Μαθαίνω ποντιακά: Γνωρίζετε πώς λέγεται το «ψάλλω τα κάλαντα» στα ποντιακά;

Από το λατινικό calendae (=νουμηνία) προέρχεται το ουσιαστικό «κάλαντα» το οποίο στην ποντιακή διάλεκτο σημαίνει και την πρώτη μέρα του χρόνου. Από το ίδιο ουσιαστικό προκύπτει το «καλαντάζω» (αόριστος: εκαλαντίασα) το οποίο είναι το ρήμα για το ψάλλω τα κάλαντα. Συγκεκριμένα περιγράφει το έθιμο κατά το οποίο τα παιδιά πηγαίνουν στα σπίτια και εύχονται στους ενοίκους «κάλαντα καλός καιρός πάντα και του χρόνου».

Ειδικά για τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς χρησιμοποιείται και το ρήμα «αποκαλαντάζω».

Ο Άνθιμος Παπαδόπουλος στο Ιστορικόν λεξικόν της ποντικής διαλέκτου σημειώνει ότι η λέξη «καλαντάζω» σημαίνει και το δίνω δώρα στα παιδιά που λένε τα κάλαντα. Επιπλέον η φράση «καλαντάζω το πεγάδιν» περιγράφει το ποντιακό έθιμο σύμφωνα με το οποίο το βράδυ της Πρωτοχρονιάς στο πηγάδι αφήνονταν εδέσματα και ξηροί καρποί για τη νεράιδα που κατοικούσε εκεί.

Υπάρχει και η φράση «καλαντάζω τα μαλλία μου» που σημαίνει κόβω λίγο τα μαλλιά μου στις άκρες προκειμένου να μακρύνουν πιο γρήγορα. Μεταφορικά η φράση «εκαλαντίασα ’τον» σημαίνει ότι τον έδειρα καλά.

• Βρείτε, μάθετε και διαδώστε την έννοια ακόμα περισσότερων ποντιακών λέξεων και φράσεων στο λεξικό του pontos-news.gr.
• Διαβάστε περισσότερα για τα ήθη και έθιμα στον Πόντο στην ενότητα Παράδοση του pontos-news.gr.