Ο Αε-Νικόλας κι ο γέρος κιαμτζής

Ο Καπετάν-Κωσταντής, α σην Κερασούνταν, εφόρτωσεν λεφτοκάρε ‘ς σο καράβ’ν ατ’ κι ένοιξεν τα πανία για το Κερτζ.¹ Πριν να σουμών’ ‘ς ση Κέρτζή το πουγάζ’,² επίασεν τρανόν φουρτούναν και το καράβ’ μίαν άν’ και μίαν κά’… Τα βίας³ εγόμωσαν το καράβ’ νερόν… Ο καπετάν- Κωσταντής εκούιξεν την ταϊφάν⁴ ατ’ και λέει ατς: «Εγώ το φορτίον μ’ έσκωσα κι έσυρα ‘το ‘ς σην θάλασσαν, εσείς τερέστε να γλιτώνετε τα ψήα σουν…

Σ’ ατό απάν’ ένας γέρος κιαμτζής⁵ εκατήβεν σ’ αμπάρ’ αφκά, εγκαλέστεν την εικόνα τ’ Αε-Νικόλα κι εσκάλωσεν τα παρακάλε…

– Γουρπάν’⁶ ‘ς ση δόξα σ’ και ‘ς ση χάρη σ’, πρόφτασον και γουρτάρεψον⁷ μας…

Είπεν ατο μίαν, είπεν ατο δεύτερον, τιδέν διαφοράν ‘ς σην θάλασσαν και ‘ς σον αέραν ‘κ’ είδαν… Ατότε οι κιαμιτζήδες, ερχίνεσαν να περιγελούν ατον..

– Γέρο, αφ’ς τον Αε-Νικόλαν κι ας τερούμε πώς θα γουρταρεύκουμες…

Αμάν εκείνος, κρατεί την εικόναν και ξαν’ παρακαλεί… ‘Σ σο τρίτον το παρακάλεμαν απάν’, Αε-Νικόλας επρόφτασεν, εστάθεν ‘ς ση μέσ’ τη καραβή, έσκωσεν τα χέρε’ τ’ ψηλά και η θάλασσα ησύχασεν, ο αέρας εκόπεν και το καράβ’ επήρεν το δρόμον αθες… Ο γέρον αντίς να ευχαριστά τον Αε-Νικόλαν, επήρεν ατον κι εστάθεν:

– Τρία φοράς λαλώ σε, πού έσ’νε και ‘κ’ έρχουσ’νε;

– Ντο να λέγω σε, λέει ατον ο Αε-Νικόλας. Όνταν έκσ’α το πρώτον λάλεμαν σ’, έτρεξα ‘ς σην Οδησσόν απάν’ να γουρταρεύω έναν τρανόν καράβιν, ‘ς σο δεύτερον το κούισμα σ’ έτρεξα ‘ς σην Χίο να γλιτώνω κάτ’ ψαράδες α σην φουρτούναν. ‘Σ σο τρίτον το λάλεμαν επρόφτασα και σε σας, κι ατώρα πολλά λόγια ‘κί θέλω, ακούω λαλούν εμέ ‘ς σο Σαμψόν να πάω κι εκεί δίγω βοήθειαν.

Κι εγέντον άφαντος…

Διαμαντής Λαζαρίδης

_____
1. Κερτζ, πόλη και λιμάνι στη δυτική πλευρά του Κιμμέριου Βοσπόρου, στην έξοδο της Αζοφικής. Αρχαιοελληνική πόλη με το όνομα Παντικάπαιον, αποικία της Μιλήτου (7ος-6ος αι. π.Χ.). | 2. Πουγάζ’: Μπουγάζι, πορθμός, στενό πέρασμα. | 3. Βίας: Τα κύματα της θάλασσας («Πόλεις δε άλλαι λέγονται αι μεν κατακλυσμοίς, αι δε βίαις θαλάσσης αφανισθήναι», Λιβαν. 4,571). | 4.Ταϊφάς: Το τσούρμο, το σύνολο των ναυτών του καραβιού.| 5. Κιαμτζής: Ναύτης (λεξ. τουρκ.). | 6. Γουρπάν’ ή κουρπάν(ιν): Ως έκφραση ικεσίας και στοργής η φράση: «γουρπάν’ τσ’ να γίνουμαι» = θύμα σου να γίνω. | 7. Γουρταρεύω, από το τουρκ. kurtarmak: Ελευθερώνω, απαλλάσσω, σώζω.