Σε μια ενδιαφέρουσα ομολογία προέβη ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τον προϋπολογισμό του 2023, η οποία αφορά το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Όπως γράφει ο Λεβέντ Κενέζ (Levent Kenez) στο Nordic Monitor:
«Ο Τούρκος ΥΠΕΞ παραδέχθηκε ότι το μνημόνιο οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών δεν αποτελεί διεθνή συμφωνία, καθώς η κυβέρνηση που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ δεν έχει εξουσιοδότηση να υπογράψει τέτοιες συμφωνίες.
»Όπως δήλωσε την Τρίτη, κατά τη συνεδρίαση κοινοβουλευτικής επιτροπής σχετικά με τον προϋπολογισμό του υπουργείου του για το 2023, η συμφωνία του 2019 είναι απλώς ένα μνημόνιο, το οποίο είναι δυνατό να πάρει έγκριση από το λιβυκό Κοινοβούλιο.
»Παίρνοντας το λόγο, ο βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρώην πρέσβης Ουνάλ Τσεβικόζ [Ünal Çeviköz] ρώτησε τον υπουργό τι έκανε η Τουρκία για να συνάψει μνημόνιο κατανόησης με την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας του κράτους της Λιβύης, για τη νομική και δεσμευτική οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο. Σε αυτό το σημείο υπενθύμισε δεν έχει ακόμη επικυρωθεί από το λιβυκό Κοινοβούλιο.
»Ο Τσεβικόζ ανέφερε επίσης την τελευταία συμφωνία για έρευνες και γεωτρήσεις που υπογράφηκε στις 3 Οκτωβρίου στην Τρίπολη, τονίζοντας ότι αμφισβητεί και τη δική της ισχύ στο πλαίσιο του ασταθούς πολιτικού περιβάλλοντος που υπάρχει στη Λιβύη.
»Προσθέτοντας ότι για ιδεολογικούς λόγους ήταν λάθος για την Άγκυρα να πάρει θέση μεταξύ των αντιπαρατιθέμενων δυνάμεων στη Λιβύη, ο βετεράνος διπλωμάτης και νυν βουλευτής υποστήριξε ότι η Τουρκία έχει χάσει το ρόλο του μεσολαβητή και έχει βλάψει τη φήμη της λόγω των λαθών που έχει κάνει στη Συρία.
»Απαντώντας στην κριτική που δέχθηκε ο Τσαβούσογλου υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση της Λιβύης ανέλαβε την εξουσία προσωρινά στο πλαίσιο πρωτοβουλιών του ΟΗΕ και παραδέχθηκε ότι τα μέλη της δεν είναι εξουσιοδοτημένα να υπογράφουν διεθνείς συμφωνίες, αλλά μπορούν να υπογράφουν μνημόνια. Ακόμα, είπε στους βουλευτές ότι η Τουρκία ενέκρινε το εν λόγω μνημόνιο του 2019 στο δικό της Κοινοβούλιο, επειδή περιλάμβανε τη δημιουργία αποκλειστικής οικονομικής ζώνης στη Μεσόγειο.
»Υποστηρίζοντας δε ότι η προσωρινή κυβέρνηση στη Λιβύη δεν έχει την υποχρέωση να παίρνει την έγκριση του Κοινοβουλίου για τα μνημόνια που υπογράφει, ο Τσαβούσογλου ισχυρίστηκε ότι εκτός από την Τουρκία και η Αίγυπτος κάνει παρόμοιες συμφωνίες. “Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης Αγκίλα Σαλέχ δεν αισθάνθηκε ότι πρέπει να θέσει αυτά τα μνημόνια προς έγκριση, παρά το γεγονός ότι είναι κοντά στην Αίγυπτο” σημείωσε.
»Ο Τσαβούσογλου είπε επίσης ότι η Τουρκία έχει αναπτύξει σχέσεις όχι μόνο με την κυβέρνηση της Τρίπολης που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ αλλά και με τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης στο Τομπρούκ.
»Εν τω μεταξύ, το Προεδρικό Συμβούλιο της Λιβύης στις 4 Οκτωβρίου ανακοίνωσε ότι το μνημόνιο κατανόησης που υπέγραψε η μεταβατική κυβέρνηση του Άμπντελ Χαμίντ Ντμπεϊμπά για τους υδρογονάνθρακες “πρέπει να εγκριθεί από τα νομοθετικά συμβούλια” της χώρας.
»Μάλιστα ο πρόεδρος της Βουλής Αγκίλα Σαλέχ επανέλαβε ότι απορρίπτει οτιδήποτε έχει υπογραφεί από την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με επικεφαλής τον Ντμπεϊμπά.
»Δεν είναι μυστικό ότι εκτός από την υποστήριξη που δίνει στην κυβέρνηση της Λιβύης –η οποία είναι ιδεολογικά κοντά του–, ο Ερντογάν θεωρεί το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της χώρας σημαντικούς παράγοντες για το συμφέρον της Τουρκίας. Σε κοινή συνέντευξη Τύπου στην Άγκυρα με τον Λίβυο Φαγέζ αλ Σαράζ, τον πρώην πρωθυπουργό της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA), στις 4 Ιουνίου 2020 ο Ερντογάν αποκάλυψε το σχέδιό του για τα αποθέματα πετρελαίου της Λιβύης. “Στοχεύουμε να επεκτείνουμε τη συνεργασία μας. Συμπεριλαμβάνονται οι έρευνες και οι γεωτρήσεις, για να αξιοποιήσουμε τους φυσικούς πόρους στο λιβυκό έδαφος“ δήλωσε».
Η ομολογία Τσαβούσογλου είναι εξαιρετικής σημασίας και δείχνει ότι τα μνημόνια που υπέγραψε η Τουρκία και με την κυβέρνηση Σαράζ και με την κυβέρνηση Ντμπεϊμπά δεν έχουν ισχύ διεθνούς συμφωνίας όσο δεν επικυρώνονται από τη Βουλή της Λιβύης, για να πάρουν τη συνέχεια το δρόμο προς τον ΟΗΕ.
Το κυριότερο όμως: Η ομολογία αυτή δείχνει το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα με στόχο να μην επιτρέψει την κύρωση, για να πετύχει στη συνέχεια ακόμα και την ακύρωσή τους από την επόμενη κυβέρνηση της Λιβύης.
Έχουν γίνει πολλά διπλωματικά λάθη από την Αθήνα, τα οποία επέτρεψαν στην Τουρκία όχι μόνο να υπογράψει τα μνημόνια αυτά –που αποτελούν νομιμοποιητικά έγγραφα της «Γαλάζιας πατρίδας» από μια τρίτη χώρα–, αλλά και να βελτιώσει τις σχέσεις της με τον πρόεδρο της Βουλής της Λιβύης. Ο Αγκίλα Σαλέχ θα επισκεφθεί τις επόμενες ημέρες την Άγκυρα, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες εβδομάδες.
Οι έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, η NAVTEX που εξέδωσε η Μάλτα, και η οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ιταλία και με την Αίγυπτο αναγνωρίζουν πλήρη επήρεια στην Κρήτη (η Αίγυπτος αναγνωρίζει 45/55), γεγονός που ισχυροποιεί τις ελληνικές θέσεις και απομονώνει την Τουρκία.
Ας συνεχίσουμε με προσεκτικά βήματα, για να απονομιμοποιήσουμε τα τουρκολυβικά μνημόνια και τη «Γαλάζια πατρίδα». Και να μην ξεχνάμε ούτε στιγμή ότι η Τουρκία αναζητεί εναγωνίως σε Τρίπολη και Τίρανα χρήσιμους ηλίθιους που θα συνταχθούν με τις παράνομες και εντελώς παράλογες θέσεις της για τις θαλάσσιες ζώνες.
Μεγάλη προσοχή και στα Τίρανα, ενόψει συνυποσχετικού για παραπομπή του θέματος του διεθνές δικαστήριο.
