Γιώργος Αμερικάνος: Γεννημένος ηγέτης, γεννημένος ΑΕΚ – Ο άνθρωπος που μας «έβαλε» στην Ευρώπη

4 Απριλίου 1968. Η ελαφρώς «σβηστή» Ελλάδα στην ευρωπαϊκή μπασκετική κοινότητα, μπαίνει θριαμβευτικά στο χώρο. Αιτία η ΑΕΚ, που κατακτά μπροστά σε 80.000 θεατές στο Καλλιμάρμαρο το Κύπελλο Κυπελλούχων επί της μεγάλης Σλάβια Πράγας με 89-82.

Ευτυχώς, πριν από μερικά χρόνια η αριστουργηματική ταινία του Τάσου Μπουλμέτη, το 1968, δίδαξε στη νέα γενιά αυτή την ιστορική στιγμή.

Αμερικάνος, Τρόντζος, Ζούπας, Βασιλειάδης, Λαρεντζάκης, Χρηστέας, Τσάβας –αλλά και οι τρεις που δεν αγωνίστηκαν (Νεσιάδης, Πετράκης και Δημητριάδης)– τήρησαν την υπόσχεση προς τον αδικοχαμένο (από καρκίνο, δύο χρόνια νωρίτερα) συμπαίκτη τους Γιώργο Μόσχο και του αφιέρωσαν το Κύπελλο.

Αρχηγός της σπουδαίας ομάδας ήταν ο Γιώργος Αμερικάνος. Εκείνο το βράδυ οι φίλαθλοι σήκωσαν στα χέρια το αυτοκίνητο του αρχηγού και το πήγαν μέχρι το σπίτι του, στην Πλατεία Βικτωρίας!

Η συνέχεια πάντως υπήρξε άκρως σουρεαλιστική

Από ήρωας, κατηγορούμενος

Φυσικά ακολούθησε γλέντι, που έγινε στα Δειλινά, όπου ο Αμερικάνος χόρεψε μεταξύ άλλων το αγαπημένο του ζεϊμπέκικο «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι», ενώ ο τραγουδιστής Χρηστάκης είχε λογικά παραφράσει εκείνο το βράδυ της 4ης Απριλίου ένα από τα κλασικά του άσματα, τραγουδώντας: «Έμαθα πως είσαι μάγκας, είσαι και… αεκτζής».

Όσο για την συνέχεια; Ο Αμερικάνος κλήθηκε σε απολογία γιατί πήραν το τρόπαιο στα μπουζούκια. Και να φανταστεί κανείς ότι δεν ήταν το αυθεντικό.

Η FIBA, επειδή ήταν μόλις η δεύτερη διοργάνωση του Κυπελλούχων, είχε φτιάξει ένα εξαιρετικό Κύπελλο, πραγματικό έργο τέχνης από ατόφιο κρύσταλλο Βοημίας, όπου είχαν χαραχτεί με το χέρι αργότερα τα στοιχεία του τελικού. Έτσι μας έδωσε τότε στην απονομή αυτό το μεταλλικό που το πήγανε και στα μπουζούκια.

Ο δρόμος για τη δόξα

«Μια ζωή πολεμούσε για κάτι, στα 12 έγινε σκαλιστής επίπλων σε έναν τεχνίτη εκεί στη γειτονιά του, τη Νίκαια, γιατί ζούσε στα προσφυγικά και ήταν τέσσερα αδέρφια, με μία αδερφή να φροντίσουν. Αυτός άφησε το σχολείο, δούλευε, και το βράδυ έκανε σουτ! Έπαιρνε μια μπάλα εκεί στη ΧΑΝ της Νίκαιας και ξεκινούσε τα σουτ! Πολλά σουτ, πολλή αγάπη για την μπάλα και εκείνη την ξεχαρβαλωμένη μπασκέτα του», έχει πει σε εξομολόγησή της η κόρη του, Χριστίνα Αμερικάνου.

Το παιδί από τη Νίκαια ξεχωρίζει αμέσως σε ένα άθλημα-φάντασμα για την Ελλάδα του ’50. Τα πρώτα του βήματα τα έκανε στη ΧΑΝ, όπου τον εντόπισαν οι παράγοντες της ΑΕΚ και τον πήραν στην ομάδα τους. Είχε όμως προηγηθεί μια άλλη ομάδα που τον διεκδικούσε: Ο Παναθηναϊκός, ο οποίος έκανε καλύτερη οικονομική προσφορά από την ΑΕΚ.

Ο νεαρός Γιώργος έπρεπε να κοιτάξει και τα αδέρφια του. Πήγε να υπογράψει το συμβόλαιο. Ο αδερφικός του φίλος, ο Νίκος Τερκεσίδης, τον βοήθησε να αποδράσει… λέγεται από ένα ανοιχτό παράθυρο! Τον πήρε με το μηχανάκι του και τον πήγε στην ΑΕΚ! Δεν θα μπορούσε ο γιος του κυρ-Θανάση και της κυρα-Μαρίας από τα Βουρλά να μην πάει στην Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως.

Όταν μιλάνε οι αριθμοί

Ο Αμερικάνος πριν από κάθε αγώνα είχε ένα παράξενο γούρι: Έβγαινε βόλτα με το αυτοκίνητό του και δεν γυρνούσε σπίτι αν δεν συναντούσε νεκροφόρα στο δρόμο του, καθώς το θεωρούσε καλό οιωνό.

Εννοείται ότι μετά το θρίαμβο του ’68 οι προτάσσεις, ακόμα και από ομάδες του εξωτερικού, έπεσαν βροχή. Εκείνος όμως δεν ήθελε να αφήσει τη χώρα του και την ΑΕΚ.

Όσο για τα επιτεύγματά του στην Εθνική; Με τη φανέλα της αγωνίστηκε σε 68 αναμετρήσεις, σημειώνοντας 1.076 πόντους (μ.ο. 15 π.). Ήταν πρώτος σκόρερ στο Ευρωμπάσκετ του 1961 και του 1965, ενώ αγωνίστηκε ακόμα στους Μεσογειακούς Αγώνες το 1967, στα Προολυμπιακά Τουρνουά του 1960 και του 1964 και στα Βαλκανικά Πρωταθλήματα των 1962, 1964, 1967 και 1969. Αγωνίστηκε επίσης στη Μικτή Κόσμου, εξού και το παρατσούκλι που τον συνόδευε: «παγκόσμιος».

Στο τέλος της καριέρας του αγωνίστηκε στον Απόλλωνα Πατρών, όπου διατέλεσε και προπονητής. Με τον Αμερικάνο ο Απόλλων αγωνίστηκε στην Α’ Εθνική το 1976-1977. Τη σεζόν 1986-87 ανέλαβε την ομάδα της ΑΕΚ από τη θέση του υπηρεσιακού προπονητή. Προηγούμενα (περίοδος 1973-74) ο Αμερικάνος ήταν τεχνικός του Αιγάλεω, το οποίο ανέβασε στη Β’ Εθνική της περιόδου 1974-75.

Ο άλλος Αμερικάνος

Η κόρη του Χριστίνα συγκινεί, περιγράφοντας πώς ήταν εκτός γηπέδου ο σπουδαίος αθλητής: «Συγκινούταν εύκολα, έβλεπε ελληνικές ταινίες και έκλαιγε, έβλεπε ειδήσεις και σε θέματα ανθρώπινου πόνου πάλι έκλαιγε. Τσακωνόταν με κάποιον που αγαπούσε; Ξανά έκλαιγε!».

Και συνέχισε: «Θύμωνε πολύ με την αδικία και με το ψέμα. Τσαντιζόταν και πείσμωνε. Πολλές φορές απογοητευόταν από ανθρώπους που πίστευε. Οι αντιδράσεις του ήταν μικρού παιδιού, δεν είχαν λογική ενήλικα. Το πάθος του για ό,τι αγαπούσε ήταν καθαρόαιμο, εφηβικό. Ποτέ δεν απώλεσε την καθαρότητα, αλλά ούτε και την αφέλεια της εφηβείας».

Την τελευταία τριετία της ζωής του αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας, εξαιτίας διπλού εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ο Γιώργος Αμερικάνος άφησε την τελευταία του πνοή τα ξημερώματα της 7ης Οκτωβρίου 2013.

Και τον θρήνησαν οι πάντες, ανεξαρτήτως φανέλας. Γιατί οι σπουδαίοι άνθρωποι δεν διχάζουν, ενώνουν. Προς τιμήν της μεγάλης του προσφοράς, η ΑΕΚ απέσυρε τη φανέλα με το νούμερο 10 το 2015.

Σπύρος Δευτεραίος