Όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, τον Αύγουστο του 1914, οι αναλυτές περίμεναν πως θα τελείωνε σε τέσσερις μήνες. Διήρκεσε τέσσερα χρόνια. Εδώ και αρκετόν καιρό, βρισκόμαστε στον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο οποίος, όπως όλα δείχνουν, θα διαρκέσει πολύ.
Οι πόλεμοι δεν διεξάγονται πάντα με τον ίδιο τρόπο. Ανάλογα με τις εποχές και τις περιοχές, χρησιμοποιούνται και τα κατάλληλα όπλα.
Θα ήταν αφέλεια να περίμενε κανείς ο σημερινός παγκόσμιος πόλεμος να χρησιμοποιεί στρατιωτικά χαρακώματα. Διεξάγεται με άλλα μέσα, είναι το ίδιο καταστρεπτικός και περισσότερο αποτελεσματικός.
Τι είναι αυτό που υποδηλώνει ότι βρισκόμαστε σε πόλεμο; Το γεγονός ότι συντελείται μια παγκόσμια ανακατάταξη, και πριν την συμφωνήσουν οι μεγάλες δυνάμεις, διεξάγονται οι αναγκαίες επιχειρήσεις ελέγχου και επιρροής. Όλοι οι μεγάλοι πόλεμοι διεξάγονταν και θα συνεχίσουν να διεξάγονται για την ανακατανομή του παγκόσμιου πλούτου, που σημαίνει την γεωπολιτική ανακατανομή και επιρροή.
Αυτήν τη γεωπολιτική αναδιαμόρφωση βιώνουμε τα τελευταία αρκετά χρόνια. Ίσως από το 2001, με τους Δίδυμους Πύργους. Όλοι το έχουν αντιληφθεί. Δεν είμαι σίγουρος ότι μεταξύ αυτών βρίσκεται και η ελληνική πολιτική ηγεσία.
Στον πόλεμο αυτό η Τουρκία και η Ρωσία βρίσκονται αντιμέτωπες, έστω και αν άλλα δείχνουν τα δημόσια σημάδια.
Ο Πούτιν σέρνει τον Ερντογάν σε μια πολιτική παράδοση, με επιτυχή τρόπο, και ο Τούρκος πρόεδρος, αφού στέρησε τον εαυτό του από τη δυνατότητα επιλογών, αναζητά τη ρωσική στήριξη για να εξοβελίσει τον τουρκικό εφιάλτη: την κουρδική κρατική υπόσταση που αργά ή γρήγορα θα σημάνει την αμφισβήτηση της σημερινής δομής ή εδαφικής ακεραιότητας της Τουρκίας. Αυτό θα είναι και το βιολογικό τέλος του Ερντογάν.
Σ’ αυτήν, λοιπόν, τη συγκυρία, ένας Τούρκος αστυνομικός των ειδικών δυνάμεων, ο οποίος ήταν και φρουρός στη ρωσική πρεσβεία στην Άγκυρα και ένα διάστημα στη φρουρά του Ερντογάν, δολοφονεί τον Ρώσο πρέσβη. Η στάση του αστυνομικού πίσω από τον πρέσβη, κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε έκθεση φωτογραφίας, δεν αφήνει, σημειολογικά, περιθώρια να αμφισβητήσει κανείς ότι αποτελούσε την επίσημη φρουρά του. Αυτά απεκρύβησαν από τις επίσημες ανακοινώσεις και το γιατί παραμένει άγνωστο.
Όπως άγνωστο παραμένει και το γιατί οι τουρκικές δυνάμεις εκτέλεσαν, και δεν συνέλαβαν, τον δολοφόνο, όπως είχαν κάθε δυνατότητα να κάνουν.
Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του αστυνομικού δεν παρέπεμπαν σε ισλαμιστή φανατικό. Ούτε και σε καμικάζι αυτοκτονίας. Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός συνέβη και η τουρκική ηγεσία, παρά τις εκκαθαρίσεις που έκανε από τους γκιουλενιστές, δεν μπορεί να έχει πουθενά εμπιστοσύνη. Αυτό το χάσμα δεν καλύπτεται στην τουρκική κοινωνία. Και θα αποτελεί τον μόνιμο φόβο και τρόμο του Ερντογάν. Την επόμενη φορά μπορεί να είναι ο ίδιος το θύμα.
Δεν θα μπορούσε να ήταν χειρότερη η στιγμή για τον Ερντογάν. Σε μια εποχή που η σχέση του με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη έχει κλονιστεί, η εμφάνιση μιας επαναπροσέγγισης με τη Ρωσία ήταν κάτι που χρειαζόταν. Τώρα θα διαπιστώσει ότι το ρωσικό τίμημα είναι ιδιαιτέρως ακριβό, και το μόνο περιθώριο που του μένει είναι η διαπραγμάτευση του τι θα πληρώσει.
Ο Ρώσος πρόεδρος, συνηθισμένος στο χειρισμό δύσκολων καταστάσεων από τότε που ανέλαβε την εξουσία, διαχειρίστηκε με ψυχραιμία και την κατάρριψη του αεροπλάνου από την Τουρκία, και τώρα δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως θα αντιμετωπίσει με ψυχραιμία την απώλεια ενός διπλωμάτη του. Στην πρώτη περίπτωση, του αεροπλάνου, ο Ερντογάν, μετά τους πρώτους λεονταρισμούς και βλέποντας πως ο κουρδικός εφιάλτης υλοποιείται, προσήλθε ικέτης στη ρωσική αυλή και ζήτησε άδεια για να εισβάλει στην Συρία. Η άδεια του εδόθη, αλλά με ανταλλάγματα τα οποία και εξαργυρώνει.
Στην περίπτωση της δολοφονίας του Ρώσου πρέσβη ο Ερντογάν θα αναγκαστεί όχι μόνο να προσέλθει στην τριμερή Ρωσίας-Ιράν-Τουρκίας για το μέλλον της Συρίας, αλλά και να παραμείνει μέχρι τέλους.
Τίποτε θετικό δεν πρόκειται να προκύψει για τον Τούρκο πρόεδρο από τη συνάντηση αυτήν. Τα συμφέροντα της Τουρκίας στην περιοχή, τόσο με τη Ρωσία όσο και με το Ιράν, είναι αντιτιθέμενα. Η κατάληψη του Χαλεπιού από τις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις αποτέλεσε μια ήττα του Ερντογάν, την οποία όχι μόνο αποδέχθηκε αλλά στην οποία βοήθησε με την υπόσχεση ότι θα του επιτραπεί η κατάληψη της συριακής επίσης πόλης Αλ Μπαμπ, την οποία διεκδικούσαν και οι Κούρδοι. Οι απώλειες που έχει στην προσπάθεια αυτή είναι τεράστιες. Το παιχνίδι όμως μάλλον τελειώνει στη Συρία, με την Τουρκία να βρίσκεται στην πλευρά των χαμένων – έστω και αν, προσωρινά, ο στρατός της βρίσκεται σε βάθος αρκετών χιλιομέτρων στο συριακό έδαφος. Το επιπλέον ανησυχητικό, για τον Ερντογάν, είναι ότι στη συνάντηση της τριμερούς που προαναφέρθηκε δεν συμμετέχουν οι ΗΠΑ, που θα μπορούσαν να εξισορροπήσουν τα πράγματα.
Η Τουρκία δεν έχει τη δύναμη να πετύχει τίποτε θετικό.
Όταν γίνουν γνωστές στην τουρκική κοινή γνώμη οι λεπτομέρειες της παράδοσης του Χαλεπιού, ο Ερντογάν δύσκολα θα μπορέσει να ελέγξει την τουρκική κοινή γνώμη αλλά και τους οπαδούς του. Ας μην μας διαφεύγει πως ο δολοφόνος αστυνομικός αμέσως μετά τον πυροβολισμό του Ρώσου πρέσβη φώναζε συνθήματα για το Χαλέπι. Αυτήν την οργή θα την εισπράξει ο Ερντογάν.
Η Τουρκία δεν διαπραγματεύθηκε με τη Μόσχα την κατάπαυση πυρός στο Χαλέπι. Απλώς βοήθησε στους όρους παράδοσης της αντιπολίτευσης στον Άσαντ, όπως είχε συμφωνήσει με τη Ρωσία. Ο Σύρος πρόεδρος θα είναι επίσης πανευτυχής από τη συμμετοχή της Τουρκίας στην τριμερή συνάντηση της Αστάνα, διότι έτσι, ουσιαστικά, η Άγκυρα τον αναγνωρίζει. Και αργότερα ο Άσαντ δεν θα έχει κανένα πρόβλημα να έρθει σε συνεννόηση με τους Κούρδους, με την παρότρυνση της Ρωσίας, ώστε οι βόρειες συριακές περιοχές να διαμοιραστούν μεταξύ αυτών και των κυβερνητικών δυνάμεων.
Κι έτσι ο Ερντογάν θα βγει και πάλι χαμένος.
Το μόνο, επιπλέον, που θα ευχόμασταν να κάνει ο Τούρκος πρόεδρος, είναι να σύρει τη χώρα του προς τη Συνεργασία της Σαγκάης για να μείνει η Ελλάδα η γραμμή άμυνας του ΝΑΤΟ στην περιοχή και να ησυχάσει από τις τουρκικές απειλές.
Ο Γ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος άρχισε και συνεχίζεται, και έχει σημασία να βρεθούμε στην πλευρά του νικητή.
