Κοντεύουν 70 χρόνια από τη διαφυγή χιλιάδων Ελλήνων πολιτικών προσφύγων από την Αλβανία και τη μετακίνησή τους κυρίως προς την Τασκένδη, την «πόλη της πέτρας» (Αύγουστος 1949). Στην Τασκένδη κατανεμήθηκαν σε δεκατέσσερις συνοικίες και εντάχθηκαν στην παραγωγική διαδικασία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του «Συλλόγου Ελληνικού Πολιτισμού της Τασκένδης» εδώ αρχικά έφτασαν περίπου 12.000 πρόσφυγες που σιγά-σιγά αυξήθηκαν και έφτασαν τους περίπου 40.000. Η πόλη επιλέχτηκε με εντολή του ΚΚΣΕ και της σοβιετικής κυβέρνησης, γιατί το Ουζμπεκιστάν ήταν μακριά από τη χιτλερoφασιστική λαίλαπα, χωρίς σοβαρά στεγαστικά προβλήματα, με κλιματολογικές συνθήκες σχεδόν όμοιες με τις ελληνικές, αλλά επίσης πρόσφερε μια ασφαλή απόσταση για το κέντρο των αποφάσεων της Μόσχας, που επιθυμούσε να έχει στον περίγυρό του ένα σταθερό παρά ποικίλο πολιτικό περιβάλλον.
Ο τρομερός Τζένκινς Χαν είχε καταστρέψει ολοσχερώς την Τασκένδη το 1219. Αν και στη σκιά της υπέρλαμπρης Σαμαρκάνδης, κατάφερε γρήγορα να ανακάμψει λόγω της επίκαιρης θέσης της πάνω στον εμπορικό «Δρόμο του Μεταξιού», και στις αρχές του 19ου αιώνα είχε γίνει η πλουσιότερη πόλη της κεντρικής Ασίας.
Το 1966 ισοπεδώθηκε από έναν καταστρεπτικό σεισμό 7,5 ρίχτερ, γρήγορα όμως ξαναχτίστηκε και σήμερα είναι μια άνετη πόλη με 3,5 εκατομμύρια κατοίκους. Οι ομογενείς της Τασκένδης, παιδιά των πολιτικών προσφύγων, μας φιλοξένησαν στο «Σύλλογο Ελληνικού Πολιτισμού της Τασκένδης», μας μίλησαν για την εγκατάσταση των γονέων τους στη νέα πατρίδα, τη θετική προσαρμογή, το σαράκι του νόστου για την «επιστροφή» στην πατρίδα, τις πολιτικές αλλαγές στη Σοβιετική Ένωση και τις συνέπειές τους στις τάξεις των Ελλήνων, το θάνατο του Στάλιν το 1953 και την ανάληψη της εξουσίας από τον Χρουστσόφ, τα «γεγονότα της Τασκένδης» με τη διάσπαση και σύγκρουση των Ελλήνων «σταλινικών-λενιστών» με τους Έλληνες «χρουστσοφικούς» που οδήγησαν ακόμη και σε φυλακίσεις και εξορίες Ελλήνων σταλινικών στα έρημα νησιά της Αράλης και στις ψυχρές στέπες της Σιβηρίας από το νέο χρουστσοφικό καθεστώς, τη δικτατορία της Ελλάδας (1967-1974) που ανέβαλε για ακόμη μια φορά την «επιστροφή».
Μόνο μετά τη Μεταπολίτευση άνοιξε ο δρόμος για τον επαναπατρισμό.
Ο «κυρ-Σπύρος» από την Τασκένδη, τον οποίο υποδύεται ο Μάνος Κατράκης στην ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου Ταξίδι στα Κύθηρα, συμβολίζει την επιστροφή των Ελλήνων της Τασκένδης στην πατρίδα.
Ο νόστος, το «νόστιμον ήμαρ», ίσως να ήταν και πικρό. Δυο-τρεις χιλιάδες Έλληνες της Τασκένδης δεν επέστρεψαν ποτέ. Δεν είχαν κανέναν να τους περιμένει, άλλοι είχαν τις δουλειές τους στην Τασκένδη, συνήθισαν τον καιρό και το κλίμα με τα νόστιμα φρούτα, άλλοι ίσως φοβήθηκαν, είναι και αυτοί που σήμερα με τα παιδιά τους πηγαινοέρχονται ανάμεσα στις δυο πατρίδες. […]
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ.
Δημήτριος Κουτάντος
Εκπαιδευτικός
- Πηγή: eduportal.gr.
