Στην κλίνη του Προκρούστη: Γιατί το Σύστημα θα κινηθεί στη ρότα που γνωρίζει

Η εκλογική διαδικασία ολοκληρώθηκε, η χώρα έχει μια νέα κυβέρνηση και η εξωτερική της πολιτική επηρεάζεται από ένα σύνολο παραμέτρων που αξίζει να εξεταστούν.

Ο υποκειμενικός παράγων

Το βασικό δίδυμο της εξωτερικής πολιτικής συγκροτείται από τον νέο υπουργό Γιώργο Γεραπετρίτη (εξ απορρήτων του κ. Μητσοτάκη και βασικός σύμβουλός του στο Μέγαρο Μαξίμου την προηγούμενη τετραετία), και την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, μια διπλωμάτη καριέρας, μέχρι πρότινος επικεφαλής της πρεσβείας της Ελλάδας στην Ουάσινγκτον.

Ο κ. Γεραπετρίτης, σύμφωνα με δημοσιεύματα, αναλαμβάνει το υπουργείο ως τις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο, οπότε και θα οριστεί επίτροπος της Ελλάδας στην ΕΕ. Οπότε τα καθήκοντα του θα περάσουν στην κ. Παπαδοπούλου, η οποία επηρέαζε τις εσωτερικές –και πολιτικές– επιλογές του ΥΠΕΞ και όσο ήταν πρέσβης στην αμερικανική πρωτεύουσα. Θεωρείται ένα από τα πλέον έμπιστα πρόσωπα της οικογένειας Μητσοτάκη. Διατηρούσε άριστες σχέσεις και με την Ντόρα Μπακογιάννη. Εξαιτίας των σχέσεων αυτών βρέθηκε με δυσμενή, όπως θεωρήθηκε, μετάθεση στα Σκόπια την περίοδο 2007-2012.

Ουσιαστικά, το υπουργείο Εξωτερικών βρίσκεται στον απόλυτο έλεγχο του κ. Μητσοτάκη, κάτι αναμενόμενο ενόψει των διαβουλεύσεων για την έναρξη του ελληνοτουρκικού διαλόγου που θα δρομολογήσει λεπτές –και ίσως επικίνδυνες– για τα εθνικά συμφέροντα εξελίξεις στις σχέσεις των δύο χωρών.

Ο κ. Γεραπετρίτης επικρίνεται στα δημοσιεύματα του διαδικτύου για τη δήλωσή του τότε που το «Ορούτς Ρέις» καταπατούσε ελληνικά δικαιώματα και κυριαρχία, ότι η κόκκινη γραμμή της Αθήνας είναι τα 6 ναυτικά μίλια, και όχι τα όσα δυνάμει δικαιούται με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Την επίμαχη περίοδο παραβιάστηκε και η γραμμή αυτή (των 6 ν.μ.), με την κυβέρνηση να αποδύεται σε ένα ρεσιτάλ χειραγώγησης της πληροφόρησης και να απολύει από τη θέση του τον τότε σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας, ο οποίος προέβη σε σχετικές δηλώσεις.

Ο λαϊκός παράγων

Οι εκλογές ανέδειξαν μια κοινωνία βαθιά διχασμένη, κάτι αναμενόμενο αφού το ίδιο διχαστικό φαινόμενο εκδηλώνεται παγκοσμίως με τη μορφή της ανόδου της ακροδεξιάς. Ουσιαστικά βέβαια πρόκειται για ψήφο έντονης διαμαρτυρίας.

Το σχήμα Δεξιά-Αριστερά έχει ξεπεραστεί εδώ και καιρό και μόνο όσοι δεν έχουν αντιληφθεί τις εξελίξεις που έχουν συντελεστεί επιμένουν στην αναπαραγωγή του.

Η διαχωριστική γραμμή έχει από τη μια μεριά όσους μπορούν να παρακολουθήσουν και προσαρμόζονται στις αλλαγές των νέων τεχνολογιών –προσαρμογή που τους προσδίδει μια διεθνή κινητικότητα και υπέρβαση της λογικής του εθνικού κράτους–, και σε όσους αδυνατούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις αυτές και αναζητούν σωτηρία και ασφάλεια στο έθνος-κράτος και στις παραδόσεις του.

Αυτοί οι δεύτεροι είναι που χαρακτηρίζονται ακροδεξιοί ενώ δεν είναι. Η κυριαρχία των πρώτων τούς δίνει τη δυνατότητα ελέγχου της κυβέρνησης, άρα και των επιλογών μιας εξωτερικής πολιτικής που δεν θα έχει τα αυστηρά χαρακτηριστικά προάσπισης του αποκαλούμενου εθνικού συμφέροντος. Επί παραδείγματι, μια συμφωνία με την Τουρκία για συνεκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων που δεν θα έχει ως προϋπόθεση την προηγούμενη οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών αλλά τη συμμετοχή στη βάση επιχειρηματικών συμφερόντων, δεν είναι έξω από τη λογική της αντίληψης της πρώτης ομάδας.

Με την επιλογή του στις εκλογές ο λαϊκός παράγων απεφάνθη ότι δεν έχει πρόβλημα σε μια τέτοια εξέλιξη.

Ο υπερσυγκεντρωτισμός

Το ελληνικό κράτος –περισσότερο εύστοχα, το αθηναϊκό κράτος– είναι επικίνδυνα υπερσυγκεντρωτικό, για την εθνική ασφάλεια. Πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή του και γίνεται στη βάση της αντίληψης της κυρίαρχης ομάδας του, ότι πλέον οι πόλεις είναι που καθορίζουν το διεθνές παιχνίδι. Έτσι με τη δύναμη που δίνει στην ομάδα αυτή η διαχείριση της εξουσίας, συγκεντρώνει τα πάντα στην πρωτεύουσα.

Αυτός ο υπερσυγκεντρωτισμός είναι επικίνδυνος διότι στερεί από ανθρώπινο δυναμικό και πόρους την ελληνική περιφέρεια και την καθιστά εύκολη λεία σε ξένες επιβουλές κάθε είδους.

Η νέα ιδεολογία της πολιτικοοικονομικής ομάδας στο κέντρο της Αθήνας με κοτζαμπάσικα χαρακτηριστικά δεν έχει πρόβλημα με την επικίνδυνη ρευστότητα στην ελληνική περιφέρεια. Βλέπει ούτως ή άλλως την ελληνική επικράτεια ως αποικία της Αθήνας. Ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός του υπουργικού συμβουλίου είναι αποτέλεσμα της βούλησης της ομάδας αυτής να ελέγχει το σύνολο της εξουσίας από το κέντρο, αντί να παραχωρήσει δικαιώματα στις περιφέρειες.

Η επικίνδυνη αυτή εξέλιξη μπορεί να ανατραπεί με δύο προϋποθέσεις: Την επαναφορά στη διοικητική δομή της χώρας του «Καποδίστρια» στη θέση του «Καλλικράτη» που ισχύει σήμερα, με την παροχή ουσιαστικών αρμοδιοτήτων στις περιφέρειες, και τη δημιουργία τριών πρωτευουσών – μιας πολιτιστικής στην Αθήνα, μιας διοικητικής στην Κομοτηνή και μιας οικονομικής στη Θεσσαλονίκη. Η ψηφιακή εποχή δίνει τη δυνατότητα μεταφοράς και υπουργείων σε διαφορετικές πόλεις, όπως γίνεται στη Μεγάλη Βρετανία.

Η διαφθορά

Η Ελλάδα είναι πρώτη σε διαφθορά στην ΕΕ με 98% ποσοτικό προσδιορισμό ανά κράτος. Η διαφθορά είναι ενδογενές συστατικό της δομής και λειτουργίας του σημερινού ελληνικού κράτους. Ο υπερσυγκεντρωτισμός του την ευνοεί. Οι σύγχρονοι κοτζαμπάσηδες έχουν συγκεντρωθεί γύρω από το τραπέζι της κρατικής διανομής σε αγαστή συνεργασία με ένα υπαλληλικό πολιτικό προσωπικό. Χωρίς τη διαφθορά που το θρέφει, το σύγχρονο ελληνικό κράτος παύει να υφίσταται. Γι’ αυτό δεν υπάρχει καμιά ελπίδα ουσιαστικής αλλαγής.

Ορισμένα μερεμέτια θα επιδιωχθεί να γίνουν, για να μπορέσει να επιβιώσει το Σύστημα, όχι η κοινωνία.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε όλα τελευταία και σε μερικά προτελευταία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαφθορά υπεισέρχεται και στο σύστημα προμηθειών του Δημοσίου, και βεβαίως των αμυντικών προμηθειών. Επηρεάζει και θα συνεχίσει να επηρεάζει την εξωτερική πολιτική και άμυνα. Υπάρχουν στις αποθήκες αρκετά συστήματα των οποίων η χρήση δεν ήταν αναγκαία. Ακόμη και εκεί έφθασε το Σύστημα στο παρελθόν.

Η παιδεία

Η εξωτερική πολιτική έχει ως βάση της για την επιτυχή άσκησή της την άμυνα και την οικονομία. Η Ελλάδα έχασε το τρένο της εκβιομηχάνισης. Θα μπορέσει να προλάβει το τρένο της ψηφιακής εποχής; Η ψηφιακή οικονομία, στην οποία η Ελλάδα βρίσκεται προτελευταία στην ΕΕ (μόλις πάνω από την Βουλγαρία), δίνει ώθηση στην οικονομία και βοηθά την άμυνα της χώρας. Μεγάλο μέρος των αμυντικών δραστηριοτήτων βασίζονται σε ψηφιακά συστήματα.

Όλα αυτά απαιτούν ένα καλά οργανωμένο και βαθύ σύστημα παιδείας, το οποίο να συνδυάζει την τεχνολογική πρωτοπορία με την κλασική παιδεία.

Επίλογος

Αυτοί είναι πέντε τομείς που επηρεάζουν καθοριστικά την εξωτερική πολιτική και άμυνα μιας χώρας. Θα επιδιώξει ριζοσπαστικές αλλαγές η κυβέρνηση; Θα περιμένουμε να δούμε, αν και δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος. Το σύστημα θα κινηθεί στην ρότα που γνωρίζει. Προτιμά να καταστραφεί παρά να αλλάξει.