Η Τρίπολη είναι μια πανέμορφη παραθαλάσσια πόλη του Ευξείνου Πόντου.
Πρόκειται για μια περιοχή με ιδιαίτερα εύφορες εκτάσεις γης όπου παράγονταν κυρίως υψηλής γευστικής, ποιότητας φουντούκια, καθώς και ρύζι, όσπρια, μήλα, αχλάδια, κριθάρι και βρώμη. Τα τελευταία χρόνια στην περιοχή καλλιεργούνται και ακτινίδια και μαύρα λάχανα.
Ιστορική αναδρομή
Στη θέση της σύγχρονης πόλης υπήρχε στην αρχαιότητα η Ισχόπολη – ήταν μικρή και δίχως ιδιαίτερη σημασία, μιας και βρισκόταν ανάμεσα στην Τραπεζούντα και στην Κερασούντα. Εικάζεται ότι η Τρίπολη συνοικίστηκε από τους κατοίκους της Ισχόπολης και δύο ακόμη πόλεων που υπήρχαν σε κοντινή απόσταση, των Αργυρίων (ή Χαλκαβάλων) και της Φιλοκάλειας.
Έτσι προέκυψε και τ’ όνομά της: Τρίπολη, τρεις πόλεις, Tirebolou.
Την εποχή της αυτοκρατορίας των Μεγάλων Κομνηνών αποτέλεσε μία από τις σπουδαιότερες πόλεις. Μάλιστα, λόγω του κλίματός της κι επειδή γειτνίαζε με την Τραπεζούντα, συχνά χρησιμοποιούνταν ως θερινή διαμονή των αυτοκρατόρων.
Το 1461, όταν ο μωαμεθανικός στρατός πολιόρκησε την Τραπεζούντα και κατέκλυσε την περιοχή, οι κάτοικοι της Τρίπολης κατέφυγαν στο φρούριο Πέτρωμα (Bedrama kalesi), που βρίσκεται 30 χλμ από την πόλη.
Μετά την τουρκική κατάκτηση όσοι Έλληνες έμειναν και έζησαν στα όρια της πόλης αναγκάστηκαν –επιφανειακά– να αλλαξοπιστήσουν. Οι περισσότεροι κάτοικοι πάντως κατέφυγαν στο ορεινό εσωτερικό του Πόντου.
Η πόλη άρχισε ν’ ανθεί ξανά και να προοδεύει μετά τον εντοπισμό ορυκτών στην περιοχή, οπότε εποικίστηκε πάλι από μεταλλωρύχους κατοίκους της Χαλδίας.
Η ελληνική κοινότητα
Τα σπίτια της Τρίπολης ήταν χτισμένα, τα περισσότερα, στο ύψωμα του Αϊ-Γιάννη, στην κορυφή του οποίου υπήρχε ο ομώνυμος βυζαντινός ναός.
Σύμφωνα με τον Σάββα Ιωαννίδη, στα μέσα του 19ου αιώνα η Τρίπολη κατοικούνταν από 600 οικογένειες, από τις οποίες οι 200 ήταν ελληνικές – εκτός από λίγες αρμενικές, οι υπόλοιπες ήταν τουρκικές.
Στην πόλη υπήρχε μία ελληνική εκκλησία, του Αρχιστράτηγου Μιχαήλ, καθώς και μια νεόχτιστη επτατάξια Αστική Κοινοτική Σχολή Αρρένων, γνωστή ως Μαυρίδεια Εκπαιδευτήρια που είχαν ως παράρτημα και ένα πεντατάξιο παρθεναγωγείο.
Οι κυριότερες ασχολίες των κατοίκων ήταν το εμπόριο και η ναυσιπλοΐα. Πολλοί Τριπολίτες ξενιτεύονταν στη Ρωσία σχηματίζοντας παροικίες ολόκληρες τα μέλη των οποίων ασχολούνταν κυρίως με την αλιεία και το εμπόριο.
Τα δεινά των Ελλήνων της Τρίπολης
Σημαντικό μέρος των Ελλήνων της Τρίπολης εξολοθρεύθηκε κατά τη διάρκεια του αναγκαστικού εκτοπισμού που διήρκεσε από τον Νοέμβριο του 1916 μέχρι τον Ιανουάριο του 1917.
Ήδη από τα μέσα Μαρτίου του 1917 πολλοί από τους εκτοπισμένους –αφού πλήρωσαν λύτρα– κατάφεραν να βρουν καταφύγιο σε ελληνικές οικογένειες στην Τοκάτη, στη Νεοκαισάρεια, στην Αμάσεια και στη Σεβάστεια.
Υπήρχαν όμως και πολλά νηστικά και τρομαγμένα ορφανά παιδιά, που είχαν χάσει την οικογένειά τους στην πορεία που δεν είχε γυρισμό και είχαν επιζήσει.
Εκεί, στους δρόμους της Σεβάστειας, βρέθηκε να περιπλανάται και η 8χρονη ορφανή Ταμάμα, η ηρωίδα του βιβλίου του αείμνηστου Γιώργου Ανδρεάδη, η κόρη του παπα-Γιάννη από την Έσπιε της Τρίπολης. Την περιέθαλψε η 15χρονη Αϊσέ, η μοναχοκόρη ενός χήρου Τούρκου ταγματάρχη που την φρόντιζε πλέον σαν μέλος της οικογένειάς της.
Το 1970 η Ταμάμα-Ραϊφέ, όπως ονομάστηκε, μετά από εγκεφαλικό θυμήθηκε την ποντιακή της καταγωγή, θυμήθηκε το χωριό της, το Έσπιε στον Πόντο, και την οικογένειά της. Αναζητήθηκαν επί τρία χρόνια οι δύο αδελφές της και βρέθηκαν τελικά το 1973, στην Καλαμαριά η Συμέλα και στη Βέροια η Μαριγούλα.
Η πόλη σήμερα
Σήμερα στη σύγχρονη Τρίπολη σώζονται πολλά παλιά ελληνικά σπίτια, τόσο στην συνοικία Χαμάμ, ψηλά στην πόλη, όσο και στην παράλια οδό.
Επίσης στην είσοδο της πόλης από Κερασούντα, στο ονομαζόμενο Ακρωτήριο της Εκκλησίας (Burnu Killise) μέσα σε ιδιόκτητο χώρο υπάρχουν θεμέλια παλιάς εκκλησίας. Από το συγκεκριμένο σημείο η θέα προς τη θάλασσα είναι ιδιαιτέρως μαγευτική.
Το κυριότερο, όμως, αξιοθέατο της πόλης σήμερα είναι το κάστρο της, το Tirebolu Kalesi, το οποίο βρίσκεται επί ενός λόφου-ακρωτηρίου που υψώνεται πάνω στη θάλασσα. Στις παρυφές δε του κάστρου υπάρχουν παλιά ελληνικά αρχοντικά. Η χρονολογία κατασκευής του τοποθετείται στην Κλασική Εποχή.
Εντός του κάστρου λειτουργεί τσαγερί, ενώ παρακείμενα της κύριας εισόδου του εκτίθενται ταφικές πλάκες σουλτάνων. Επίσης στην Τρίπολη λειτουργεί μία από τις πιο καλά οργανωμένες πλαζ για κολύμπι και αναψυχή.
https://vimeo.com/588896345
Θωμαΐς Κιζιρίδου
