες. Ύστερα από μια μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε το καλοκαίρι του 1845 και κατέκαψε τη Σμύρνη, εκεί εγκαταστάθηκαν και πυρόπληκτοι. Στα τέλη περίπου του 19ου αιώνα η συνοικία Μορτάκια είχε περισσότερους από 2.500 κατοίκους.

Χαρακτηριστικά της, στερήσεις, αθλιότητα και τριγύρω έλη, ενώ οι κάτοικοί τους ήταν ψαράδες, εργάτες ή μικροέμποροι που είχαν τα ρυπαρά μαγαζάκια τους μέσα στη συνοικία. Ο Εβραίος μικροέμπορος έβρισκε μια γωνιά για να εγκαταστήσει το μικρό φορητό κατάστημά του με πολύχρωμες συλλογές ψεύτικων βραχιολιών και διαφόρων μικροπραγμάτων, άλλος έβρισκε τρόπο να στήσει μια πυραμίδα με πεπόνια και να διαλαλεί την πραμάτεια του, ή σταφύλια, κρεμμύδια κ.ά.

Έτσι τα Μορτάκια, τα οποία παλιότερα ονόμαζαν και «Πρωτοδοχείον», έμειναν να θυμίζουν τον τόπο των ενδεών. Φτωχός τόπος, αλλά γεμάτος ζωή και περιπέτειες.

Ελευθέριος Σκιαδάς

  • Πηγή: mikros-romios.gr.
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Το βαρύ πυροβολικό του ελληνικού στρατού στη Μικρασία κατά την ώρα βολής (φωτ.: Γενικό Επιτελείο Στρατού)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Μαρτυρία Μαρίας Μπιρμπίλη: Την κόρη του παπά την ατιμάσανε μπροστά στα μάτια του. Ο παπάς γλίτωσε με 14 μαχαιριές

19/08/2025 - 8:45μμ
Καρτ ποστάλ εποχής με την προκυμαία της Σμύρνης (φωτ.: levantineheritage.com)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Πώς θα ήταν η ελληνική Σμύρνη σήμερα; Έκθεση φωτογραφίας μαθητών με χρήση τεχνητής νοημοσύνης

19/08/2025 - 5:31μμ
Ο δρόμος προς το Ναό της Παναγίας το 1919, μετά την επιστροφή στο Μοσχονήσι των κατοίκων του που το είχαν εγκαταλείψει στον λεγόμενο πρώτο διωγμό, του 1914. Φανερές οι ζημιές στα σπίτια (φωτ.: Αρχείο Α. Μαΐλη)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Μοσχονήσι: Μια Μικρασιάτισσα Παναγιά που πέρασε κι εχάθη

15/08/2025 - 12:04μμ
Το αυθεντικό λάβαρο, στο μουσείο της Αγίας Λαύρας (πηγή: Facebook / Εστίας Νέας Σμύρνης)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Η Κοίμηση της Θεοτόκου στο λάβαρο της Επανάστασης – Από τη Σμύρνη στην Αγία Λαύρα

15/08/2025 - 11:33πμ
Η εικόνα της Παναγίας Ελεούσας πρωτοστατεί σε παλιότερους εορτασμούς (φωτ.: Θάνος Χατζηγιάννης)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Σάρτη Χαλκιδικής: Δεκαπενταύγουστος με την Παναγία την Ελεούσα από την Αφησιά της Μικρασίας

13/08/2025 - 12:19μμ
Αγιογραφίες σε χριστιανική εκκλησία της Καππαδοκίας, φωτογραφημένες το 1935 από δύο Αμερικανούς φωτογράφους, τους John D. Whiting και G. Eric Matson, οι οποίοι είχαν βρεθεί στην περιοχή σε μια αποστολή του «National Geographic» (φωτ.: Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Μαρτυρία Σοφίας Μεταλλείδου ή Μαdενλόγλου: Στην Ελλάδα κάναμε εγγόνια και η δυστυχία από πάνω μας δεν έφυγε

12/08/2025 - 9:39μμ
(Φωτ.: ΚΕΜΙΠΟ)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Αγώνας δρόμου «Στις γειτονιές των Μικρασιατών προσφύγων», για 9η χρονιά

10/08/2025 - 6:07μμ
πομπή προς την Πλατεία του Μικρασιάτη Πρόσφυγα στον Άγιο Δημήτριο Λήμνου (φωτ.: Facebook / Μορφωτικός & Εκπολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Δημητρίου)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Λήμνος: Οι πρώτοι Μικρασιάτες πρόσφυγες δεν ξεχάστηκαν – Μια συγκινητική αναδρομή στις ρίζες

10/08/2025 - 11:00πμ
Σκαλωσιά στην Παναγία Παραμυθία, στο πλαίσιο των εργασιών αποκατάστασης (φωτ.: Φως Φαναρίου)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

Παναγία Παραμυθία: Τα «ωραιότερα ερείπια» της Κωνσταντινούπολης παίρνουν ξανά ζωή

9/08/2025 - 9:50πμ
(Φωτ.: nif.gr)
ΠΟΛΙΤΙΚΑ - ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ

«Ιωνικό Κέντρο»: Η Σοφία Ζαχαράκη ξεναγήθηκε στο υπό κατασκευή κύτταρο της μικρασιατικής μνήμης από τον μητροπολίτη Γαβριήλ

7/08/2025 - 3:56μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ.: glomex / ΕΡΤ3)

Diamond League: Χάλκινο η Τζένγκο στη Λοζάνη

11 λεπτά πριν
Άποψη του ισραηλινού οικισμού Μααλέ Αντουμίμ (Ma'ale Adumim) στη Δυτική Όχθη, ανάμεσα στην Ιερουσαλήμ και τη Νεκρά Θάλασσα (φωτ.: 
EPA/ATEF SAFADI)

Ισραήλ: Αμετακίνητος ο Νετανιάχου για την κατάληψη της Λωρίδας της Γάζας και τον εποικισμό περιοχών της Δυτικής Όχθης

43 λεπτά πριν
Ο Μιλτιάδης Νυμφόπουλος σε νεαρή ηλικία. Στο φόντο, σχέδιο του Κ. Σπυράντη που πρωτοδημοσιεύτηκε με το άρθρο του Μ.Ν. στην «Ποντιακή Εστία» για το Πάσχα στη Σάντα (εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

Μιλτιάδης Νυμφόπουλος (1882-1973): Ο Σανταίος δάσκαλος που βάφτισε ένα χωριό και σαγήνεψε τον Άντονι Μπράιερ

1 ώρα πριν

Πολιτιστικός Ποντιακός Σύλλογος Κομνηνών: Ραντεβού στα παρχάρια – Με Εσπερινό και ποντιακό γλέντι

2 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Στέλιος Στεφάνου)

Κύπελλο Ελλάδας: Στα πέναλτι ο Ηρακλής, πέρασε και η Καλλιθέα

2 ώρες πριν
(Φωτ.: State.gov)

Αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ: Η θέση μας για την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 δεν έχει αλλάξει

3 ώρες πριν
pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign