Γιατί όταν δεν έχουμε ξυπνήσει καλά λειτουργούμε σαν μεθυσμένοι;

Επιστημονικές απαντήσεις για τη διαταραχή της «Μέθης του ύπνου» δίνει νέα μελέτη. 

Άλλο ένα πρωινό Δευτέρας έχει ήδη ξεκινήσει. Το ξυπνητήρι χτυπάει αλλά πριν το χέρι πάει μέχρι το κομοδίνο για να το κλείσει μαζί με τα μάτια που ανοίγουν έρχεται μια σύγχυση. Πού είμαι και γιατί; 

Αυτά τα πρώτα λεπτά μετά το πρωινό ξύπνημα σε πολλούς ανθρώπους είναι απλά μια «θολούρα». Για άλλους όμως είναι μια διαταραχή που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, ονομάζεται «μέθη του ύπνου» και χαρακτηρίζεται από αμηχανία και βίαιη συμπεριφορά όταν ένα άτομα ξυπνήσει απότομα. Όσοι πάσχουν από τη συγκεκριμένη διαταραχή συχνά βιώνουν μια σύγχυση είτε πέφτοντας πάλι για ύπνο είτε ξυπνώντας εντελώς χωρίς να θυμούνται καν όσα… παράξενα έχουν κάνει μισοκοιμισμένοι. 

Για πρώτη φορά μια μελέτη έρχεται να ρίξει φως σε ένα αρκετά κοινό φαινόμενο που ονομάζεται επίσης «σύγχυση αφύπνισης» (confusion arousal). 

Αντί για το τηλέφωνο, συνομιλία με το ξυπνητήρι

Η ομάδα του Δρ. Μορίς Οχαγιόν, καθηγητή Ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ διεξήγαγε τηλεφωνικές συνεντεύξεις σε 19.136 ενήλικες και δημοσίευσε τα συμπεράσματα της μελέτης στο περιοδικό Neurology. Σύμφωνα με τον Δρ. Οχαγιόν οι περισσότεροι που ξυπνούν σε σύγχυση δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία καθώς θεωρούν ότι «κάτι τρέχει» μόνο όταν κάποιος υπνοβατεί.  

«Πολλές από τις ιστορίες ήταν και αρκετά αστείες», ανέφερε ο επικεφαλής της έρευνας. Για παράδειγμα ένας άντρας τους εκμυστηρεύτηκε ότι μπέρδεψε το ξυπνητήρι του για τηλέφωνο και κρατώντας του, έκανε μια συνομιλία δύο λεπτών. Μια γυναίκα ξύπνησε μέσα στη νύχτα και δεν μπορούσε να βρει το μπάνιο στο ίδιο της το σπίτι. Άλλα κοινά παραδείγματα είναι τα πρωινά με αίσθηση του επείγοντος, πριν συνειδητοποιήσουμε ότι είναι σαββατοκύριακο, ή όταν ξυπνάμε σε δωμάτιο ξενοδοχείου και για λίγο δεν ξέρουμε πού βρισκόμαστε.

Πότε να ανησυχήσουμε

Για τους περισσότερους το να ξυπνήσουν «σαν μεθυσμένοι» μια φορά στο τόσο δεν είναι σημάδι ανησυχίας. Αλλά αν κάποιος ξυπνάει έτσι μια φορά την εβδομάδα ή και περισσότερο τότε αρχίζουν και χτυπούν τα καμπανάκια ότι κάτι συμβαίνει. Θα μπορούσε ακόμα να πρόκειται και για μία άγνωστη διαταραχή ύπνου. Ή ακόμα θα μπορούσε να συμβαίνει σε όσους κοιμούνται λιγότερο από έξι ώρες την ημέρα. Ή σε όσους κοιμούνται πάρα πολύ αφού – όπως έδειξε η μελέτη – αφορά και όσους δήλωσαν ότι κοιμούνται περισσότερο από εννέα ώρες την ημέρα. 

Αν και οι ερευνητές δεν είναι απόλυτα σίγουροι για το τι προκαλεί αυτή τη σύγχυση, κάποιες έρευνες που έχουν γίνει σε ζώα δίνουν κάποια στοιχεία: το ξαφνικό ξύπνημα ενεργοποιεί ένα αντανακλαστικό που επιτρέπει στα ζώα (άρα, πιθανότατα, και στους ανθρώπους) να αντιδρούν άμεσα σε πιθανές απειλές. Για τον μισοκοιμισμένο μας εγκέφαλο το ξαφνικό ξύπνημα σηματοδοτεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης. 

Τμήμα σύνταξης pontos-news.gr με πληροφορίες από au.ibtimes.com, neurology.org