«Η παράσταση δεν είναι φώτα, δεν είναι σκηνικό, είναι οι άνθρωποι. Εσείς… Κι εγώ»/Απόψε αυτοσχεδιάζουμε. Λουίτζι Πιραντέλο.
Όλο το θέατρο σε ένα σπίτι
Όλα ξεκίνησαν από τον Μήτσο Μυράτ. Έναν σπουδαίο ηθοποιό που γεννήθηκε στη Σμύρνη και σύμφωνα με τους ιστορικούς άξιζε μεγαλύτερης αναγνώρισης, αλλά λόγω εποχής δεν συνέβη. Όχι ότι δεν είναι από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς των τελών του 19ου αιώνα και αρχών του 20ού.
Η πρώτη του σύζυγος ήταν η Κυβέλη, με την οποία απέκτησαν, το 1905 τον Αλέξανδρο Μυράτ αρχιτέκτονα, και την ηθοποιό Μιράντα (1906). Με την Κυβέλη όμως ο γάμος διαλύεται και το 1908 παντρεύεται τη Χρυσούλα Κοτοπούλη, αδελφή της Μαρίκας που ήταν η μεγάλη αντίπαλος της Κυβέλης. Με τη Χρυσούλα Κοτοπούλη, απέκτησε τον Δημήτρη και τη Ρίτα Μυράτ. Αλλά και στη γέννηση του Δημήτρη Μυράτ έχουμε παρασκήνιο. Συγκεκριμένα η Mαρίκα Kοτοπούλη έπαιζε στο θέατρό της την ετήσια μουσική επιθεώρηση Παναθήναια του 1908 με πρωταγωνιστή τον Mήτσο Mυράτ. Στο θίασο συμμετείχε με νούμερα και τραγούδια η γυναίκα του Xρυσούλα Mυράτ, που ήταν όμως επτά μηνών έγκυος!
Στην πρεμιέρα είχε πάει σύσσωμη η βασιλική οικογένεια. Στο τέλος της παράστασης, η βασιλική οικογένεια πήγε στα παρασκήνια για να συγχαρεί τους πρωταγωνιστές. H πριγκίπισσα Aλίκη, όμως, μόνο συγχαρητήρια δεν έδωσε. Aντίθετα, κατσάδιασε έντονα τη Mαρίκα Kοτοπούλη που επέτρεπε στην αδερφή της Xρυσούλα να παίζει σε τόσο προχωρημένη εγκυμοσύνη. Για εκείνη ήταν απαράδεκτο και αδιανόητο να θέτει σε κίνδυνο τη ζωή της και τη ζωή του παιδιού. Tην ίδια μέρα η Xρυσούλα αντικαταστάθηκε κι έτσι ο γιος της δεν γεννήθηκε πάνω στη σκηνή. Γεννήθηκε κανονικά, δυο μήνες αργότερα, αλλά ο πατέρας του βρισκόταν με το θίασο της Kοτοπούλη στην Kωνσταντινούπολη για παραστάσεις.
Γράφει αργότερα στις αναμνήσεις του ο Mήτσος Mυράτ:
«Όταν έφυγα με το θίασο για την Πόλη, η Xρυσούλα ήταν στις μέρες της. Eτοιμόγεννη. H αγωνία μου ήταν απερίγραπτη. Έπαιζα κι έχανα τα λόγια μου. O νους μου ταξίδευε στο σπίτι μας, στην Aθήνα. H χαρούμενη είδηση με βρήκε ένα πρωί μέσα σ’ ένα κουρείο. Φθάνει φουριόζος ο φροντιστής του θεάτρου και μου δίνει το τηλεγράφημα του μαιευτήρα: “Συγχαρητήρια. Aποκτήσατε άρρεν”».
Όταν έχεις το σανίδι στο DNA σου
Το ότι ο Δημήτρης Μυράτ ασχολήθηκε με το θέατρο, μάλλον δεν εξέπληξε κανέναν. Άλλωστε είχε κάνει την πρώτη του θεατρική εμφάνιση δίπλα στη θεία του, Μαρίκα (Κοτοπούλη φυσικά). Αργότερα, σπούδασε φιλολογία στο Βερολίνο, θέατρο στη Δραματική Σχολή του Αυστριακού σκηνοθέτη Μαξ Ράϊνχαρτ, καθώς επίσης και στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1931 εντάχθηκε πάλι στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1947.
Το 1935 παντρεύεται την Ελένη Ζάχου όπου απέκτησαν έναν γιο, τον Κωνσταντίνο που σπάζοντας την οικογενειακή παράδοση δεν έγινε ηθοποιός, αλλά σπούδασε χημικός μηχανικός.
Όταν τελείωσε η Kατοχή ο Δημήτρης Mυράτ ένιωσε την ανάγκη να ανανεωθεί καλλιτεχνικά. Tην ευκαιρία τού την έδωσε ο διευθυντής του Eθνικού Θεάτρου Δημήτρης Pοντήρης, όταν του πρότεινε να παίξει τον «Συρανό», ρόλο που είχε ερμηνεύσει και ο πατέρας του το 1912.
Η μεγάλη στιγμή, η μεγάλη απόφαση
Μάρτιος 2021. Όχι δεν είναι συντακτικό λάθος, αλλά την ώρα που «έσκαγαν οι βόμβες» για το εγχώριο metoo, κάποιος βρήκε μια εξομολόγηση του Δημήτρη Μυράτ από την εκπομπή «Καλλιτεχνικό καφενείο» του 1986.
Στη συνέντευξή τους αρχικά η Βούλα Ζουμπουλάκη, περιέγραψε πώς γνωρίστηκαν, ενώ ο Δημήτρης Μυράτ αποκάλυψε ότι η Βούλα Ζουμπουλάκη ήταν μαθήτριά του στο Εθνικό Θέατρο. Επειδή του άρεσε και κατάλαβε ότι της άρεσε, της έκλεισε ραντεβού, αλλά την επόμενη μέρα παραιτήθηκε!
«Ήταν μαθήτριά μου και εγώ ήμουν καθηγητής του Εθνικού Θεάτρου πολλά χρόνια πριν. Όταν λοιπόν βγήκαμε το πρώτο μας ραντεβού στον κινηματογράφο Παλλάς θυμάμαι, την άλλη μέρα, παραιτήθηκα από τη σχολή του Εθνικού Θεάτρου για να μη δώσω την εντύπωση ότι εκμεταλλεύομαι τη θέση μου ως καθηγητής και έχω σχέση με μαθήτριες», είχε πει ο Δημήτρης Μυράτ δείχνοντας το ήθος και την ευθιξία του.
Ο γάμος τους έγινε στο Κάιρο τον τόπο γεννήσεώς της. Το συνδύασαν δε και με μια περιοδεία –παντού το θέατρο. Στην επιστροφή τους γίνονται και θεατρικό ζευγάρι.
Απόψε –και για πάντα– αυτοσχεδιάζουμε
Αρχικἀ αποκτούν δική τους θεατρική στέγη στο θέατρο «Aργυροπούλου» που μετονομάστηκε σε «Διάνα». Tο θέατρο αυτό θα συνδεθεί με μια μεγάλη επιτυχία του Mυράτ. Ήταν το κοινωνικό έργο του Γερμανού Φριτς Xόχβελντερ, Tο Kράτος του Θεού, που μετέφρασε, σκηνοθέτησε και ερμήνευσε το βασικό του ήρωα.
Tο 1960 μετακομίζει στο θέατρο «Aθηνών» που είχε μείνει διαθέσιμο ύστερα από το θάνατο του Bασίλη Λογοθετίδη. Εμπόδιο πρώτο. Πώς σπας μια παράδοση –όπως αυτή του Λογοθετίδη– ανεβάζοντας διαφορετικού ύφους ρεπερτόριο.
Σεζόν 1961-62. Έξω από το θέατρο «Αθηνών» υπάρχουν ουρές. Αιτία το ανέβασμα του Απόψε αυτοσχεδιάζουμε, που θεωρήθηκε σαν μέρος του παγκόσμιου εορτασμού για τα 25 χρόνια μετά τον θάνατο του Πιραντέλλο. Οι κριτικές που γράφτηκαν ήταν διθυραμβικές, τόσο για τις ερμηνείες και για τη σκηνοθεσία, όσο και για τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Η Βούλα Ζουμπουλάκη ερμηνεύει μοναδικά την «Πέτρα»,
η Ζωή Φυτούση το «Μαντολίνο»
και το «Ο ταχυδρόμος πέθανε».
«Δεν υπάρχει περίπτωση όχι μόνο να μην χάσεις χρήματα, από τον Μυράτ αλλά δεν αργεί ούτε μια μέρα», λέγανε οι άνθρωποι του θεάτρου. Για κοντά τρεις δεκαετίες το ζευγάρι κράτησε το Θέατρο «Αθηνών». Παίζοντας σπουδαία έργα, αν και στη δεκαετία του ’80 δεν ανήκαν στους ευνοούμενους της κριτικής. Και; Το ήθος, η αξιοπρέπεια, η αισθητική ήταν πάντα παρούσα.
Μετά το θάνατο του Δημήτρη Μυράτ, η Βούλα Ζουμπουλάκη άρχισε να απομακρύνεται από το θέατρο. Και δικαιολογημένα. Δεν ήταν απλά ένα θεατρικό και στη ζωή ζευγάρι. Ήταν δύο άνθρωποι που μέσα στην τεράστια αγάπη του ενός για τον άλλον, βρήκε θέση και το θέατρο.
