Ξυλλάγιν, ζύμωτρον, σοφράς: Τα προικιά της Ναστούκας

Με τρία χρήσιμα αντικείμενα για το νέο της νοικοκυριό προικίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 η Ναστούκα (Αναστασία, όπως ήταν βαφτισμένη), κόρη του Πόντιου Ευστάθιου Καζαντζή ή Καζαντζίδη που είχε γεννηθεί στο Χατζήοσμαν της Νικομήδειας.

Αυτά τα αντικείμενα, ένα ξυλλάγιν, έναν ζύμωτρον και ο σοφράς, μετά από 70 και πλέον χρόνια επέστρεψαν στην Άψαλο Αλμωπίας, για να εμπλουτίσουν τη λαογραφική συλλογή του σχολείου του χωριού.

Όπως μας πληροφορεί ο συνταξιούχος πλέον εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κοσμάς Τσίναλης, η Ναστούκα παντρεύτηκε τον Αϊδινιώτη Εμμανουήλ Καλαϊτζή από το γειτονικό χωριό Πολυκάρπη. Τα προικιά, μαζί με την πάνω πέτρα από έναν χειρόμυλο που βρέθηκε πεταμένη μαζί με μπάζα, τα δώρισε ο Μιχαήλ Καλαϊτζής, γιος του ζευγαριού.

Σύμφωνα τον Κοσμά Τσίναλη, «το ξυλάγγιν, εργαλείο με το οποίο οι Πόντιοι “λάιζαν τ’ οξύγαλα [σ.σ. τη γιαούρτη δηλαδή, η οποία είναι τούρκικη λέξη] κ’ εποίν’ναν τη χτηνί’ τ’ ευλοημένον το βούτορον”, είναι ολόκληρος κορμός δέντρου, τον οποίον ο αείμνηστος Ευστάθιος τον “κούφιωσε” με το χέρι!».

Και προσθέτει: «Φίλε Μιχαήλ, σε ευχαριστώ από καρδιάς», τονίζοντας ότι ο δωρητής είναι «φίλος και συνοδοιπόρος πολλά χρόνια τώρα, συγχορευτής Μικρασιάτης».

Ο ίδιος παραχώρησε και μια φωτογραφία από το γάμο των γονιών του, οι οποίοι μετά τη στέψη είναι πάνω σε βοϊδάμαξα – τα βόδια έχουν στολιστεί με κορδέλες.