pontosnews.gr
Κυριακή, 7 Μαρτίου, 2021
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Η ιστορική καταγραφή του Κουτσογιαννόπουλου για τους ποντιακούς χορούς

Ποιοι είναι οι 18 χοροί και ποιοι συνοδεύονται από τραγούδι

21/10/2014 - 8:45μμ
Παρέα Πόντιων προσφύγων από την Καλλιθέα χορεύει υπό τους ήχους της λύρας του Τάκη (Τακίτσον) σε εκδρομή στην Πεντέλη, περ. 1949 (πηγή: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)

Παρέα Πόντιων προσφύγων από την Καλλιθέα χορεύει υπό τους ήχους της λύρας του Τάκη (Τακίτσον) σε εκδρομή στην Πεντέλη, περ. 1949 (πηγή: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Ο Δημήτριος Στεφ. Κουτσογιαννόπουλος ήταν ίσως ο πρώτος που έκανε μια διεξοδική μελέτη για τους ποντιακούς χορούς, από την πρώτη δεκαετία της εγκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα, την οποία μάλιστα μας την παρέδωσε εν είδει συγγράμματος που εκδόθηκε από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (ΕΠΜ) και από τις Εκδόσεις των Αδελφών Κυριακίδη.

Καταγράφει δεκαοκτώ ποντιακούς χορούς, εκ των οποίων έξι συνοδεύονται με τραγούδι και δώδεκα χορεύονται άνευ τραγουδιού.

Οι ποντιακοί χοροί είναι:

1. Μονός σε ρυθμό δίσημο (συνοδεύεται με τραγούδι)
2. Τρυγόνας σε ρυθμό δίσημο (συνοδεύεται με τραγούδι)
3. Κοτσαγγέλ’ σε ρυθμό δίσημο (συνοδεύεται με τραγούδι)
4. Μητερίτσα σε ρυθμό δίσημο (συνοδεύεται με τραγούδι)
5. Τρομαχτόν σε ρυθμό δίσημο (άνευ τραγουδιού)
6. Ομάλ’ Καρς σε ρυθμό δίσημο (άνευ τραγουδιού)
7. Κότσαρι σε ρυθμό δίσημο (άνευ τραγουδιού)
8. Μόντσονος σε ρυθμό δίσημο (άνευ τραγουδιού)
9. Χαιρεαννίτσα σε ρυθμό δίσημο (άνευ τραγουδιού)
10. Κότσ’ σε ρυθμό δίσημο (άνευ τραγουδιού)
11. Μηλίτσα σε ρυθμό δίσημο (συνοδεύεται με τραγούδι)
12. Λατσίνας σε ρυθμό τρίσημο (άνευ τραγουδιού)
13. Πατούλας σε ρυθμό εννεάσημο (συνοδεύεται με τραγούδι)
14. Ομάλ’ Τραπεζούντος σε ρυθμό εννεάσημο (συνοδεύεται με τραγούδι)
15. Ομάλ’ Νικοπόλεως σε ρυθμό εννεάσημο (άνευ τραγουδιού)
16. Εμπροπίσ’ σε ρυθμό εννεάσημο (άνευ τραγουδιού)
17. Σέρα-Χορός σε ρυθμό δίσημο (άνευ τραγουδιού)
18. Πιτσάκ-ωίν σε ρυθμό δίσημο (άνευ τραγουδιού).

Πώς χορεύονταν οι χοροί στον Πόντο

Το Τρομαχτόν, το Κότσ’, ο Λατσίνας και ο Σέρα χορεύονταν με τα χέρια υψωμένα. Στους χορούς Κότσαρι και Πατούλας οι χορευτές κρατούνταν από τους ώμους ενώ στους άλλους χορούς οι χορευτές κρατούνταν από τα χέρια.

Ποιοι χοροί είναι κυκλικοί

Όλοι οι ποντιακοί χοροί είναι κυκλικοί εκτός των χορών Κοτσαγγέλ’, Κόισ’ ή Χαιρεαννίτσα, Λατσίνας, Εμπροπίσ’ και Σέρα.

Ποιοι χοροί χορεύονται από άνδρες και ποιοι από γυναίκες

Όλοι οι ποντιακοί χοροί χορεύονται από άνδρες και γυναίκες, εκτός των χορών Τρομαχτόν, Λατσίνας και Σέρα, τους οποίους χορεύουν μόνον άνδρες. Οι γυναίκες χορεύουν κατά προτίμηση τους χορούς Μονός, Ομάλ’, Τρυγόνας, Ομάλ’ Καρς και Πατούλας.

Εκτέλεση ποντιακών χορών

Στις συγκεντρώσεις και τις γιορτές τους, οι Πόντιοι χόρευαν στον Πόντο ως επί το πλείστον τους χορούς Μονό και Ομάλ’. Τους χορούς αυτούς συνόδευαν διάφορα τραγούδια (ηρωικά, ερωτικά, νοσταλγικά).

Ο εκάστοτε τραγουδιστής τραγουδούσε τον πρώτο στίχο του διστίχου, τον οποίον επαναλάμβαναν έπειτα όλοι οι άλλοι χορευτές. Κατόπιν αυτός τραγουδούσε τον δεύτερο στίχο, ο οποίος επαναλαμβανόταν από τους άλλους χορευτές. Και όλοι παρακολουθούσαν με προσοχή το τραγούδι και το περιεχόμενό του. Οι χοροί αυτοί χορεύονταν σεμνά, χωρίς θόρυβο. Επικρατούσε σε αυτούς σεμνότητα, σοβαρότητα και ευγένεια. Στους χορούς Τρυγόνα, Πατούλας και Μητερίτσα, επικρατούσαν η ευθυμία και η χαρά.

Η σφραγίδα της λεβεντιάς όμως υπήρχε στους χορούς Τρομαχτόν, Κότσ’ και Λατσίνας, και προπάντων στο Σέρα-Χορόν, που αποτελεί το κορύφωμα όλων των ποντιακών χορών.

Λουκιανός: «Γυμνασίων το κάλλιστον άμα και ευρυθμότατον»

Ο λυράρης συνοδεύει τους ποντιακούς χορούς με την τρίχορδη λύρα του. Άλλα ποντιακά όργανα που συνοδεύουν τους ποντιακούς χορούς είναι το τουλούμ’ (ασκί) και το νταούλ’ (τύμπανο.). Εάν ο χορός συνοδεύεται από τραγούδι, ο λυράρης αρχίζει και τραγουδά. Πολλές φορές ο χορός του δημιουργεί διάφορα συναισθήματα και αρχίζει να χορεύει και αυτός με τη λύρα του. Όταν μένει όρθιος σε μία θέση, χτυπά ρυθμικά το πόδι του. Θυμίζει εδώ ο Δ. Σ. Κουτσογιαννόπουλος τη ρήση του Λουκιανού περί Ορχήσεως: «και αυλητής μεν εν τω μέσω κάθηται επαυλών και κτυπών τω ποδί».

Συχνά (ο λυράρης) βρίσκεται σε έκσταση. Τρέχει από το ένα άκρο του χορού στο άλλο και από τον έναν χορευτή στον άλλον. Κινεί το κεφάλι του δεξιά και αριστερά, πηδά και αυτός μαζί με τους χορευτές ρυθμικά, ζει τις χορευτικές κινήσεις του χορού και σε ορισμένους χορούς, που τα πηδήματά του μοιάζουν με πηδήματα βακχικού χορού, τρέχει δεξιά και αριστερά, φωνάζει και κυριαρχείται από ένα είδος διονυσιασμού.

Δ. Κουτσογιαννοπούλος, «Οι ποντιακοί χοροί», Αρχείον Πόντου 28 (1966-1967), σ. 72-123.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Ο Δ. Σ. Κουτσογιαννόπουλος άντλησε από πρώτη πηγή, την πρώτη προσφυγική γενιά των Πόντιων χορευτών και τραγουδιστών. Θεωρεί δε απολύτως αναγκαίο να σημειώσει με έμφαση: «Τίποτε το ξένον δεν προσετέθη εις αυτούς, αλλά και τίποτε δεν αφηρέθη. Εχορογραφήθησαν οι χοροί αυτοί όπως εχορεύοντο εις τον Πόντον».

Με τα μετρικά σημεία των αρχαίων Ελλήνων, τη συνεστραμμένη γραμμή βραχεία και την ευθεία μακρά, ο Δ. Σ. Κουτσογιαννόπουλος επινόησε ιδιαίτερη χορογραφία για την καταγραφή των ποντιακών χορών, την οποία ονόμασε Ποντιακή Χορογραφία. Για την ονομασία των σημείων, δηλαδή των πατημάτων των ποντιακών χορών χρησιμοποίησε τις πρώτες συλλαβές τεσσάρων πόλεων του Πόντου: της Ριζούντας Ρι, των Σουρμένων Σου, της Τραπεζούντας Τρα και της Κερασούντας Κε. Στο παρόν δημοσίευμα δεν είναι εφικτό να παρατεθούν όλες οι λεπτομέρειες της διδασκαλίας των ποντιακών χορών.

Η παράθεση των αποσπασμάτων από το έργο του Δ. Σ. Κουτσογιαννόπουλου επελέγη να γίνει στη δημοτική γλώσσα.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Πόντιοι και Πόντιες από τη Σαμψούντα (φωτ.: αρχείο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου με ποντιακά δίστιχα: Το παράπονο, ο έρωτας, ο χωρισμός

14/02/2021 - 12:27μμ
Χαψία σε αγορά της Τραπεζούντας (φωτ.: Anadolu)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Φεβρουάριος και Μάρτιος οι μήνες των χαψίων στον Πόντο

8/02/2021 - 8:11μμ
(Πηγή: YouTube)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

«Εκάεν και το Τσάμπασιν» ερμηνεύει η Μερβέ Τανρίκουλου από την Τραπεζούντα (video)

7/02/2021 - 9:09πμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο χουτζήμπασης των ποντιακών γάμων

19/12/2020 - 11:36πμ
(Φωτ.: facebook / Χρήστος Αηδονίδης. Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Ο Τονάκ’ς και ο Τσάντζας

18/12/2020 - 9:10πμ
(Φωτ.: pixabay.com)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική: Το σκόρδο στον Πόντο

14/12/2020 - 2:56μμ
Καρτ ποστάλ από το Καρς, του 1917 (συλλογή Κωνσταντίνου Παυλίδη)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Αε-Σπυρίδων και τα ημέρας

12/12/2020 - 5:19μμ
(Φωτ.: pixabay.com)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα κοσμήματα και τα δώρα του αρραβώνα στον Πόντο

9/12/2020 - 9:32πμ
(Φωτ.: commons.wikimedia.org)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Λαϊκή ιατρική στον Πόντο: Τι ήταν και πώς θεραπεύονταν τα ανεμικά

26/11/2020 - 9:26πμ
Τα τρίτα, ένα ποντιακό έθιμο με ρίζες στην Αρχαιότητα - Cover Image
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Τα τρίτα, ένα ποντιακό έθιμο με ρίζες στην Αρχαιότητα

22/08/2020 - 12:13μμ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ.: Σύλλογος Μικρασιατών Κωνσταντινουπολιτών Λαυρεωτικής)

Πέθανε η Κατερίνα Σωτηρίου, 101χρονη Μικρασιάτισσα – Το όνειρο για την «Αγια-Σοφιά»

12 λεπτά πριν
Συνεργείο, με τη βοήθεια γερανού, απομακρύνει από το οδόστρωμα τη νταλίκα που εξετράπη της πορείας της στη λεωφόρο Κηφισού, στο ύψος της Ιεράς Οδού στο ρεύμα προς Πειραιά (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ /Αλέξανδρος Βλάχος)

Σοκ με νταλίκα στον Κηφισό – Τραυματισμένος ο οδηγός (photo)

1 ώρα πριν
Τούρκοι αστυνομικοί κρατούν έναν διαδηλωτή κατά τη διάρκεια διαμαρτυρίας φοιτητών του Πανεπιστημίου Bogazici, στην Κωνσταντινούπολη (φωτ.: EPA / ERDEM SAHIN)

Για να ξέρουμε τι μας γίνεται με τα περί θετικής ατζέντας Τουρκίας-ΕΕ

2 ώρες πριν
(Φωτ.: pixabay.com / rauschenberger)

Τι θα γίνει με τις πτήσεις εσωτερικού και εξωτερικού – Πόσο θα περιμένουμε ακόμα για να ταξιδέψουμε

2 ώρες πριν
Η μπάλα καταλήγει στα καρέ της Ένωσης Κωνσταντινουπολιτών (φωτ.: Sport-retro)

ΠΑΟΚ-Άρης: Η μάχη για τα κιτρινόμαυρα του Βυζαντίου έγινε το 1925

3 ώρες πριν
(Φωτ.: opap.gr)

Άρωμα γυναίκας στο TZOKEΡ με το Happy Women’s weekend

4 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2021 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2021 pontosnews.gr
Made by minoanDesign