Έγινε φίλος μας ξαφνικά ο Αχμέτ Νταβούτογλου, απλά και μόνο επειδή (φαίνεται ότι) αντιτίθεται στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν… Μιας και δεν βρίσκουμε κάποιον από την Εσπερία να μας σώσει, τον αναζητούμε πλέον στο εσωτερικό της Τουρκίας! Εξάλλου, ο εχθρός του εχθρού μας είναι φίλος μας… Η ευγενής μας τύφλωση…
Οι εξελίξεις επί του θέματος Νταβούτογλου μάλλον θυμίζουν Καζίμ Καραμπεκίρ και Προοδευτικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, το οποίο ιδρύθηκε κατόπιν εντολής του ίδιου του Μουσταφά Κεμάλ το 1924 ούτως ώστε «να υπάρχει μια αντιπολίτευση».
Πού εστιάζει την –κατά τα λοιπά εσωκομματική– κριτική του ο άλλοτε υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός της Τουρκίας;
Επικρίνει τις συνταγματικές αλλαγές σημειώνοντας ότι το προεδρικό σύστημα δεν βοήθησε τη χώρα να ξεπεράσει τα προβλήματά της, ενώ υπογραμμίζει ότι και η οικονομία συνεχίζει να βρίσκεται σε αδιέξοδο. Τα εν λόγω σημεία κριτικής σκοπεύουν περισσότερο στην κινητοποίηση της εκλογικής βάσης, καθώς αποτελούν αναντίρρητα τα μείζονα ζητήματα τα οποία απασχολούν τον μέσο Τούρκο πολίτη. Παρεμπιπτόντως, αξίζει να επισημανθεί ότι η κριτική πραγματοποιείται σε μια χρονική φάση κατά την οποία η φυλάκισή του δεν είναι το ίδιο εύκολα εφικτή όσο ήταν την περίοδο της αποπομπής του από την κυβέρνηση. Δείγμα της ευφυΐας και του πολιτικού αισθητηρίου του.
Στη συνέχεια βάλλει κατά της συμμαχίας με τους εθνικιστές και της «απομάκρυνσης» του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης «από τις αρχές της ηθικής». Ας μην αμφιβάλλουμε ότι αυτές είναι και οι βασικές αντιρρήσεις του. Ο ίδιος υπήρξε θιασώτης της «πολυδιάστατης» και «ρυθμικής» διπλωματίας και μιας πιο ισλαμοστραφούς τουρκικής πολιτικής τόσο στο εξωτερικό (προσεταιρισμός πληθυσμιακών θυλάκων στην περιφέρεια με τη θρησκεία ως νομιμοποιητικό μανδύα) όσο και στο εσωτερικό (προσπάθεια σύγκλισης με τους Κούρδους, με το σουνιτικό Ισλάμ ως υπερκείμενη ταυτοτική αναφορά).
- Είναι ο Νταβούτογλου, ο οποίος ασκούσε κριτική στις μεταπολεμικές κυβερνήσεις της Τουρκίας για το γεγονός ότι δεν διεκδίκησαν τα Δωδεκάνησα.
- Είναι ο Νταβούτογλου, ο οποίος θεωρεί την εισβολή και την παράνομη κατοχή στην Κύπρο «παράδειγμα προς μίμηση» και «μοντέλο» επιτυχούς στρατηγικής της Άγκυρας.
- Είναι ο Νταβούτογλου, που προήγε τη συνεργασία εντός της περιφέρειας, αλλά μόνο στους τομείς όπου η Τουρκία δύναται να ασκεί ηγεμονική πολιτική, και άρα την ευνοεί ο συσχετισμός ισχύος.
- Είναι ο Νταβούτογλου, που πιστεύει ότι η Τουρκία αποτελεί διάδοχο κράτος αυτοκρατορίας και ως εκ τούτου –από κοινού με τις υπόλοιπες επτά (οι άλλες ήταν η Αγγλία, η Ρωσία, η Αυστροουγγαρία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Κίνα και η Ιαπωνία)– οφείλει να έχει τη στρατηγική πρωτοκαθεδρία σε ένα σημαντικό τμήμα του ευρασιατικού χώρου.
- Είναι ο Νταβούτογλου, ο οποίος αναφερόταν σε «κατώτερες ταυτότητες» όπως η καζακική ή η αζερική, ούτως ώστε να καταλήξει στο ότι η τουρκική ταυτότητα υπερέχει στη Heartland του Μάκιντερ.
- Είναι ο Νταβούτογλου, που υπερθεματίζει του casus belli και των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, καθώς τα πολιτικά σύνορα καθορίζονται σε συμφωνία με τα γεωπολιτικά και γεωπολιτισμικά προωθημένα όρια (όπως, σύμφωνα με τον ίδιο, συμβαίνει με τα σύνορα Τουρκίας-Ιράν τα οποία είναι ίδια από το 1639). Προφανώς, στο Αιγαίο και με άξονα τα νησιά του, ορίζονται διαφορετικά τα γεωπολιτικά από τα πολιτικά σύνορα…
Η στρατηγική συμπεριφορά της Τουρκίας δεν πρόκειται να διαφοροποιηθεί με τις εναλλαγές στην εξουσία, και τούτο συμβαίνει για συγκεκριμένους λόγους οι οποίοι άπτονται των εσωτερικών διακυβευμάτων (ομογενοποίηση του ανθρωπολογικού μωσαϊκού), της περιφερειακής ισορροπίας ισχύος (ολοένα μεταλλασσόμενης υπέρ της αλλά και συνεχώς εν κινδύνω λόγω ηγεμονισμού και υπερεξάπλωσης) και των διεθνών συμμαχιών (απουσία εναλλακτικών εξαιτίας του γεωστρατηγικά εγγενούς ανταγωνισμού με την Ρωσία).
Εντός του συγκεκριμένου πλαισίου, οι εναλλακτικές προτάσεις από πλευράς Ερντογάν, Νταβούτογλου, Γκιουλ, Κιλιτσντάρογλου ή και Μπαχτσελί κυμαίνονται στο επίπεδο της διπλωματικής τακτικής. Ούτε η στάση στο Κυπριακό ούτε συνολικά ο νεοοθωμανικός ηγεμονισμός πρόκειται να αλλάξει. Αρκεί να θυμηθούμε τους διθυράμβους των ελληνικών ΜΜΕ όταν εξελέγη ο «ευρωπαϊστής» Ερντογάν το 2002-2003…
Οι απειλές, τα μέσα και η νεοοθωμανική ιδιοσυστασία συγκρότησης του κράτους είναι συγκεκριμένα για την Τουρκία και δεν πρόκειται να αλλάξουν μέσω απλών εναλλαγών κομμάτων στην εξουσία.
Εξάλλου, ο νεοοθωμανισμός συνιστά τρόπον τινά «κληρονόμο» της τουρκοϊσλαμικής σύνθεσης, και άρα της ιδέας συνύπαρξης τουρκισμού και Ισλάμ στη δημόσια σφαίρα της γειτονικής χώρας, ως αποτύπωση της διαχρονικά κοινής πορείας τους. Ο ισλαμιστής Νετσμετίν Ερμπακάν ήταν αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης κατά την εισβολή στην Κύπρο, ζητώντας μάλιστα την κατάληψη ολόκληρου του νησιού, ενώ λίγα χρόνια νωρίτερα, το 1969, στο προγραμματικό συνέδριο του «Κόμματος της Εθνικιστικής Δράσης», ο Αλπαρσλάν Τουρκές υιοθέτησε το σύμβολο των «τριών ημισελήνων». Πολλά είναι τα παραδείγματα που θα δύναντο να παρατεθούν και μαρτυρούν την άρρηκτη συνέχεια της πολιτικής της Τουρκίας.
