pontosnews.gr
Πέμπτη, 10/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Καλομηνάς, ο καλός μήνας του έτους

Ο Μάιος στην ποντιακή λαογραφία· τα ήθη και τα έθιμα από τη γη του Πόντου

1/05/2016 - 6:00πμ
Καλομηνάς, ο καλός μήνας του έτους - Cover Image

Καρτ ποστάλ από την Τραπεζούντα, γραμμένη στα γαλλικά, με ημερομηνία 16 Μαΐου 1903 (πηγή: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

ίναι ο πέμπτος μήνας στη σειρά, και θεωρείται ο πιο καλός του έτους γι’ αυτό παίρνει και το όνομα Καλομηνάς. Τον Μάιο στον Πόντο η άνοιξη μπαίνει για τα καλά, έστω και αν οι βροχές επιμένουν.

Αν και το χαλάζι που πέφτει είναι ανεπιθύμητο, εντούτοις η ατμόσφαιρα είναι καθαρή και τα σφαιρίδια του χαλαζιού διαυγή σαν δάκρυα. «Τα δάκρα τς εκατήβαιναν / Καλομηνά χαλάζα!», λέει το ποντιακό δίστιχο.

Στα Κοτύωρα η πρώτη βροχή του Μάη πίστευαν ότι είχε τη δύναμη να κολλίζει, δηλαδή να μετατρέπει το γάλα σε γιαούρτι (ξύγαλαν). Στο Μεσοχάλδιο με το νερό της βροχής κόλλιζαν το γάλα. Στα παράλια, που δεν ήταν γνωστό το ρήμα κολλίζω, αντ’ αυτού έλεγαν «μακαρτώνω» το γάλα.

Παρά το γεγονός ότι ο καιρός στον Πόντο είναι καλός, σύμφωνα με τις προλήψεις κανείς δεν θα έπρεπε να κοιμηθεί έξω διότι θα «εκαλομηνάουτον», που σε ελεύθερη απόδοση σημαίνει ότι ο Καλομηνάς θα τον βλάψει, ότι θα πάθαινε κάτι στην υγεία του.

Στην Κερασούντα ο Μάιος θεωρούνταν μήνας των μαγισσών· προκειμένου να προφυλαχτούν έκαναν αυτοσχέδιους σταυρούς από βάτα ή φλοιούς, τους οποίους έφεραν πάνω τους ή τους κρεμούσαν πάνω από την εξώπορτα.

Τον Καλομηνά υπάρχει αφθονία αγαθών, και γι’ αυτό η ποντιακή θυμοσοφία έλεγε για τον άνθρωπο που ήταν απροσάρμοστος στις ευνοϊκές συνθήκες: «Καλομηνά πα είδα σε και το μυτί σ’ ύλιζεν». Στην Κερασούντα και στη Χαλδία υπάρχει το ρήμα καλομηνεύκομαι, που σημαίνει φέρομαι σαν τον Μάιο.

Έρθεν ο Καλομηνάς,
τρυγονίτσα μ’, γιάμ’ πεινάς;
Έρθεν ο Καλομηνάς,
πία γάλα αν πεινάς.

Η ύπαιθρος στον Πόντο τον Μάιο μοσχοβολάει από το μεθυστικό άρωμα των λουλουδιών, από τα «καλομηνέσα τσιτσέκα»: μανουσάκα, τουτουγιάδες, μάραντα, τραντάφυλλα.

Μέχρι και τον Ιούνιο στην Κρώμνη αφθονούν οι φενερίτας, οι μαργαρίτες, σε όλα τα μεγέθη και τα χρώματα. Τα πέταλα, ωστόσο, της λευκής μαργαρίτας μαζεύονταν, ξεραίνονταν και χρησιμοποιούνταν όπως το χαμομήλι.

Τον Μάιο συλλέγονται και τα φύλλα του φιδόχορτου που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία πληγών ή τραυμάτων, ενώ συνιστάται κατά της αρθρίτιδας, των ρευματισμών, του άσθματος και του χρόνιου βήχα.

Επίσης συλλέγονται τα άνθη από το ροδόδενδρον το ποντικόν, τα οποία αποξηραμένα χρησιμοποιούνται στη φαρμακευτική για την ελάττωση της πίεσης του αίματος. Η δε αγριολεβάντα, που επίσης είναι στην εποχή της, είναι φυτό αρωματικό, φαρμακευτικό και μελισσοτροφικό, γνωστό από την Αρχαιότητα.

Ο Μάιος είναι ο μήνας που ανθοφορούν, μεταξύ άλλων, ο σφένδαμος, η άγρια κοκκυμελιά, η ροδακινιά, η μηλοροδακινιά, η άγρια καστανιά. Επίσης από τον Μάιο έως τον Οκτώβριο, κυρίως στα δρυοδάση, εμφανίζονται μανιτάρια – το κοκκινοβάζαμο και η καλογρίτζα είναι μερικά από αυτά. Στα δάση κωνοφόρων απαντάται κυρίως η γαλαχτίνα.

Στον Πόντο οι νοικοκυρές μάζευαν το αβλούκ’, το άγριο λάχανο. Το έπλεκαν σε πλεξούδες, που τις ξέραιναν στη σκιά, για το χειμώνα.

Το αβλούκ’ τρώγεται σαλάτα, ή μαγειρεμένο με ρύζι ή με πασκιτάν και σκόρδο. Οι πιο εύπορες νοικοκυρές προμηθεύονταν μπαρμπούνια, τα αλάτιζαν με την προσθήκη δάφνης ή τα έκαναν καπνιστά.

Συνήθως από τις 21 Μαΐου μέχρι και τις 14 Σεπτεμβρίου οι τσοπάνοι και οι παρχαρομάνες με τα αιγοπρόβατα και τις αγελάδες ανεβαίνουν στα ψηλά. Το γάλα είναι τώρα άφθονο.

Το παρχάρεμαν (η θερινή βοσκή) ήταν συνηθισμένο σε πολλές περιοχές του Πόντου επειδή η τροφή για τα ζώα ήταν αφθονότερη, ενώ στις χαμηλότερες περιοχές οι μεγάλες θερμοκρασίες αποξέραιναν την υπάρχουσα βλάστηση.

Από την άλλη, όταν απομακρύνονταν τα ζώα από το χωριό, υπήρχε περισσότερος χρόνος για τις γυναίκες, κυρίως για να ασχοληθούν με τις γεωργικές εργασίες.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Η παρχαρομάνα ατενίζει τον παρχάρη της (φωτ.: Θωμαΐς Κιζιρίδου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παρχαρομάνα, ρωμάνα, αρνομάνα, νεράιδα ή μήπως απλώς μάνα του παρχαριού;

8/07/2025 - 9:05μμ
Άποψη της Τραπεζούντας από τον νότο, το 1833 (πηγή: en.wikipedia.org/wiki/Trabzon/ Godfrey Thomas Vigne)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κιθάρενα – Αργαλί: «Εικόνες» από την αγροτική ζωή στα δροσόλουστα σιμοχώρια της Τραπεζούντας

29/06/2025 - 9:44πμ
Η Αυλήαννα (Gümüstug) στη Μεσοχαλδία του Πόντου (φωτ.: facebook.com/ ayeser29 Vehbi Yalçın)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Δράκοι σκορπούσαν τον τρόμο στην Αυλήαννα και την Άδυσσα – Ο Άγιος Γεώργιος και κάτοικοι έδιωξαν την απειλή

22/06/2025 - 10:35πμ
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το παραθέρισμα στα Κοτύωρα – Το θέρετρο που διάλεγαν Έλληνες, Αρμένιοι και Τούρκοι

16/06/2025 - 10:16πμ
Ο ερειπωμένος ναός της Αγίας Τριάδας και ο τάφος του μητροπολίτη Κωνστάντιου στο προαύλιο της Μονής Παναγίας Θεοσκεπάστου Τραπεζούντας (φωτ.: Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών / Δωρεά Αθηνάς Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Φύλλα καρυδιάς στους ναούς, μαγειρική στο ύπαιθρο και ο θρύλος της τρυγόνας

8/06/2025 - 9:05μμ
Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών

1/06/2025 - 8:00πμ
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση της 19ης Μαΐου 2025 για τη Γενοκτονία των Ποντίων, στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη (φωτ.: Κατερίνα Κατωπόδη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Με το «’Πάρθεν η Ρωμανία» ο ποντιακός λαός θρηνεί την Άλωση της Κωνσταντινούπολης

29/05/2025 - 3:25μμ
(Φωτ.: pexels / Taryn Elliott. Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Η θεραπεία της βασκανίας – Προλήψεις και δεισιδαιμονίες

28/04/2025 - 10:10πμ
Κόκκινα πασχαλινά αυγά (φωτ.: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Το τυχερό παιχνίδι με τα πασχαλινά αυγά και τα τεχνάσματα σε Τούρκους και Αρμένηδες

21/04/2025 - 10:43πμ
Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη

20/04/2025 - 7:29μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

17α Τενεδίων Δρώμενα: Ο Σύλλογος Απανταχού Τενεδίων τιμά τη μνήμη του Αγίου Αβούδιμου

7 ώρες πριν
Πυροσβέστης επιχειρεί στην κατάσβεση πυρκαγιάς που ξέσπασε λίγο πριν τις 18.00 το απόγευμα σε αγροτοδασική έκταση στο Ασπροχώρι Ωρωπού (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ορέστης Παναγιώτου)

Φωτιά στον Ωρωπό: Δύο τα δύσκολα μέτωπα – Μάχη με τις φλόγες δίνουν οι πυροσβέστες – Ενισχύθηκαν οι δυνάμεις

8 ώρες πριν
Στιγμιότυπο από παλαιότερο Φεστιβάλ Παράδοσης (φωτ.: facebook / Δήμος Θέρμης)

Με έντονη ποντιακή παρουσία το 4ο Φεστιβάλ Παράδοσης του Δήμου Θέρμης

8 ώρες πριν
(Φωτ.: slgr.gr)

Super League: Κλήρωση για νέο πρωτάθλημα με βράβευση Ποστέκογλου – Το πρόγραμμα της πρεμιέρας

8 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ορέστης Παναγιώτου)

Τέσσερις Κινέζοι υπήκοοι συνελήφθησαν για κατασκοπεία – Την Πέμπτη οδηγούνται στον εισαγγελέα

9 ώρες πριν
Μαθήτριες σε ελληνικό σχολείο της Φάτσας (φωτ.: «Η Έξοδος», τόμ. ΙΑ')

Μαρτυρία Ευστράτιου και Μελέτιου Σιδηρόπουλου: Το σύνταγμα ήταν το δηλητήριο που μας κρυφοπότισαν οι Τούρκοι

9 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign