pontosnews.gr
Πέμπτη, 4 Μαρτίου, 2021
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Μάρτ’ς ο πεντάγνωμος

Ο Μάρτιος στην ποντιακή λαογραφία· τα ήθη και τα έθιμα από τη γη του Πόντου.

1/03/2016 - 7:52πμ
Μάρτ’ς ο πεντάγνωμος - Cover Image

Καραγκιόλ του Πόντου

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

ε Ινέπολη, Κερασούντα και Οινόη ήταν γνωστός ως Μάρτης, ενώ Μάρτ’ς σε Κοτύωρα, Σάντα, Τραπεζούντα και Χαλδία. Χαρακτηρίζεται πεντάγνωμος γιατί ο καιρός αλλάζει, ακόμη και μέσα στην ίδια μέρα. Είναι δε ο πρώτος μήνας της άνοιξης, αφού στις 21 είναι η εαρινή ισημερία.

Ο μήνας Μάρτιος αποχαιρετούσε τον χειμώνα και υποδεχόταν την καλοκαιρία.

Τότε άρχιζαν και οι γεωργικές εργασίες στις πεδινές περιοχές του Πόντου, γιατί στα ορεινά υπήρχε ακόμη πολύ χιόνι. Όπως έλεγε και το δίστιχο, «Ο Μάρτ’ς φέρ’ τα χελιδόνα, κελαηδούν και λύν’ν τα χιόνα» (ο Μάρτης φέρνει τα χελιδόνια, κελαηδούν και λιώνουν τα χιόνια).

Όμως ο μήνας δεν λεγόταν τυχαία πεντάγνωμος. Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού, ποράνα λέγονταν οι μπόρες των τελευταίων ημερών του χειμώνα, και ειδικότερα του Μαρτίου. Συνηθέστερα τις έλεγαν «τη γραίας τα ποράνα» (οι μπόρες της γριάς).

Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, «τη γραίας τα ποράνα» σχετίζονται με την παρακάτω ιστορία: Έπειτα από έναν βαρύ χειμώνα ήρθε ο Μάρτης και οι άνθρωποι ανάσαναν. Περισσότερο χάρηκε μια γριά, που χάιδεψε τα γιδοπρόβατά της λέγοντας «βγήκε ο Μάρτης, τέλειωσαν τα βάσανά μας, εμπρός, πάμε στα παρχάρια».

Ο Μάρτιος όμως θύμωσε υπερβολικά με τα περιφρονητικά της λόγια και παρακάλεσε τον Απρίλη να του δανείσει τις τρεις πρώτες ημέρες του, πράγμα που εκείνος το δέχτηκε. Τότε ο Μάρτης έκανε φοβερό κρύο και ανεμοθύελλες. Η γριά, για να μην παγώσει, πλησίαζε ολοένα τη φωτιά, ώσπου χώθηκε κάτω από το καζάνι της και κάηκε, και φυσικά τα γιδοπρόβατά της σκόρπισαν.

Γι’ αυτό οι Πόντιοι έλεγαν την εξής παροιμία: «Ο Μάρτης κι αν μαρτεύκεται, καλοκαιριάς μυρίζει. Κι όταν παραχολάσκεται, τον Κούντουρον δαβαίνει». Στα Κοτύωρα υπήρχε και το ρήμα «μαρτεύκομαι» που σήμαινε για όποιον το χρησιμοποιούσε, ότι κάνει τα μαρτιάτικά του, δηλαδή είναι άστατος και κάνει ό,τι του κατέβει.

Υπήρχαν και άλλες δοξασίες και προκαταλήψεις για τον Μάρτιο.

Για παράδειγμα, πίστευαν ότι δεν έπρεπε να αναφέρεται το όνομά του το χειμώνα, γιατί, όποιος το έκανε, θα έβλεπε πολλά φίδια το καλοκαίρι.

Η λαϊκή θυμοσοφία επίσης έλεγε τη φράση: «Ο Μάρτ’ς εφέκεν τα παλαλά τ’ κι οι γραιάδες πα εχτέθαν μουσκάρα», δηλαδή ο Μάρτης άρχισε τις τρέλες του, και οι γριές ακόμη απέκτησαν μοσχάρια. Άλλη παροιμία έλεγε «Τοι’ Μάρτεσι το παιδίν εύτυχον έν’», δηλαδή το παιδί που γεννιέται το Μάρτη είναι ευτυχισμένο.

Οι Πόντιες νοικοκυρές την πρώτη του Μάρτη έκαναν γενική καθαριότητα στα σπίτια τους και δεν επέτρεπαν σε κανέναν ξένο να κάνει «ποδαρικό» αν δεν είχε περάσει πρώτα ο παπάς να αγιάσει το σπίτι. Το ίδιο έκαναν και την πρώτη μέρα σε κάθε αλλαγή εποχής.

Συνήθως ένα μέρος του Μάρτη, ή και ολόκληρος ο μήνας, συμπίπτει με την μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής και την προετοιμασία για το Πάσχα.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Πόντιοι και Πόντιες από τη Σαμψούντα (φωτ.: αρχείο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου με ποντιακά δίστιχα: Το παράπονο, ο έρωτας, ο χωρισμός

14/02/2021 - 12:27μμ
Χαψία σε αγορά της Τραπεζούντας (φωτ.: Anadolu)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Φεβρουάριος και Μάρτιος οι μήνες των χαψίων στον Πόντο

8/02/2021 - 8:11μμ
(Πηγή: YouTube)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

«Εκάεν και το Τσάμπασιν» ερμηνεύει η Μερβέ Τανρίκουλου από την Τραπεζούντα (video)

7/02/2021 - 9:09πμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο χουτζήμπασης των ποντιακών γάμων

19/12/2020 - 11:36πμ
(Φωτ.: facebook / Χρήστος Αηδονίδης. Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Τονάκ’ς και ο Τσάντζας

18/12/2020 - 9:10πμ
(Φωτ.: pixabay.com)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική: Το σκόρδο στον Πόντο

14/12/2020 - 2:56μμ
Καρτ ποστάλ από το Καρς, του 1917 (συλλογή Κωνσταντίνου Παυλίδη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Αε-Σπυρίδων και τα ημέρας

12/12/2020 - 5:19μμ
(Φωτ.: pixabay.com)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα κοσμήματα και τα δώρα του αρραβώνα στον Πόντο

9/12/2020 - 9:32πμ
(Φωτ.: commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Τι ήταν και πώς θεραπεύονταν τα ανεμικά

26/11/2020 - 9:26πμ
Τα τρίτα, ένα ποντιακό έθιμο με ρίζες στην Αρχαιότητα - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα τρίτα, ένα ποντιακό έθιμο με ρίζες στην Αρχαιότητα

22/08/2020 - 12:13μμ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Σπίτι που υπέστη σοβαρές ζημιές στο χωριό Μεσοχώρι του Δήμου Ελασσόνας (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Αποστόλης Ντόμαλης)

Ισχυρός σεισμός 5,9 βαθμών στην Ελασσόνα

1 λεπτό πριν
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Φώτης Χατζηπολίτης)

Κύπελλο: Η ΑΕΚ έχασε 1-0 από τον Βόλο, αλλά προκρίθηκε στους «4» (video)

21 λεπτά πριν
Φωτ.:Χριστίνα Κωνσταντάκη.

Θεσσαλονίκη: Οδηγός σταμάτησε λεωφορείο λόγω πληρότητας

46 λεπτά πριν

Πώς οι γονείς γίνονται σύμμαχοι των παιδιών στο σπίτι και στον αθλητισμό – Η επιστημονική ομάδα των Αθλητικών Ακαδημιών ΟΠΑΠ δίνει χρήσιμες συμβουλές 

52 λεπτά πριν
(Φωτ.: Υποδιεύθυνση Δίωξης Ναρκωτικών)

Πλημμύρισε κοκαΐνη ο Πειραιάς: Σχεδόν 100 κιλά έστειλαν τα καρτέλ της Λατινικής Αμερικής

1 ώρα πριν
(Φωτ.: Twitter / Στέφανος Τσιτσιπάς)

«Καθάρισε» ο Τσιτσιπάς και προκρίθηκε στα προημιτελικά του Rotterdam Open (video)

2 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2021 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2021 pontosnews.gr
Made by minoanDesign