pontosnews.gr
Τετάρτη, 2/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Η σκληρή δουλειά της παρχαρομάνας στα βοσκοτόπια του Πόντου

Η γυναίκα που κυριαρχούσε στα παρχάρια

1/09/2019 - 5:06μμ
Η σκληρή δουλειά της παρχαρομάνας στα βοσκοτόπια του Πόντου - Cover Image

(Φωτ.: Turan Reis / Facebook)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Στον Πόντο παρχαρομάνα (ρομάνα ή ρωμάνα) ονομάζεται η γυναίκα μέσης ηλικίας η οποία ανεβαίνει στα παρχάρια, δηλαδή τα θερινά βοσκοτόπια, για να βοσκήσει τα ζώα της διεκπαιρεώνοντας όλες τις κτηνοτροφικές εργασίες. Η δουλειά της είναι αρκετά σκληρή, καθώς έχει να παλέψει εκτός των άλλων και με τα στοιχεία της φύσης. Διατρέχει επίσης φυσικούς και ηθικούς κινδύνους με την απρόοπτη εμφάνιση Τούρκων, τους οποίους αντιμετωπίζει σθεναρά. Υπάρχουν περιπτώσεις που –σύμφωνα με την παράδοση– παρχαρομάνα σκότωσε Τούρκο με το ραβδί της (το «στουράκ‘»), ματαιώνοντας τα ανήθικα σχέδιά του.

Η παρχαρομάνα είναι ο κυρίαρχος παράγοντας μέσα στη φύση και πρωτοστατεί στην οργάνωση και γενικά στη ζωή των παρχαριών.

Είναι η ενάρετη ανδρογυναίκα που διαμένει στα ψηλά βουνά μήνες ολόκληρους, μοχθώντας σκληρά. Συνήθως είναι κάποιας ηλικίας (μεσοκαιρίτ’σσα) ή και χήρα, και αναλαμβάνει δύσκολο αλλά αρκετά επικερδές έργο. Εκτός από τις δικές της, έχει και αγελάδες των γειτόνων ή συγχωριανών, τις οποίες περιποιείται με όρους και συμφωνίες που γίνονται από την αρχή με τους ιδιοκτήτες.

Ξεκινούσε για τα παρχάρια τον Φλεβάρη και γύριζε τον Οκτώβρη. Η άνοδος της παρχαρομάνας με τις αγελάδες στα ψηλά βουνά γινόταν με τρόπο πανηγυρικό. Την συνόδευαν λαϊκοί οργανοπαίκτες παίζοντας τα όργανά τους και τραγουδώντας. Με τον ίδιο τρόπο γινόταν και η επιστροφή της.

Τα έργα της περιγράφει κι ένα σχετικό δημοτικό τραγούδι:

Ρωμάνα επαρχάρευεν
Κουντούρ’ ‘ς σα λιβαδία,
‘ς σου Μίρη και ‘ς σου Κοβλακά
και σ’ άσπρα τα πλακία.
Σεράντα χτήνα έλμεγεν,
σεράντα αγελάδα,
κι άλλα τόσα εφύλαττεν
μουσκάρα άρον ζαρκάδα.
‘Χτίσεν τυρέναν εκκλησιάν,
μυντζέναν Αε-Βήμαν,
με τα κρενά κατήβαζεν το γάλαν ‘ς σο χωρίον,
κι α ση γαλή την άθεραν
λύκος εποταμίεν,
μηδέ λύκος και μαναχόν,
ζευγάς με το ζευγάριν.

[Παρχαρομάνα ανέβηκε
Φλεβάρη στα λιβάδια,
στου Μίρη και στου Κοβλακά,
εκεί στις άσπρες πέτρες,
μικρές-μεγάλες φύλαγε
σαράντα αγελάδες,
κι άλλα τόσα εφύλαγε
μοσχάρια σαν ζαρκάδια.
Στήνει εκκλησιά από τυρί,
Βήμα Άγιο με μυτζήθρα
και στο χωριό με τους κρουνούς
κατέβαζε το γάλα.
Το γάλα μοσχοβόλησε
και πνίγηκε ένας λύκος,
λύκος μαζί με το ζευγά
και με τα βόδια αντάμα.]

Η επιστροφή της έχει επίσης πανηγυρικό χαρακτήρα και την υποδέχονται εγκάρδια. Είναι πρόσωπο θρυλικό και αποτελεί μεγάλη τιμή για τους απογόνους της να κληρονομήσουν την ιδιότητα της παρχαρομάνας. Παρόλο που η ποντιακή μούσα ήταν ιδιαίτερα κριτική στο ωραίο φύλο, ποτέ δεν άγγιξε την ηθική και την ιδιωτική ζωή της παρχαρομάνας, παρά μόνο τιμητικά και επαινετικά λόγια έβρισκε γι’ αυτήν:

Παρχαρομάνα ελάλεσεν, βοούνε τα ραχιόπα,
τα χιόνια όλια ελύγανε, τα κρυάδας εχάθαν,
τα ράχια επρασίντσανε και τα παρχάρια ‘χλόισαν,
εγώ εσπόγγ’σα τον παρχάρ’, έσυρα έξ’ τα χοχόλια
και τα καλύβια ‘σκέπασα κι εκρέμασα τα πόρτας,
εκαλοθέκα ‘ς σην περιάν λιθάρια κολοκάθια
κι εκρέμασα ‘ς σο μεσοδόκ’ διπλά δρουβανοσκοίνια.
Η κόρ’ επήεν ‘ς σον παρχάρ’ να γίνεται ρομάνα,
και για τ’ ατέν θα γίνουμαι και κυνηγός σ’ ορμάνια.


(Φωτ.: Turan Reis / Facebook)

Αναμφισβήτητα, η ζωή στα παρχάρια ήταν πρωτόγονη και αρκετά κοπιαστική. Ταυτόχρονα όμως ήταν και μια αλλαγή στη μονότονη καθημερινή ζωή του χωριού, ένα είδος διακοπών. Πρώτα απ’ όλα ζούσαν απομονωμένες δέκα-είκοσι γυναίκες, προσκολλημένες στο βιος τους (αγελάδες, γίδια, πρόβατα), μακριά από την καθημερινότητα του χωριού και των δικών τους, και απ’ αυτά ακόμα τα παιδιά τους. Η εργασία ήταν αρκετά προγραμματισμένη: Άρμεγμα, βράσιμο του γάλακτος, πήξιμο σε ‘ξύγαλαν, ρδουβάνισμα, τσιοκάρεμα, τακτοποίηση του βουτύρου, του πασκιτάν κ.ά.

Παρά το μόχθο όμως, η αγνή και φυσική τροφή, καθώς και η αλλαγή του κλίματος επιδρούσαν ευεργετικά και στην υγεία και στην εμφάνισή τους, κάτι που τους έδινε δύναμη να συνεχίσουν τη δουλειά ακούραστα. Το άσπρον τάν’, το καθαρό βούτυρο, το πασκιτάν’, τα ομοιόμορφα και ξερά τσορτάνια θεωρούνταν προσωπική επιτυχία της κάθε ρομάνας. Έτσι, γινόταν συναγωνισμός για την ποιότητα και την εμφάνιση των προϊόντων. Από αυτή την προσπάθεια αναγνώρισης και αποδοχής προήλθε και η μεταφορική έκφραση: Ο κάθα εις λέει, το τάνι μ’ άσπρον έν’, για τους αυτοεπαινούμενους.


(Φωτ.: Ali Soylu)

Η επαφή με το χωριό γινόταν μία ή και δύο φορές την εβδομάδα προκειμένου να διακομιστούν τα γαλακτοκομικά είδη από το παρχάρι. Η επίσκεψη στη ρομάνα συνοδευόταν από διάφορα δώρα, κυρίως τρόφιμα, όπως ψωμί, φρούτα, κορκότα, χορταρικά, αλεύρι καλαμποκίσιο. Βέβαια η ρομάνα ανταπέδιδε με γενναίο γεύμα από εκλεκτά γαλακτοκομικά. Η τιμή και η περιποίηση που είχαν οι επισκέπτες στο παρχάρ’ ήταν ιδιαίτερα μεγάλη. Για το λόγο αυτόν η αποστολή στο παρχάρ’ ήταν μία ευτυχής συγκυρία και την αναλάμβαναν με προθυμία. Βέβαια, την αποστολή αυτή εκτελούσαν αποκλειστικά οι οικοδέσποινες ή νέες κοπέλες με τη συνοδεία ενδεχομένως κάποιας ηλικιωμένης. Οι επισκέψεις των ανδρών αποφεύγονταν για να διασφαλισθεί το κύρος της ρομάνας από τις κακές γλώσσες (κακογλωσσίας).

Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια ποντιακού ελληνισμού, εκδ. Μαλλιάρης-Παιδεία, Θεσσαλονίκη.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Άποψη της Τραπεζούντας από τον νότο, το 1833 (πηγή: en.wikipedia.org/wiki/Trabzon/ Godfrey Thomas Vigne)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κιθάρενα – Αργαλί: «Εικόνες» από την αγροτική ζωή στα δροσόλουστα σιμοχώρια της Τραπεζούντας

29/06/2025 - 9:44πμ
Η Αυλήαννα (Gümüstug) στη Μεσοχαλδία του Πόντου (φωτ.: facebook.com/ ayeser29 Vehbi Yalçın)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Δράκοι σκορπούσαν τον τρόμο στην Αυλήαννα και την Άδυσσα – Ο Άγιος Γεώργιος και κάτοικοι έδιωξαν την απειλή

22/06/2025 - 10:35πμ
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το παραθέρισμα στα Κοτύωρα – Το θέρετρο που διάλεγαν Έλληνες, Αρμένιοι και Τούρκοι

16/06/2025 - 10:16πμ
Ο ερειπωμένος ναός της Αγίας Τριάδας και ο τάφος του μητροπολίτη Κωνστάντιου στο προαύλιο της Μονής Παναγίας Θεοσκεπάστου Τραπεζούντας (φωτ.: Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών / Δωρεά Αθηνάς Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Φύλλα καρυδιάς στους ναούς, μαγειρική στο ύπαιθρο και ο θρύλος της τρυγόνας

8/06/2025 - 9:05μμ
Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών

1/06/2025 - 8:00πμ
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση της 19ης Μαΐου 2025 για τη Γενοκτονία των Ποντίων, στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη (φωτ.: Κατερίνα Κατωπόδη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Με το «’Πάρθεν η Ρωμανία» ο ποντιακός λαός θρηνεί την Άλωση της Κωνσταντινούπολης

29/05/2025 - 3:25μμ
(Φωτ.: pexels / Taryn Elliott. Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Η θεραπεία της βασκανίας – Προλήψεις και δεισιδαιμονίες

28/04/2025 - 10:10πμ
Κόκκινα πασχαλινά αυγά (φωτ.: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Το τυχερό παιχνίδι με τα πασχαλινά αυγά και τα τεχνάσματα σε Τούρκους και Αρμένηδες

21/04/2025 - 10:43πμ
Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη

20/04/2025 - 7:29μμ
Η επτάκωμος Σάντα. Με το [1] πάνω δεξιά η ενορία Ισχανάντων. Σχέδιο του Κ. Σπυράντη, 1896, δημοσιεύθηκε με το άρθρο του Μ. Νυμφόπουλου στην «Ποντιακή Εστία» για το Πάσχα στη Σάντα
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ένα Πάσχα στη Σάντα: Από την… εκρηκτική Ανάσταση, στα ανίκητα αυγά και στους πυροβολισμούς στον Ιούδα

19/04/2025 - 9:55μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ.: greeks.am)

Ένωση Ελληνικών Κοινοτήτων Αρμενίας: Εικόνες από την 6η κατασκήνωση παιδιών ελληνικής καταγωγής

21 λεπτά πριν
Διαδηλωτές φωνάζουν συνθήματα κατά του Ερντογάν στη διάρκεια της συγκέντρωσης του CHP μπροστά από το δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης (φωτ.: EPA/Erdem Sahin)

Κωνσταντινούπολη: Ένταση σε συγκέντρωση του CHP – «Ο Ερντογάν είναι αρχηγός χούντας»

57 λεπτά πριν
(Φωτ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)

Με αίθριο καιρό στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας θα κυλήσει η μέρα

2 ώρες πριν
Χορεύοντας πιτσάκ' στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ (φωτ.: facebook/Pontian Society «Pontos» of Norwalk)

Ομογένεια: Τα Ποντιάκια του Νόργουοκ έβγαλαν τα …μαχαίρια τους

10 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Αχιλλέας Χήρας)

Ωραιόκαστρο: Σε εξέλιξη φωτιά στο Μεσαίο – Σε ετοιμότητα οι κάτοικοι μετά από μήνυμα του 112

10 ώρες πριν
Εικόνα από βίντεο στην ιστοσελίδα της NASA που αναγράφει «η ζωντανή μετάδοση θα αρχίσει σε λίγο» (φωτ.: NASA)

NASA: Διαστημικοί περίπατοι αστροναυτών και εκτοξεύσεις πυραύλων σε ζωντανή μετάδοση στο… Netflix

10 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign