Μαρτυρία Απόστολου Μυκονιάτη: Kάμποσοι γελάστηκαν και γύρισαν στο χωριό. Όλοι χάθηκαν, πάνω από εκατό νομάτοι

Ο Απόστολος Μυκονιάτης γεννήθηκε στο μικρό, παραθαλάσσιο χωριό Ατζανός, το οποίο απείχε 72 χλμ. από τη Σμύρνη, προς τα βορειοδυτικά. Η σύνθεση των κατοίκων ήταν μικτή και οι Έλληνες δεν ξεπερνούσαν, πριν από τον ξεριζωμό, τους 200 χωριανούς. Στο σύνολό τους ήταν νέοι έποικοι, από την ηπειρωτική και τη νησιωτική Ελλάδα.

Η μαρτυρία του περιλαμβάνεται στο Αρχείο Προφορικής Παράδοσης του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, της μεγαλύτερης και παλαιότερης συλλογής προφορικής ιστορίας στην Ελλάδα και από τις σημαντικότερες της Ευρώπης.

≈

Ήμουν στο αμπέλι και δεν μάθαινα τόσο πολύ τα δυσάρεστα νέα του μετώπου. Όπου μαθαίνω, πως πήραν η χωροφυλακή διαταγή να φύγουν. Και μας είπαν κιόλα: »Μη φοβηθείτε, μη φεύγετε». Εμείς αγριέψαμε και δεν ακούγαμε αυτά τα, να μη φύγουμε και τέτοια. Πήγα στο χωριό και άρχισα να κουβαλώ στα νησάκια ό,τι είχαμε και δεν είχαμε. Το ίδιο κάναν και οι άλλοι. Πήγαμε εκεί και τη νύχτα φυλάγαμε σκοποί. Οι Τούρκοι όλο μας λέγανε να γυρίσουμε στα σπίτια μας. Εμείς όμως περιμέναμε να περάσει κανένα πλεούμενο, να του κάνουμε σινιάλο να πλησιάσει να μας πάρει. Ήταν και πολλοί που δεν το ‘χαν τόσο απόφαση, και λέγαν: «Να δούμε τι θα γίνει!».

Όσο οι Τούρκοι μάς δίναν θάρρος τόσο από όλες τις μεριές του χωριού κατεβαίναν με τα γαϊδουράκια φορτωμένα και στέκαν στη Σκάλα και καρτερούσαν τη σωτηρία.

Ταμπούρωσαν και το νησί να μη μπορούν να ανέβουν απάνω οι Τούρκοι κι όσοι ζύγωναν, τους σκότωναν.

Την νύχτα μέναμε στο καΐκι και τη μέρα βγαίναμε. Ήταν και κάμποσοι που γελάστηκαν και γύρισαν στο χωριό. Αυτούς ούτε τους ξαναείδαμε. Όλοι χάθηκαν, πάνω από εκατό νομάτοι.

Εμείς οι άλλοι περιμέναμε τρεις μέρες, ώσπου μπήκαμε σε καΐκια και μπαρκάραμε για τη Μυτιλήνη. Ώσπου να πατήσει το ποδάρι του ο τούρκικος στρατός στο χωριό, άραζαν καΐκια και μας παίρναν. Πίσω-πίσω στη Μυτιλήνη δεν μας δέχουνταν. Δεν είναι και πλούσιος τόπος⋅ από ένα μαξούλι* περιμένει. Βασανιστήκαμε, κακοκοιμηθήκαμε, κακοφάγαμε, μεγάλη συμφορά πάθαμε. Και ποιος δεν έκλαψε νεκρούς; Και ποιος δεν κακοπάθησε και ποιος δεν κλαίει ακόμα; Μονάχα τα παιδιά που γεννήθηκαν εδώ, τ’ ακούνε σαν ψεύτικα παραμύθια.

* Aπό το τουρκικό mahsul, που σημαίνει σοδειά.

---

Το κείμενο, στο οποίο έχει διατηρηθεί η πρωτότυπη γραφή, βρίσκεται στην έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών Η Έξοδος, τόμος Α’, Μαρτυρίες από τις επαρχίες των δυτικών παραλίων της Μικρασίας. Επανέκδοση: εφ. Καθημερινή, σειρά «1922-2022 – Βιβλιοθήκη Μνήμης».

Διαβάστε περισσότερες μαρτυρίες στην ενότητα «Γενοκτονία» του pontosnews.gr