19η Μαΐου: Κύπρος και Πόντος έγιναν ένα στο Παραλίμνι – Ίδρυση Κέντρου Ποντιακού Πολιτισμού ανακοίνωσε ο Νίκος Χριστοδουλίδης

Η κυπριακή γη «ανατρίχιασε» από τη Σέρρα που χόρεψαν επιλεγμένοι χορευτές της Λέσχης Ποντίων Νομού Καβάλας και της Ένωσης Ποντίων Αργυρούπολης, στην εκδήλωση μνήμης που πραγματοποιήθηκε σήμερα, 19η Μαΐου, στην κεντρική πλατεία του Παραλιμνίου. Η φλόγα που αναδυόταν από το βωμό, μπροστά από τη σκηνή, έμοιαζε με κεράκι στη μνήμη των αθώων θυμάτων της Γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού.

Δίπλα της, το βλέμμα της Παναγίας Σουμελά έδινε ελπίδα ότι η μνήμη τους θα δικαιωθεί.

Ο ποντιακός ελληνισμός της ηρωικής Κύπρου, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, για μία ακόμα χρονιά τίμησε τους νεκρούς –τους γενοκτονημένους–, με το Παραλίμνι στο επίκεντρο των διήμερων εκδηλώσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ν. Χριστοδουλίδης προχώρησε από το βήμα της κεντρικής εκδήλωσης σε σημαντικές ανακοινώσεις που αφορούν τον ποντιακό ελληνισμό. Ειδικότερα, δεσμεύτηκε ότι θα λειτουργήσει Κέντρο Ποντιακού Πολιτισμού σε κρατικό κτήριο της Λευκωσίας και θα ανεγερθεί μνημείο για τη Γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού στο Παραλίμνι. Στόχος είναι το μνημείο να εγκαινιαστεί σε ένα χρόνο από σήμερα, τη 19η Μαΐου 2026.

Σε κλίμα συγκίνησης άναψε ο βωμός

Ανήμερα της μαύρης επετείου, οι εκδηλώσεις μνήμης ξεκίνησαν με τρισάγιο στη μνήμη των θυμάτων, στο ηρώο της πλατείας, για να ακολουθήσει η κατάθεση στεφάνων από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον δήμαρχο Παραλιμνίου-Δερύνειας Γιώργο Νικολέττο, και εκπροσώπους των ποντιακών και άλλων σωματείων καθώς και των τοπικών Αρχών.

Ανάμεσα από άντρες και γυναίκες με ποντιακές φορεσιές, που κρατούσαν ένα κερί, πέρασαν οι λαμπαδηδρόμοι οι οποίοι κάθε χρόνο τέτοια μέρα πραγματοποιούν τη διαδρομή από τη Δερύνεια έως την κεντρική πλατεία του Παραλιμνίου.

Τους υποδέχτηκε ένα μοιρολόι από τη φωνή του Αλέξη Παρχαρίδη και τους ήχους της λύρας του Φάνη Κουρουκλίδη, του νταουλιού του Γιάννη Πολυχρονίδη και των πλήκτρων του Χρήστου Φιλιππιάδη.

Σε κλίμα συγκίνησης, πολύ μικρά σε ηλικία ποντιόπουλα άναψαν το βωμό. Στην πλατεία επικρατούσε απόλυτη σιωπή.

Αυτήν τη σιωπή έσκισαν η Σέρρα, τα τραγούδια «Πάρθεν η Ρωμανία» και «Την πατρίδα μ’ έχασα», και ο συμβολικός και συγκινητικός χορός «Θανατί λάγγεμαν» από τις γυναίκες των σωματείων της Καβάλας και της Αργυρούπολης.

Κατάργηση πιστοποίησης γνώσης ελληνικής γλώσσας

Εκτός από την ίδρυση του Κέντρου Ποντιακού Πολιτισμού και την ανέγερση του μνημείου, στην ομιλία του ο Κύπριος πρόεδρος ανέφερε ακόμα ότι προχωρεί στην ικανοποίηση αιτημάτων που του έθεσαν Πόντιοι από την Ελλάδα σε παλαιότερες συναντήσεις τους. Ειδικότερα, όπως είπε, προχωρεί με νομοθετική ρύθμιση τις διαδικασίες για την κατάργηση της πιστοποίησης γνώσης ελληνικής γλώσσας για ελληνικής καταγωγής αιτούντες ιθαγένεια. Οι αιτήσεις που εκκρεμούν είναι περίπου 4.000, και οι διαδικασίες θα προχωρήσουν πολύ σύντομα.

Παράλληλα, και σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση, προχωρούν σε παροχή κοινωνικής σύνταξης σε ηλικιωμένους παλιννοστούντες.

«Ρίγη συγκίνησης και περηφάνιας με διατρέχουν πάντοτε όταν συμμετέχω σε εκδηλώσεις για τη 19η Μαΐου. Όπου κι αν πήγανε οι Πόντιοι πρόσφυγες, μετέφεραν την ελληνική αδούλωτη ψυχή τους. Κατάφεραν να κάνουν μετόχους της παράδοσής τους όλους τους Έλληνες.

»Πόντιοι και Έλληνες της Κύπρου είμαστε αδέρφια στην ψυχή, τη μνήμη, τον πολιτισμό. Γι’ αυτό αποφασίσαμε κι εδώ και δύο χρόνια διδάσκονται τα τραγικά γεγονότα της Γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού στα σχολεία μας. Για να μάθουν τα παιδιά μας τι έγινε στα αδέρφια μας τους Πόντιους. Και το ενδιαφέρον των παιδιών μας είναι πολύ μεγάλο, να μάθουν αυτά τα γεγονότα», είπε ο Νίκος Χριστοδουλίδης.

Ο Κύπριος ΠτΔ παραλλήλισε τους φυλακισμένους μετά την εισβολή του ’74 με τους Πόντιους που φυλακίστηκαν και απαγχονίστηκαν στα Δικαστήρια της Αμάσειας. «Πόντος και Κύπρος ενώνουν τις μαρτυρίες τους, και έγιναν θύματα του ίδιου θύτη.

»Η Τουρκία πρέπει να καταλάβει ότι η πορεία της προς την Ευρώπη περνάει και μέσα από την Κύπρο», τόνισε.

Για αισθήματα συγκίνησης και εθνικής υπερηφάνειας, με τα οποία ο λαός του Δήμου Παραλιμνίου-Δερύνειας αποτίει φόρο τιμής στα θύματα της Γενοκτονίας, έκανε λόγο από την πλευρά του ο δήμαρχος Γιώργος Νικολέττος. «Η διατήρηση της μνήμης είναι πράξη ευθύνης απέναντι στην Ιστορία και τις επόμενες γενιές. Τα 106 χρόνια από τη Γενοκτονία μας καλούν να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη», είπε.

«Κραυγή από τα βάθη του Πόντου η 19η Μαΐου»

Ως κραυγή που βγαίνει από τα βάθη του Πόντου, και η οποία δεν βρήκε ποτέ δικαίωση, χαρακτήρισε τη 19η Μαΐου ο Ιάκωβος Κωστίδης, πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων Αμμοχώστου «Τεμέτερον», σημειώνοντας ότι η προσφυγιά είναι τραύμα και για όσους μεγάλωσαν ακούγοντας δραματικές ιστορίες.

Ιστορική αναδρομή σε γεγονότα της Γενοκτονίας, δίνοντας έμφαση στα Δικαστήρια της Αμάσειας, έκανε ο συγγραφέας (και απόγονος του εθνομάρτυρα Νίκου Καπετανίδη) Κώστας Καπετανίδης, για να πάρει το λόγο στη συνέχεια ο Γιώργος Γεωργιάδης, πρόεδρος του Σωματείου Δράσης «Νίκος Καπετανίδης».

Αρχικά αναφέρθηκε στην ανακοίνωση στην οποία προέβη νωρίτερα η Τουρκία, ότι δεν διεπράχθη Γενοκτονία και ότι θηριωδίες έκαναν οι Έλληνες στρατιώτες. «Φανταστείτε τη Γερμανία σήμερα να λέει ότι στη δίκη της Νυρεμβέργης διεπράχθη όνειδος για την ανθρωπότητα», είπε.

Στη συνέχεια ανέφερε ότι για κάθε πόλη και χωριό της Κύπρου υπάρχει ένα αντίστοιχο μέρος στον Πόντο, θέλοντας να δείξει ότι Πόντιοι και Κύπριοι έχουν κοινό θύτη. «Γι’ αυτό είμαστε αδέρφια. Λέμε σήμερα ότι “αδέρφια Κύπριοι, δεν είστε μόνοι σας”.

»Εμείς οι Πόντιοι θα είμαστε πάντα μαζί σας. Δεν ξεχνούμε, δεν θα ξεχάσουμε. Η σημαία που πήραμε σήμερα από τους τάφους του Τάσου Ισαάκ και του Σολωμού Σολωμού, θα είναι το πολύτιμο φυλακτό μας στη Μακεδονία. Έτσι ανταλλάσσουμε τις ψυχές μας», τόνισε ο Γιώργος Γεωργιάδης.

Τρισάγιο στα μνήματα των Τάσου Ισαάκ και Σολωμού Σολωμού

Πριν από την εκδήλωση, η ελληνική αποστολή τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση στα μνήματα των εθνομαρτύρων Τάσου Ισαάκ και Σολωμού Σολωμού. Έψαλαν τον Εθνικό Ύμνο, φώναξαν «Αθάνατοι» και αντικατέστησαν τη φθαρμένη ελληνική σημαία, που βρισκόταν εκεί, με μια καινούργια.

Τις διήμερες εκδηλώσεις, που τελούσαν υπό την αιγίδα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνδιοργάνωσαν ο Δήμος Παραλιμνίου-Δερύνειας, ο Σύλλογος Ποντίων Αμμοχώστου «Τεμέτερον», το Σωματείο Δράσης «Νίκος Καπετανίδης» και το Ινστιτούτο Ελληνικού Πολιτισμού Κύπρου. Συμμετείχαν η Λέσχη Ποντίων Νομού Καβάλας, η Ένωση Ποντίων Αργυρούπολης και ο Χορευτικός Όμιλος «Το περιβόλι του Αγίου Λαζάρου», ο οποίος πρόσφερε σημαντική στήριξη στην τέλεση των εκδηλώσεων.

Μουσική έπαιξαν ακόμα κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης τα μέλη της Λέσχης Ποντίων Νομού Καβάλας Αντώνης Σιδηρόπουλος (λύρα) και Θοδωρής Αλεξιάδης.

Ακολουθεί ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στη δεύτερη μέρα των επετειακών εκδηλώσεων στο Παραλίμνι της Κύπρου:

Αποστολή, κείμενο, φωτογραφίες: Ρωμανός Κοντογιαννίδης.