Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Γεώργιος Ιβάνοφ, ο μεγαλύτερος σαμποτέρ του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου

Ο Γέρζι (Γεώργιος) Ιβάνοφ-Σαΐνοβιτς είναι ένας από τους ήρωες του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου που με τη δράση του έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας. Γεννήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 1911 στην τότε ρωσοκρατούμενη Βαρσοβία. Ο πατέρας του, Βλαντίμιρ Ιβάνοφ, ήταν Ρώσος αξιωματικός του τσαρικού στρατού, και η μητέρα του Λεονάρντα Σαΐνοβιτς ήταν Πολωνή. Μετά το θάνατο του Βλαντίμιρ η Λεονάρντα παντρεύτηκε τον Έλληνα έμπορο Ιωάννη Λαμπριανίδη και στις αρχές τις δεκαετίας του 1920 μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη.

Ο νεαρός Γεώργιος Ιβάνοφ ήταν λάτρης του αθλητισμού και είχε τα σωματικά προσόντα για να διακριθεί.

Το 1928 γράφτηκε στον Ηρακλή Θεσσαλονίκης, όπου αρχικά ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο και στη συνέχεια διέπρεψε ως κολυμβητής. Το 1934 αναδείχτηκε πρωταθλητής Ελλάδας στα 100 μ. ελεύθερης κολύμβησης. Το 1935 απέκτησε την πολωνική υπηκοότητα και τρία χρόνια αργότερα πήρε πτυχίο Γεωπονικής από το Πανεπιστήμιο της Λουβέν στο Βέλγιο.

Μετά την έναρξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, και μετά τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα κατέφυγε στην Παλαιστίνη. Θέλοντας να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον πόλεμο κατά του ναζισμού, εντάχθηκε στην πολωνική ταξιαρχία «Καρπάθια».

Σε συνεργασία με τις μυστικές υπηρεσίες της Πολωνίας και της Αγγλίας, εκπαιδεύτηκε ως πράκτορας και σαμποτέρ.

Όταν η εκπαίδευσή του ολοκληρώθηκε, επέστρεψε στην Αθήνα στις 13 Οκτωβρίου 1941 με το βρετανικό υποβρύχιο «Thunderbolt», έχοντας το κωδικό όνομα Μπόλμπι. Στην Αθήνα ήρθε σε επαφή με αντιστασιακές οργανώσεις, αλλά συνελήφθη από τους Γερμανούς στις 18 Δεκεμβρίου μετά από προδοσία. Ωστόσο, ο Γεώργιος Ιβάνοφ κατάφερε να αποδράσει από τις φυλακές Αβέρωφ και επικηρύχθηκε με το μεγάλο για την εποχή ποσό των 500.000 δρχ.

Η δράση του ως σαμποτέρ

Από τις πιο γενναίες πράξεις του ως σαμποτέρ ήταν η δολιοφθορά στο γερμανικό υποβρύχιο «U-133» στη Σαλαμίνα, στις 14 Μαρτίου 1942. Ο τρόπος που επέλεξε να το κάνει ήταν εντυπωσιακός και ριψοκίνδυνος: Κολύμπησε νύχτα από την ακτή του Πειραιά στο ναύσταθμο της Σαλαμίνας, και τοποθέτησε τη βόμβα στα ύφαλα του υποβρυχίου. Λίγες ώρες αργότερα, το γερμανικό υποβρύχιο ανατινάχθηκε και βυθίστηκε αύτανδρο με τα 45 μέλη του πληρώματός του. Ο Ιβάνοφ σαμποτάρισε και άλλα πολεμικά πλοία, όπως το ισπανικό ατμόπλοιο «Άγιος Ισίδωρος».

Τον Μάιο του 1943 κατάφερε να εισχωρήσει μεταμφιεσμένος σε Γερμανό στρατιώτη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, ανατινάζοντας με εκρηκτικά μεγάλο αριθμό γερμανικών αεροπλάνων. Το ίδιο σαμποτάζ επανέλαβε και στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας, καταστρέφοντας 87 αεροπλάνα.

Η προδοσία και η εκτέλεση

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1942 ο υπερκατάσκοπος Γεώργιος Ιβάνοφ συνελήφθη από τους Ιταλούς μαζί με πολλούς στενούς συνεργάτες του και καταδικάστηκε σε θάνατο.

Η σύλληψη έγινε μετά από προδοσία του Παντελή Λαμπρινόπουλου, ο οποίος εισέπραξε το ποσό της επικήρυξης που είχε φτάσει τα 2.000.000 δρχ. Στις 4 Ιανουαρίου οι δεκαεπτά καταδικασθέντες οδηγήθηκαν στην Καισαριανή για την εκτέλεση. Την ώρα που τους μετέφεραν πεζούς ο Γεώργιος Ιβάνοφ επιχείρησε εκ νέου να αποδράσει, αν και δεμένος με χειροπέδες. Κατάφερε να απομακρυνθεί αρκετά, οι διώκτες του ωστόσο τον τραυμάτισαν στον ώμο και τον έπιασαν, και μαζί με τους υπόλοιπους αγωνιστές τον οδήγησαν στο απόσπασμα.

Λίγες στιγμές πριν από την εκτέλεση, τα τελευταία του λόγια ήταν: «Ζήτω η Πολωνία, ζήτω η Ελλάδα».

Η αναγνώριση της προσφοράς του

Αποτίμηση της δράσης του ως σαμποτέρ είναι δύσκολο να γίνει, καθώς δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία από εκείνη την εποχή. Θεωρείται όμως βέβαιο ότι εκτός από τις μεγάλες επιχειρήσεις που έγιναν γνωστές έχει κάνει κι άλλες δολιοφθορές, ενώ έπαιξε και σημαντικό ρόλο στη συλλογή πληροφοριών για τους Συμμάχους. Για την Πολωνία ο Γεώργιος Ιβάνοφ είναι εθνικός ήρωας, ενώ στις 25 Μαΐου 1976 του απονεμήθηκε μεταθανάτια και το ανώτατο πολεμικό παράσημο της Ελλάδας, το «Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας». Ανάλογο παράσημο του έχει απονείμει και η Μεγάλη Βρετανία.

Για την ομάδα του Ηρακλή υπήρξε ένας εμβληματικός αθλητής, γι’ αυτό από το 1953 διεξάγονται κάθε χρόνο αγώνες κολύμβησης προς τιμήν του, τα «Ιβανώφεια». Παράλληλα, το όνομά του έχει δοθεί στο κλειστό γυμναστήριο του Ηρακλή στη Θεσσαλονίκη, το «Ιβανώφειο», και στον περιβάλλοντα χώρο του υπάρχει άγαλμά του. H μνήμη του σπουδαίου αγωνιστή δεν έχει ξεχαστεί από την Ελλάδα και την Πολωνία, και μάλιστα τον Νοέμβριο του 2017 εγκαινιάστηκε έκθεση στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας με τίτλο «Στο βωμό της Ελευθερίας. Γεώργιος Ιβάνοφ-Σαΐνοβιτς – Ήρωας δύο λαών».