pontosnews.gr
Τρίτη, 3/10/2023
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Μάρτ’ς ο πεντάγνωμος

Ο Μάρτιος στην ποντιακή λαογραφία· τα ήθη και τα έθιμα από τη γη του Πόντου

1/03/2023 - 8:22πμ
Μάρτ’ς ο πεντάγνωμος - Cover Image

Καραγκιόλ του Πόντου

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Σε Ινέπολη, Κερασούντα και Οινόη ήταν γνωστός ως Μάρτης, ενώ Μάρτ’ς σε Κοτύωρα, Σάντα, Τραπεζούντα και Χαλδία. Χαρακτηρίζεται πεντάγνωμος γιατί ο καιρός αλλάζει, ακόμη και μέσα στην ίδια μέρα. Είναι δε ο πρώτος μήνας της άνοιξης, αφού στις 21 είναι η εαρινή ισημερία.

Ο μήνας Μάρτιος αποχαιρετούσε τον χειμώνα και υποδεχόταν την καλοκαιρία.

Τότε άρχιζαν και οι γεωργικές εργασίες στις πεδινές περιοχές του Πόντου, γιατί στα ορεινά υπήρχε ακόμη πολύ χιόνι. Όπως έλεγε και το δίστιχο, «Ο Μάρτ’ς φέρ’ τα χελιδόνα, κελαηδούν και λύν’ν τα χιόνα» (ο Μάρτης φέρνει τα χελιδόνια, κελαηδούν και λιώνουν τα χιόνια).

Όμως ο μήνας δεν λεγόταν τυχαία πεντάγνωμος. Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού, ποράνα λέγονταν οι μπόρες των τελευταίων ημερών του χειμώνα, και ειδικότερα του Μαρτίου. Συνηθέστερα τις έλεγαν «τη γραίας τα ποράνα» (οι μπόρες της γριάς).

Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, «τη γραίας τα ποράνα» σχετίζονται με την παρακάτω ιστορία: Έπειτα από έναν βαρύ χειμώνα ήρθε ο Μάρτης και οι άνθρωποι ανάσαναν. Περισσότερο χάρηκε μια γριά, που χάιδεψε τα γιδοπρόβατά της λέγοντας «βγήκε ο Μάρτης, τέλειωσαν τα βάσανά μας, εμπρός, πάμε στα παρχάρια».

Ο Μάρτιος όμως θύμωσε υπερβολικά με τα περιφρονητικά της λόγια και παρακάλεσε τον Απρίλη να του δανείσει τις τρεις πρώτες ημέρες του, πράγμα που εκείνος το δέχτηκε. Τότε ο Μάρτης έκανε φοβερό κρύο και ανεμοθύελλες. Η γριά, για να μην παγώσει, πλησίαζε ολοένα τη φωτιά, ώσπου χώθηκε κάτω από το καζάνι της και κάηκε, και φυσικά τα γιδοπρόβατά της σκόρπισαν.

Γι’ αυτό οι Πόντιοι έλεγαν την εξής παροιμία: «Ο Μάρτης κι αν μαρτεύκεται, καλοκαιριάς μυρίζει. Κι όταν παραχολάσκεται, τον Κούντουρον δαβαίνει». Στα Κοτύωρα υπήρχε και το ρήμα «μαρτεύκομαι» που σήμαινε για όποιον το χρησιμοποιούσε, ότι κάνει τα μαρτιάτικά του, δηλαδή είναι άστατος και κάνει ό,τι του κατέβει.

Υπήρχαν και άλλες δοξασίες και προκαταλήψεις για τον Μάρτιο.

Για παράδειγμα, πίστευαν ότι δεν έπρεπε να αναφέρεται το όνομά του το χειμώνα, γιατί, όποιος το έκανε, θα έβλεπε πολλά φίδια το καλοκαίρι.

Η λαϊκή θυμοσοφία επίσης έλεγε τη φράση: «Ο Μάρτ’ς εφέκεν τα παλαλά τ’ κι οι γραιάδες πα εχτέθαν μουσκάρα», δηλαδή ο Μάρτης άρχισε τις τρέλες του, και οι γριές ακόμη απέκτησαν μοσχάρια. Άλλη παροιμία έλεγε «Τοι’ Μάρτεσι το παιδίν εύτυχον έν’», δηλαδή το παιδί που γεννιέται το Μάρτη είναι ευτυχισμένο.

Οι Πόντιες νοικοκυρές την πρώτη του Μάρτη έκαναν γενική καθαριότητα στα σπίτια τους και δεν επέτρεπαν σε κανέναν ξένο να κάνει «ποδαρικό» αν δεν είχε περάσει πρώτα ο παπάς να αγιάσει το σπίτι. Το ίδιο έκαναν και την πρώτη μέρα σε κάθε αλλαγή εποχής.

Συνήθως ένα μέρος του Μάρτη, ή και ολόκληρος ο μήνας, συμπίπτει με την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής και την προετοιμασία για το Πάσχα.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Φωτ.: pixabay.com/Macyvi)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Τρυγομηνάς χιονίζ’ και κρύον νερόν ποτίζ’ – Ο Οκτώβριος στην ποντιακή λαογραφία

1/10/2023 - 8:35πμ
Νερό, παντού νερό. Όλα τα έχει καλύψει το νερό... (φωτ.: Αντώνης Νικολόπουλος / EUROKINISSI)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Στουν έρμου κι στουν άλιμου κι στουν ξάλιμου τουν τόπου

23/09/2023 - 4:00μμ
(Φωτ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού και τα ποντιακά έθιμα της ημέρας

14/09/2023 - 2:01μμ
Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Σταυρίτες, ο μήνας της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού

1/09/2023 - 9:06πμ
(Φωτ.: Αλεξία Ιωαννίδου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα Χάλκινα της Γουμένισσας ξεσήκωσαν το Κιλκίς

20/08/2023 - 11:18πμ
Οργανοπαίκτες των Κοτυώρων με παραθεριστές στο Τσάμπασι, τον Ιούλιο του 1906 (πηγή: «Από τη ζωή του Πόντου: Λαογραφικά Κοτυώρων», του Ξενοφώντα Άκογλου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το (τραγουδισμένο) Τσάμπασι, ένα καλοκαιρινό θέρετρο για τους αστούς των Κοτυώρων, μια μοναδική περίπτωση

18/08/2023 - 8:26μμ
Η εικόνα της Παναγίας Σουμελά, ο σταυρός του Μανουήλ Κομνηνού και το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του οσίου Χριστοφόρου (φωτ.: Φίλιππος Φασούλας)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Φίλωνα Κτενίδη, «Η πρόσφυξ Παναγία»

15/08/2023 - 8:27πμ
Σκίτσο του Χρ. Γ. Δημάρχου από την έκδοση «Ο ελληνικός Πόντος – Μορφές και εικόνες ζωής», Αθήνα 1947
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Αλωνάρτ’ς, ο μήνας του αλωνίσματος στον Πόντο

1/08/2023 - 8:09πμ
Η Θεοδούλα Φωτιάδου (φωτ.:  istorima.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η νύφε κρατεί μάχ’ – Το ποντιακό έθιμο της σιωπής όπως το αφηγήθηκε η Θεοδούλα Φωτιάδου

31/07/2023 - 10:37πμ
Μεταλλουργοί της Χαλδίας
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Προφήτης Ηλίας ήταν ο προστάτης της συντεχνίας των ματεντζήδων, των Πόντιων μεταλλωρύχων

20/07/2023 - 7:50μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

O Λευτέρης Χαψιάδης (πηγή: Facebook)

Τελευταίο αντίο σήμερα στον Λευτέρη Χαψιάδη που μας χάρισε το «Μία είναι η ουσία»

7 λεπτά πριν
Οι μικροί ενορίτες παρακολούθησαν το εργαστήριο με μεγάλο ενδιαφέρον (φωτ.: facebook/Greek Orthodox Parish and Community of Kogarah)

Παιδικό εργαστήρι για… κόλλυβα στο Σίνδεϊ – Μια πρωτότυπη δράση στην Αυστραλία

31 λεπτά πριν
(Φωτ.: pixabay.com/users/niekverlaan)

Τούρκος ιστορικός ζητά να κλείσει η Αγια-Σοφιά: Εάν είναι έξυπνοι θα την κλείσουν… αλλιώς θα καταρρεύσει

1 ώρα πριν
Χαρακτικό με απεικόνιση του κατακλυσμού του Νώε, 1550-1551, Μελχιώρ Λορκ (πηγή: el.wikipedia.org)

Στον Νώε (Μέρος Α’)

2 ώρες πριν
Mάχη με το νερό και τη λάσπη. Εικόνα από τη Φαρκαδόνα Τρικάλων, το Σεπτέμβριο (φωτ.: Γιώργος Κονταρίνης/ EUROKINISSI)

Τρίκαλα: Πού θα στεγαστούν οι πλημμυροπαθείς; Αναζητούνται μόνιμες λύσεις

2 ώρες πριν
O Ρόμπερτ Μενέντεζ στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, το 2022 (φωτ.: EPA/Gian Ehrenzeller)

ΗΠΑ: Για τις 6 Μαΐου ορίστηκε η ποινική δίκη του Ρόμπερτ Μενέντεζ

2 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign