Με συγκίνηση γιορτάστηκε στην Καλαμαριά ο πολιούχος Άγιος Ευγένιος ο Τραπεζούντιος

Με τη δέουσα λαμπρότητα τιμήθηκε την Παρασκευή στη μητρόπολη Καλαμαριάς η μνήμη του μεγαλάθλου και μεγαλομάρτυρα Αγίου Ευγενίου, ο οποίος από τη δεκαετία του 1960 είναι ο προστάτης της Νέας Τραπεζούντας, της Καλαμαριάς.

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, παρά την ειδική συνθήκη που βιώνουμε, οι Πόντιοι της Καλαμαριάς, με μπροστάρη και ταγό τον μητροπολίτη Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Ιουστίνο, τίμησαν τον αγαπημένο άγιο της προσφυγιάς.

Έτσι, πραγματοποιήθηκε το πρωί  αρχιερατική Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του κ. Ιουστίνου.

Παρέστησαν η τοπική ηγεσία της Καλαμαριάς, ο δήμαρχος Γιάννης Δαρδαμανέλης, αντιδήμαρχοι, επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων, δημοτικοί σύμβουλοι, στρατιωτικοί εκπρόσωποι από το ναυτικό και το στρατό ξηράς, βουλευτές Θεσσαλονίκης, μέλη από την Αδελφότητα Κρωμναίων, την Ένωση Ποντίων Καλαμαριάς, το Σύλλογο Καυκασίων Καλαμαριάς «Ο Προμηθέας», τον Εκπολιτιστικό Ποντιακό Σύλλογο «Μίθριοι», το Σωματείο «Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα», καθώς και πλήθος κόσμου.

Το μαρτύριο του Αγίου Ευγενίου

Ο Άγιος Ευγένιος, που καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια, έζησε την εποχή του Διοκλητιανού (284-310 μ.Χ.). Την εποχή αυτή διοικητής της Καππαδοκίας ήταν ο Λυσίας, ονομαστός και σκληρός διώκτης των χριστιανών, πιστός στην περσική θεότητα του Μίθρα που ήταν πολιούχος της Τραπεζούντας.

Οι οπαδοί του μιθραϊσμού κατήγγειλαν στον Λυσία πολλούς κατοίκους που ήταν χριστιανοί. Ανάμεσά τους ήταν και ο Ευγένιος, ο Κανίδιος και ο Ουαλεριανός.

Μετά τη σύλληψή τους βασανίστηκαν φρικτά και μαζί με τον Ακύλα που τους «πρόδωσε» άθελά του υπέστησαν μαρτυρικό θάνατο.

Ο Ευγένιος αρνούμενος να προσκυνήσει τα είδωλα προσευχήθηκε στον Σωτήρα Χριστό και τα γκρέμισε. Τότε πίστεψαν πολλοί στη χριστιανική θρησκεία. Ο άγιος αποκεφαλίστηκε στις 21 Ιανουαρίου 292.

Μετά τον μαρτυρικό του θάνατο κάποιοι ευσεβείς άνδρες έκλεψαν κρυφά το σώμα του και το έθαψαν κοντά στον τόπο του μαρτυρίου του, εκεί όπου οι Τραπεζούντιοι έχτισαν περικαλλή ναό και μοναστήρι. Ανακηρύχθηκε από τον Αλέξιο Α΄ Μεγάλο Κομνηνό πολιούχος της Τραπεζούντας.

Μαζί με το ναό της Παναγίας Χρυσοκεφάλου, ο ναός του Αγίου Ευγενίου αποτελούσε το κέντρο της εκκλησιαστικής, εθνικής και πολιτικής ζωής της πόλης.

Όταν η Τραπεζούντα καταλήφθηκε από τους Τούρκους, ο Πορθητής αμέσως μετέτρεψε το ναό σε τέμενος, με το όνομα Yeni Cuma Camii, δηλαδή τζαμί της νέας Παρασκευής γιατί εκεί προσευχήθηκε για πρώτη φορά.

Ο Άγγλος ιστορικός Τζορτζ Φίνλεϊ υποστήριξε ότι το όνομα και η λατρεία του Αγίου Ευγενίου συνέβαλαν στη διάκριση των Ελλήνων της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας από τους άλλους χριστιανούς της Ανατολής, καθιστώντας τους ξεχωριστό λαό.

Και ο μητροπολίτης Τραπεζούντας και μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος σημείωσε ότι «επείχεν ο Άγιος εν Τραπεζούντι την αυτήν θέσιν και τιμήν ήν είχεν εν Θεσσαλονίκη ο πολιούχος αυτής μεγαλομάρτυς Δημήτριος, ομοιάζων αυτώ κατά τα θαύματα, ζωηρόν βλέμμα, την εκπεμπομένην εκ της όψεως αυτού γαλήνην και την ανάβλυσιν του μύρου εκ της μυρορόου σορού».

Όπως δήλωσε στο pontosnews.gr ο προϊστάμενος του μητροπολιτικού ναού Καλαμαριάς, πρωτοπρεσβύτερος π. Χρήστος Μπαξεβάνογλου, «το αίμα του Αγίου Ευγενίου επισφράγισε το θρίαμβο του χριστιανισμού στον Πόντο κατά της ειδωλολατρίας. Και όπως η αγάπη και η ευλάβεια των Τραπεζούντιων στον άγιο τους ήταν απεριόριστη, έτσι και στη Καλαμαριά η αγάπη που εκφράζουν ο σεβαστός ποιμενάρχης μας κ. Ιουστίνος και ο λαός της Καλαμαριάς στον άγιο είναι ατελεύτητη».

Το μυρόβλητο λείψανο του Αγίου Ευγενίου

Από το απόγευμα της Πέμπτης 20 Ιανουαρίου, κατά τη διάρκεια του αρχιερατικού πανηγυρικού εσπερινού, τέθηκε σε προσκύνημα και το ιερό λείψανο του αγίου το οποίο φυλάσσεται στο ναό της Mεταμορφώσεως του Σωτήρος από τα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Όπως διηγήθηκε στην υπογράφουσα ο πρώην μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κυρός Προκόπιος:

«Το λείψανο του αγίου Ευγενίου το έφερε στη μητρόπολή μας ο μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών Αλέξιος. Επρόκειτο για τη δεξιά άφθαρτη χείρα του αγίου. Για να πειστώ, όμως, 100% πως επρόκειτο για το λείψανο του αγίου έβαλα έναν λογισμό και παρακάλεσα τον Χριστό να μου το δείξει. Το λείψανο το τοποθέτησα σ’ ένα από τα συρτάρια του γραφείου μου. 

»Έπειτα από δύο ημέρες μπαίνοντας στα γραφεία του μητροπολιτικού μεγάρου, τόσο εγώ όσο και οι άλλοι ιερείς, νιώσαμε μια έντονη άλλα εύοσμη μυρωδιά. Θεωρήσαμε πως η καθαρίστρια χρησιμοποιεί έντονο απορρυπαντικό για τον καθαρισμό των πατωμάτων και την παρακαλέσαμε να μην το ξαναχρησιμοποιήσει.

»Το επόμενο πρωί πάλι τα ίδια. Ρωτήσαμε την καθαρίστρια και μας είπε πως δεν χρησιμοποίησε απορρυπαντικό. Όπως, λοιπόν, κάθισα στο γραφείο μου και πήρα το στυλό να γράψω αμέσως θυμήθηκα την παράκληση μου στον Χριστό να μου δείξει ότι επρόκειτο για λείψανο του Αγίου Ευγενίου.

»Αμέσως άνοιξα το συρτάρι και πλημμύρισε με ευωδία ο τόπος. Φώναξα τον πρωτοσύγκελό μου [σ.σ. νυν μητροπολίτης Κασσανδρείας], τους ιερείς και με συγκίνηση ψάλαμε το απολυτίκιο του αγίου, ενδόξου και μεγαλομάρτυρος Ευγενίου. Έκτοτε το λείψανο βρίσκεται στο μητροπολιτικό ναό».

Ο μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς

Στον θείο λόγο που κήρυξε ανήμερα της γιορτής ο μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς Ιουστίνος αρχικά αναφέρθηκε στο βίο και στο μαρτύριο του Αγίου Ευγενίου και των συναθλητών του, καθώς και στα πολλά και μεγάλα θαύματα που επιτέλεσε.

Μεταξύ άλλων τόνισε: «Υπάρχει και ένα σημείο στο βίο του Αγίου Ευγενίου που ελάχιστοι άγιοι το έχουν. Στην πατρίδα του ο άγιος, σύμφωνα με τον συναξαριστή, εμφανίστηκε σε πολλούς Τραπεζούντιους και μάλιστα σ’ έναν ευλαβέστατο κληρικό τ’ όνομα του οποίου ήταν Λέων και ήταν ηγούμενος της μονής του Αγίου Αντωνίου, όπως και σε μια ευλαβέστατη γυναίκα της Τραπεζούντος και απαίτησε από αυτούς να εορτάζουν πάντιμα την 24^η Ιουνίου, το γενέθλιό του.

»Έτσι, υπάκουσαν στο πρόσταγμα του αγίου και συγκρότησαν εορτή και πανήγυρη την 24^η Ιουνίου, μαζί με τη 21^η Ιανουαρίου, για να τιμούν και τα γενέθλια του Μεγαλομάρτυρος Ευγενίου. Γενέθλια εορτάζουμε στον Χριστό μας, στη Θεοτόκο μας, στον Τίμιο Πρόδρομό μας και τώρα και στον Άγιο Ευγένιο. Τούτο δηλώνει πόσο σημαντικό άγιος είναι για την ορθόδοξη εκκλησία.

»Οι Πόντιοι ανά τον κόσμο, μαζί με τη θαυματουργό εικόνα της Παναγίας του Μελά και των άλλων δύο σταυροπηγιακών μοναστηριών του Πόντου, του Περιστερεώτα και του Βαζελώνα, συντιμούν, εορτάζουν, μεγαλύνουν και πανηγυρίζουν και τη μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Ευγενίου. Αυτή τη μνήμη προσπαθούμε κι εμείς με όλες μας τις δυνάμεις, ως απόγονοι αυτής της μεγάλης κληρονομιάς, να διατηρήσουμε και εδώ στη Νέα Τραπεζούντα, την Καλαμαριά μας, στην οποία μεταφέρθηκαν διά των προσφύγων προγόνων μας η τιμή και η αγάπη προς το πρόσωπο του Αγίου Ευγενίου.

»Και νομίζω ότι είναι έλλειψη ενώπιον της ιστορίας της Καλαμαριάς, αλλά και ότι αυτή η έλλειψη μας κάνει όλους υπόλογους έναντι των προγόνων μας και του ίδιου του αγίου, που ακόμα η Καλαμαριά μας δεν έχει ναό αφιερωμένο στον Άγιο Ευγένιο.

»Είμαι όμως βέβαιος αδελφοί μου ότι με τη συμβολή του δημάρχου της πόλεως μας, που αποδέχτηκε την πρότασή μας για ίδρυση του ιερού ναού του Αγίου Ευγενίου στην Καλαμαριά και με την ολόθυμη –θέλω να πιστεύω– απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, παρότι τα πρώτα δείγματα δυστυχώς ήταν αρνητικά, ο ναός του Αγίου Ευγενίου θα χτιστεί συντόμως. Αυτό που θέλει ο επίσκοπός σας είναι ένα κομμάτι γης. Τίποτα άλλο.

»Από εκεί και πέρα θα μπει Άγιος Ευγένιος μπροστάρης και είμαι βέβαιος ότι θα χτιστεί πολύ σύντομα ο ναός. Γιατί πιστεύω ότι οι όπου γης Πόντιοι θα κατανοήσουν ότι ο ναός αυτός εδώ στην Καλαμαριά, εντός του αστικού ιστού της ευρυτέρας περιοχής της Θεσσαλονίκης, της ελληνικοτάτης Μακεδονίας μας, θ’ αποτελέσει σύμβολο ενότητος όλου του ποντιακού ελληνισμού, αλλά και εφαλτήριο πολιτιστικής ανάπτυξης της Καλαμαριάς».

Λίγο πριν από την απόλυση ο μητροπολίτης ευλόγησε το κόλλυβο του αγίου Ευγενίου, το οποίο στη συνέχεια μοιράστηκε στους πιστούς.

Ακολούθησε τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων από τον δήμαρχο Καλαμαριάς Γιάννη Δαρδαμανέλη και τον πρόεδρο της Αδελφότητας Κρωμναίων Αναστάσιο Αντωνιάδη, στην προτομή του Μητροπολίτη Τραπεζούντας και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρύσανθου.

Θωμαΐς Κιζιρίδου