Φεβρουάριος ή Φλεβάρης στην ποντιακή διάλεκτο Κούντουρον. Τι λέει η παράδοση για τον μήνα Φεβρουάριο; Τι έκαναν οι Πόντιοι τον μήνα αύτον;
Ο Φεβρουάριος, σύμφωνα με την παράδοση, πήρε το όνομα του από τη λατινική λέξη Febra – γενική Febrorum, που σήμαινε «καθαρμοί, αγνισμοί, γιορτή καθαρτήρια» των Ρωμαίων.
Στο ημερολόγιο των αρχαίων Αθηναίων ο Φεβρουάριος λεγόταν Ανθεστηρίων, γιατί κατά τον μήνα αυτόν αρχίζουν να ανθίζουν τα φυτά, με πρώτη την αμυγδαλιά. Κατά τον μήνα αυτόν γίνονταν και οι διονυσιακές γιορτές με το όνομα «Ανθεστήρια».
Στα Κοτύωρα του Πόντου τον ονόμασαν «Κούντουρον», κάτι που επικράτησε σε όλον τον Πόντο – «Κούντουρον» από τον λαϊκό χαρακτηρισμό «Κοντόν ουράδ’ έσ”», δηλαδή «κοντή είναι η ουρά του», γιατί, σε σχέση με τους άλλους μήνες, είναι λειψός, πότε κατά μία ημέρα και πότε κατά δυο ημέρες.
Λόγω της αστάθειας του καιρού κατά τον Φεβρουάριο, χαρακτηριστική είναι και η φράση: «Ο Κούντουρον έν’ λειφτός, έν’ ολίγον πα ζαντός», δηλαδή ο Φεβρουάριος είναι λειψός, είναι και λίγο παλαβός!
Όταν οι ημέρες του δεν καταλήγουν σε άρτιο αριθμό (28), αλλά σε περιττό (29), κάτι που συμβαίνει κάθε τετραετία, λέγεται και δίσεκτο, πράγμα που ο απλός λαός το μπερδεύει με το δύστυχως και οι προληπτικοί θεωρούν τον μήνα Φεβρουάριο γρουσούζη!
Επηρεασμένη από θρησκευτικές γιορτές και άλλα εθνικά και ιστορικά γεγονότα, η λαϊκή ποντιακή γνωρισματολογία τοποθετεί σε κάθε μήνα και ένα ορόσημο. Για τον Φεβρουάριο λέει:
Τα δυο τη Κουντούρ τη Παναΐας (Υπαπαντή του Χριστού).
Ν’ αϊλί εκείνον π’ έκαμεν σα δυο τη Κουντούρ τη Παναΐας,
Μηδέ τσέπρα λείπ’ατον μηδέ ανεχειτία…
Στις 11 Φεβρουαρίου είναι η γιορτή του Αγίου Βλασίου, που, σύμφωνα με το Μαρτυρολόγιο, ήταν επίσκοπος Σεβάστειας και μαρτύρησε το 316 μ. Χ., θεωρούμενος προστάτης άγιος για τα νοσήματα του λαιμού, αφού κατά το συναξάρια του «εθεράπευσε ένα μικρό παιδί, στο λαιμό του οποίου ενεπλάκη οστούν ιχθύος».
Στον Πόντο, κατά την ημέρα της γιορτής του παρέθεταν κοινό τραπέζι στους εκκλησιαζόμενους με «χασίλ», δηλαδή φαγητό παρασκευασμένο από βρασμένο σιτάρι, κομμένο και μαγειρευμένο με μέλι και βούτυρο.
Οι ημέρες του Φεβρουαρίου ανήκουν οι μισές στον χειμώνα, που φεύγει και οι άλλες μισές στην άνοιξη, που έρχεται. Κατά τον Φεβρουάριο ή Φλεβάρη φυτεύουν τα πιο πολλά καρποφόρα δέντρα, ενώ γίνεται και το μπόλιασμα (ενοφθαλμισμός – πέρασμα, δηλαδή, οφθαλμών-ματιών από ένα πολύκαρπο και καλόκαρπο δέντρο κάτω από τη φλούδα ενός άλλου). Γενικά, κατά τον Φεβρουάριο γίνονται και άλλες δουλειές που αφορούν τα δέντρα, όπως είναι τα κλαδέματα.
Στα παράξενα του Φεβρουαρίου περιλαμβάνεται και ο στίχος «Έρθεν και ο Κούντουρον τα κάτας μιάου.. .μιάου…».
Με τον Φεβρουάριο συμπίπτουν τις περισσότερες φορές οι απόκριες, κατά τη διάρκεια των οποίων πολλοί ήταν εκείνοι που ξεφάντωναν με αμφιέσεις, με τις παράξενες μουτσούνες (μάσκες) και τους Μωμόγερους (Μω-μοέρ’ ή μωμοέρτς), που ξεκινούσαν τα Χριστούγεννα και συνέχιζαν μέχρι τις απόκριες.
Ο Φεβρουάριος – Κούντουρον στην ποντιακή ποίηση
Ο Κούντουρον, ο κούτσουρον και ο πασαλοκαύτες.
Τη Κουντουρί’ το χόν’ άμον βούτερον έν’.
Ο Κούντουρον μεσοχείμωνος και πλέτερος έν’.
Ο Κούντουρον μεσοχείμαγος εν.
Φλεβάρη μου κι αν θλίφκεσαι καλοκαιρ’νός μυρίζεις.
Υπαπαντήν, Υπαπαντήν, σ’ έξεργους εμπαίν’ κλειδίν.
Πηγή: santeos.blogspot.gr
