Εβίτα Περόν: Η ζωή, οι μύθοι και η λατρεία για την «αγία ή πόρνη» της Αργεντινής

Μεταξύ αστείου και σοβαρού κάποιος είχε γράψει ότι το τάνγκο και η Εβίτα Περόν είναι τα δύο πιο εξαγώγιμα είδη της Αργεντινής. Η γυναίκα που λατρεύτηκε αλλά και μισήθηκε όσο καμία άλλη, έζησε σαν πρώιμη ροκ σταρ και έφυγε μόλις στα 33 της. Αυτό το φευγιό σπάραξε έναν λαό που την λάτρεψε – ειδικά τους φτωχούς και αδικημένους, γιατί όπως τους έλεγε: «Είμαι και εγώ μια από εσάς».

Και όντως έτσι ήταν. Στην αρχή φυσικά.

Μετά το τι έγινε και ποια ήταν η αλήθεια (π.χ. για τις αληθινές σχέσεις με τον σύζυγό της Χουάν Ντομίνγκο Περόν), είναι μια άλλη ιστορία. Ή μάλλον πολλές ιστορίες που έχουν ακουστεί και γραφτεί. Βάλτε λοιπόν κάτι αργεντίνικο να ακούγεται, και ξεκινάμε την ξεχωριστή ιστορία μιας γυναίκας, που περιλαμβάνει ακόμα και κλοπή πτώματος.

Εύα Ντουάρτε

Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1919 στο αγροτικό χωριό Λος Τόλδος, στην Πάμπα, και ήταν η νεότερη από πέντε παιδιά, σε μια πολύ φτωχή οικογένεια. Αυτά είναι τα βασικά. Διάφορα σενάρια θέλουν τη μικρή Μαρία Εύα να μην αναγνωρίζεται από τον πατέρα της αρχικά, και να αντιμετωπίζει τόσο η ίδια όσο και η μητέρα της την κοινωνική απαξίωση.

Η ουσία είναι ότι η Εύα θέλει να ξεφύγει από τη μιζέρια, και επιλέγει το χώρο του θεάματος να το πετύχει. Σε ηλικία 15 ετών μετακόμισε στο Μπουένος Άιρες, όπου προσπάθησε να κάνει καριέρα ως ηθοποιός του θεάτρου και του ραδιοφώνου.

Και ως κοπέλα που θέλει να πετύχει, δεν διστάζει να εκμεταλλευτεί τους σωστούς άντρες που δέχονται να την βοηθήσουν να αναδειχτεί.

Εδώ κάπου μπαίνει ο χορευτής Αρόι, που όπως είχε δηλώσει ήταν ο άνθρωπος που την γνώρισε με τον Περόν. «Η Εύα Περόν ήταν τότε ακόμα η Εβίτα Ντουάρτε. Εγώ την έμαθα να χορεύει, την εποχή που δούλευε στο Ράντιο Μπελγκράνο του Μπουένος Άιρες. Ετοιμαζόταν να παίξει σε ένα φιλμ, την Κόρη του τσίρκου. Εκείνη την εποχή η Εβίτα είχε χοντρές γάμπες κι εγώ της έκανα συχνά μασάζ για ν’ αδυνατίσει. Ήταν ένας άγγελος καλοσύνης. Ποτέ μου δεν πέρασα από το Μπουένος Άιρες χωρίς να με καλέσει στο μέγαρό της. Κι ο στρατηγός Περόν, ο άντρας της, μου φέρθηκε πάντοτε καλά» είχε δηλώσει ο χορευτής.

Η γνωριμία Εβίτας και Περόν έγινε σε μια φιλανθρωπική εκδήλωση. Εκείνος ήταν 48 χρονών, εκείνη 24. Επίσης εκείνος ήταν ήδη χήρος και ηγετικό στέλεχος της στρατιωτικής χούντας που κυβερνούσε την Αργεντινή από το 1943. Η γνωριμία τους εξελίχθηκε σε ειδύλλιο κι έναν χρόνο αργότερα παντρεύτηκαν. Τον Φεβρουάριο του 1946 ο πενηντάχρονος Περόν εκλέχθηκε πρόεδρος της Αργεντινής, και η 27χρονη Εβίτα έγινε η πρώτη κυρία της.

«Είμαι μία από εσάς»

Κατά τη διάρκεια των επόμενων έξι χρόνων η Εύα Περόν απέκτησε δύναμη στα φιλοπερονικά εργατικά σωματεία, μιλώντας για τα δικαιώματα των εργατών. Στην ουσία ήταν η εικόνα του Περόν, η γυναίκα που συναντούσε καθημερινά τους φτωχούς και αρρώστους της χώρας, και σύμφωνα με περιγραφές του Τύπου, «αγκάλιαζε τους λεπρούς και φιλούσε τους συφιλιδικούς».

Ο λαός την αντιμετώπιζε σαν Αγία και η δημοτικότητά της ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Η πρώτη κυρίας της Αργεντινής έδειχνε πραγματικά αφοσιωμένη στο στόχο της, που ήταν η εξάλειψη της φτώχειας. Δούλευε ατελείωτες ώρες και ακόμα και πολιτικοί της αντίπαλοι παραδέχτηκαν ότι πρόσφερε σημαντικό έργο.

Το 1951 η Εύα Περόν αποδέχτηκε το χρίσμα των περονικών για τη θέση του αντιπροέδρου της Αργεντινής. Στον αγώνα αυτό έλαβε μεγάλη υποστήριξη από τη βάση: χαμηλόμισθους Αργεντινούς και μέλη της εργατικής τάξης – γνωστούς ως «ντεσκαμισάδος» (χωρίς πουκάμισο). Λένε πως δύο εκατομμύρια κόσμος συγκεντρώθηκε έξω από τη Βουλή και της ζητούσαν να επιβεβαιώσει την υποψηφιότητά της. Η Εβίτα φάνηκε να διστάζει, μέχρι που το πλήθος άρχισε να απαιτεί να αναλάβει το αξίωμα. Τελικά αναγκάστηκε να απορρίψει την πρόταση, γιατί ο στρατός δεν ήταν διατεθειμένος να δεχτεί εντολές από μία γυναίκα. Ούτως ή άλλως, είχαν αρχίσει τα προβλήματα υγείας

Η αντίστροφη πορεία

Τον Ιανουάριο του 1950 η Εβίτα διαγνώστηκε με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Ήταν σε πολύ προχωρημένο στάδιο, και η θεραπεία ήταν σχεδόν αδύνατη. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου έγινε ξανά πρώτη κυρία της Αργεντινής, και συνόδευσε τον σύζυγό της στο «γύρο του θριάμβου», μετά τη νίκη τους στις εκλογές.

Είχε καλύψει το αδύνατο σώμα της με μια τεράστια γούνα, αλλά τα σημάδια της αρρώστιας ήταν εμφανή στη σιλουέτα της.

Ήταν η πρώτη γυναίκα στην Αργεντινή που έκανε χημειοθεραπεία, αλλά δεν φάνηκε καμία βελτίωση στην υγεία της. Έφτασε να ζυγίζει μόλις 36 κιλά και χρειαζόταν βοήθεια ακόμα και για να σταθεί όρθια.

Η Εβίτα Περόν πέθανε στις 26 Ιουλίου του 1952, σε ηλικία 33 ετών. Ολόκληρη η Αργεντινή θρήνησε το χαμό της. Τα καταστήματα και οι δημόσιες υπηρεσίες έκλεισαν, και χιλιάδες άνθρωποι κατέκλυσαν τους δρόμους γύρω από την προεδρική κατοικία.

Το πτώμα της οργής

Όταν η Εβίτα πέθανε, ο Χουάν Περόν ταρίχευσε το πτώμα της και το εξέθεσε σε δημόσιο προσκύνημα, υπολογίζοντας ότι η απήχησή της στο λαό θα εξασφάλιζε την παραμονή του στην εξουσία. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το θάνατό της το Βατικανό έλαβε 40.000 γράμματα που ζητούσαν να ανακηρυχθεί αγία. Πάντως, το ταριχευμένο πτώμα της Εβίτας δεν μπόρεσε να κρατήσει στην εξουσία τον Περόν, ο οποίος ανετράπη από στρατιωτικό πραξικόπημα το 1955.

Το νέο καθεστώς θεώρησε το πτώμα της Εβίτας επικίνδυνο πολιτικό σύμβολο και το απέστειλε στην Ευρώπη.

Τελικά το 1971 το πτώμα επεστράφη στον Περόν, ο οποίος βρισκόταν στη Μαδρίτη. Όταν εκείνος επανήλθε στην εξουσία, η τρίτη σύζυγός του Ιζαμπέλ, αποβλέποντας στο να κερδίσει την εύνοια των λαϊκών μαζών, μετέφερε τη σορό στην Αργεντινή και την έθαψε σε μια κρύπτη του Προεδρικού Μεγάρου.

Tο 1974 θάβεται εκεί και ο Χουάν Περόν. Δύο χρόνια αργότερα, μια νέα χούντα, εχθρική προς τον περονισμό, απομάκρυνε τα δύο λείψανα. Τελικά, τα οστά της Εβίτας τάφηκαν στον οικογενειακό τάφο των Ντουάρτε, στο κοιμητήριο της Ρεκολέτα στο Μπουένος Άιρες.

Ποια είναι η αλήθεια;

Η Εβίτα «έφυγε» από καρκίνο ή από λοβοτομή; Ένας νευροχειρουργός της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Yale, ο Daniel Nijensohn, αποκάλυψε νέα στοιχεία για το θάνατό της; Σύμφωνα με τη θεωρία του Nijensohn, ο Περόν υπέβαλε την Εβίτα σε λοβοτομή γιατί είχε αρχίσει να «σηκώνει κεφάλι», και μπορούσε ακόμα και να διεκδικήσει την κυβέρνηση της χώρας. Μιας χώρας που ο κόσμος την λάτρευε.

Η Εβίτα στο σανίδι και στο πανί

1978. Παρουσιάζεται στο Μπρόντγουεϊ η ροκ όπερα Εβίτα του Άντριου Λόιντ Βέμπερ και τσακίζει τα ταμεία. Παίχτηκε και στη χώρα μας για δύο σεζόν με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη, και πριν από λίγα χρόνια με τη Νάντια Μπουλέ.

1996. Αφού το μισό Χόλιγουντ πέρασε από ακρόαση, ο ρόλος προς έκπληξη όλων πήγε στη Μαντόνα. Που μπορεί στη μουσική να άλλαξε τα πάντα, αλλά στο σινεμά έχει να θυμάται περισσότερες αποτυχίες παρά επιτυχίες. Ευτυχώς η Εβίτα ανήκε στις δεύτερες.

Μια μικρή λεπτομέρεια: Τα γυρίσματα της ταινίας έγιναν στην Ουγγαρία, όχι στην Αργεντινή, από το φόβο επεισοδίων.

Γιατί ο μύθος και η ιστορία της Εβίτας έχει περάσει και στη νέα γενιά Αργεντινών, και δεν ανέχονται πιθανές προσβολές στο πρόσωπο της αγίας τους.

Σπύρος Δευτεραίος