pontosnews.gr
Πέμπτη, 3/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Μάρτ’ς ο πεντάγνωμος

Ο Μάρτιος στην ποντιακή λαογραφία· τα ήθη και τα έθιμα από τη γη του Πόντου

1/03/2025 - 8:10πμ
Μάρτ’ς ο πεντάγνωμος - Cover Image

Καραγκιόλ του Πόντου

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Σε Ινέπολη, Κερασούντα και Οινόη ήταν γνωστός ως Μάρτης, ενώ Μάρτ’ς σε Κοτύωρα, Σάντα, Τραπεζούντα και Χαλδία. Χαρακτηρίζεται πεντάγνωμος γιατί ο καιρός αλλάζει, ακόμη και μέσα στην ίδια μέρα. Είναι δε ο πρώτος μήνας της άνοιξης, αφού στις 21 είναι η εαρινή ισημερία.

Ο μήνας Μάρτιος αποχαιρετούσε το χειμώνα και υποδεχόταν την καλοκαιρία.

Τότε άρχιζαν και οι γεωργικές εργασίες στις πεδινές περιοχές του Πόντου, γιατί στα ορεινά υπήρχε ακόμη πολύ χιόνι. Όπως έλεγε και το δίστιχο, «Ο Μάρτ’ς φέρ’ τα χελιδόνα, κελαηδούν και λύν’ν τα χιόνα» (ο Μάρτης φέρνει τα χελιδόνια, κελαηδούν και λιώνουν τα χιόνια).

Όμως ο μήνας δεν λεγόταν τυχαία πεντάγνωμος. Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού, ποράνα λέγονταν οι μπόρες των τελευταίων ημερών του χειμώνα, και ειδικότερα του Μαρτίου. Συνηθέστερα τις έλεγαν «τη γραίας τα ποράνα» (οι μπόρες της γριάς).

Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, «τη γραίας τα ποράνα» σχετίζονται με την παρακάτω ιστορία: Έπειτα από έναν βαρύ χειμώνα ήρθε ο Μάρτης και οι άνθρωποι ανάσαναν. Περισσότερο χάρηκε μια γριά, που χάιδεψε τα γιδοπρόβατά της λέγοντας «βγήκε ο Μάρτης, τέλειωσαν τα βάσανά μας, εμπρός, πάμε στα παρχάρια».

Ο Μάρτιος όμως θύμωσε υπερβολικά με τα περιφρονητικά της λόγια και παρακάλεσε τον Απρίλη να του δανείσει τις τρεις πρώτες ημέρες του, πράγμα που εκείνος το δέχτηκε. Τότε ο Μάρτης έκανε φοβερό κρύο και ανεμοθύελλες. Η γριά, για να μην παγώσει, πλησίαζε ολοένα τη φωτιά, ώσπου χώθηκε κάτω από το καζάνι της και κάηκε, και φυσικά τα γιδοπρόβατά της σκόρπισαν.

Γι’ αυτό οι Πόντιοι έλεγαν την εξής παροιμία: «Ο Μάρτης κι αν μαρτεύκεται, καλοκαιριάς μυρίζει. Κι όταν παραχολάσκεται, τον Κούντουρον δαβαίνει». Στα Κοτύωρα υπήρχε και το ρήμα «μαρτεύκομαι» που σήμαινε για όποιον το χρησιμοποιούσε, ότι κάνει τα μαρτιάτικά του, δηλαδή είναι άστατος και κάνει ό,τι του κατέβει.

Υπήρχαν και άλλες δοξασίες και προκαταλήψεις για τον Μάρτιο.

Για παράδειγμα, πίστευαν ότι δεν έπρεπε να αναφέρεται το όνομά του το χειμώνα, γιατί, όποιος το έκανε, θα έβλεπε πολλά φίδια το καλοκαίρι.

Η λαϊκή θυμοσοφία επίσης έλεγε τη φράση: «Ο Μάρτ’ς εφέκεν τα παλαλά τ’ κι οι γραιάδες πα εχτέθαν μουσκάρα», δηλαδή ο Μάρτης άρχισε τις τρέλες του, και οι γριές ακόμη απέκτησαν μοσχάρια. Άλλη παροιμία έλεγε «Τοι’ Μάρτεσι το παιδίν εύτυχον έν’», δηλαδή το παιδί που γεννιέται το Μάρτη είναι ευτυχισμένο.

Οι Πόντιες νοικοκυρές την πρώτη του Μάρτη έκαναν γενική καθαριότητα στα σπίτια τους και δεν επέτρεπαν σε κανέναν ξένο να κάνει «ποδαρικό» αν δεν είχε περάσει πρώτα ο παπάς να αγιάσει το σπίτι. Το ίδιο έκαναν και την πρώτη μέρα σε κάθε αλλαγή εποχής.

Συνήθως ένα μέρος του Μάρτη, ή και ολόκληρος ο μήνας, συμπίπτει με την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής και την προετοιμασία για το Πάσχα.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Άποψη της Τραπεζούντας από τον νότο, το 1833 (πηγή: en.wikipedia.org/wiki/Trabzon/ Godfrey Thomas Vigne)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κιθάρενα – Αργαλί: «Εικόνες» από την αγροτική ζωή στα δροσόλουστα σιμοχώρια της Τραπεζούντας

29/06/2025 - 9:44πμ
Η Αυλήαννα (Gümüstug) στη Μεσοχαλδία του Πόντου (φωτ.: facebook.com/ ayeser29 Vehbi Yalçın)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Δράκοι σκορπούσαν τον τρόμο στην Αυλήαννα και την Άδυσσα – Ο Άγιος Γεώργιος και κάτοικοι έδιωξαν την απειλή

22/06/2025 - 10:35πμ
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το παραθέρισμα στα Κοτύωρα – Το θέρετρο που διάλεγαν Έλληνες, Αρμένιοι και Τούρκοι

16/06/2025 - 10:16πμ
Ο ερειπωμένος ναός της Αγίας Τριάδας και ο τάφος του μητροπολίτη Κωνστάντιου στο προαύλιο της Μονής Παναγίας Θεοσκεπάστου Τραπεζούντας (φωτ.: Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών / Δωρεά Αθηνάς Μακρίδου-Καλλιγά)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Φύλλα καρυδιάς στους ναούς, μαγειρική στο ύπαιθρο και ο θρύλος της τρυγόνας

8/06/2025 - 9:05μμ
Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κερασινόν, ο μήνας των κερασιών

1/06/2025 - 8:00πμ
Στιγμιότυπο από την εκδήλωση της 19ης Μαΐου 2025 για τη Γενοκτονία των Ποντίων, στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη (φωτ.: Κατερίνα Κατωπόδη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Με το «’Πάρθεν η Ρωμανία» ο ποντιακός λαός θρηνεί την Άλωση της Κωνσταντινούπολης

29/05/2025 - 3:25μμ
(Φωτ.: pexels / Taryn Elliott. Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Η θεραπεία της βασκανίας – Προλήψεις και δεισιδαιμονίες

28/04/2025 - 10:10πμ
Κόκκινα πασχαλινά αυγά (φωτ.: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κάποτε στον Πόντο: Το τυχερό παιχνίδι με τα πασχαλινά αυγά και τα τεχνάσματα σε Τούρκους και Αρμένηδες

21/04/2025 - 10:43πμ
Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαμπρή – Ποίημα του Φίλωνα Κτενίδη

20/04/2025 - 7:29μμ
Η επτάκωμος Σάντα. Με το [1] πάνω δεξιά η ενορία Ισχανάντων. Σχέδιο του Κ. Σπυράντη, 1896, δημοσιεύθηκε με το άρθρο του Μ. Νυμφόπουλου στην «Ποντιακή Εστία» για το Πάσχα στη Σάντα
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ένα Πάσχα στη Σάντα: Από την… εκρηκτική Ανάσταση, στα ανίκητα αυγά και στους πυροβολισμούς στον Ιούδα

19/04/2025 - 9:55μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Πηγή: facebook.com/Forecast Weather Greece)

Πύρινος κλοιός στην Ιεράπετρα: Εκτός ελέγχου η φωτιά – Καίγονται σπίτια, εκκενώνονται οικισμοί

6 ώρες πριν
(Πηγή: youtube.com/@ert)

Χαλκιδική: Αγώνας για να σωθεί το πευκοδάσος κοντά στη Βουρβουρού της Σιθωνίας

7 ώρες πριν
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απευθύνεται στους ευρωβουλευτές (φωτ. αρχείου: Twitter / 
Ursula von der Leyen)

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Αντιμέτωπη με πρόταση μομφής ακροδεξιών ευρωβουλευτών

7 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: astynomia.gr)

Προπονητής πολεμικών τεχνών συνελήφθη για γενετήσιες πράξεις σε ανήλικη αθλήτρια

8 ώρες πριν
Στο βάθρο της κατηγορίας U20 -72kg της πάλης ανέβηκαν ο Γεωργιανός Αλεξάντερ Ρουσιτασβίλι (χρυσό), ο Αρμένιος Γκασπάρ Τερτεριάν (ασημένιο), ο Ουκρανός Ανατόλι Πασνάκ (χάλκινο) και ο Αρίωνας Κολιτσόπουλος (χάλκινο) (φωτ.: elop.gr)

Αρίωνας Κολιτσόπουλος: Επιστρέφει με χάλκινο μετάλλιο από το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα Πάλης U20

8 ώρες πριν
Διαδήλωση υπέρ των Αβορίγινων στο Μπρίσμπεϊν στη διάρκεια των εθνικών εορτασμών της Αυστραλίας στις 26 Ιανουαρίου, επέτειος της ημέρας που έφθασαν οι πρώτοι Βρετανοί άποικοι στο νησί (φωτ.: EPA/Jono Searle)

Αυστραλία: Οι αυτόχθονες Αβορίγινες υπήρξαν θύματα γενοκτονίας

9 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign