Μία σπουδαία προσωπικότητα, ένας επιστήμονας που έγραψε ιστορία με διάφορους τρόπους και ένας ασθενής-ιατρικό φαινόμενο, ο Βρετανός αστροφυσικός Στίβεν Χόκινγκ πέθανε σε ηλικία 76 ετών, στο σπίτι του στο Κέιμπριτζ της Μεγάλης Βρετανίας.
Πρωτοπόρος εδώ και πολλά χρόνια, ο Στίβεν Χόκινγκ αποτέλεσε έμπνευση όχι μόνο για επιστήμονες σε όλο τον κόσμο αλλά και για τον μέσο άνθρωπο.
«Αισθανόμαστε τεράστια θλίψη για τον θάνατο του αγαπημένου μας πατέρα, ο οποίος ήταν σπάνιος άνθρωπος και σπουδαίος επιστήμονας, το έργο του οποίου θα ζήσει για πολλά χρόνια ακόμη», τόνισαν τα παιδιά του Λούσι, Ρόμπερτ και Τιμ, στην ανακοίνωση του θανάτου του που μεταδόθηκε από το πρακτορείο ειδήσεων AP. «Μια φορά είχε πει “δεν θα ήταν και πολύ σπουδαίο αυτό το σύμπαν, αν δεν ήταν το σπίτι των ανθρώπων που αγαπάς”. Θα μας λείπει για πάντα», προστίθεται στην ανακοίνωση.
Ο Στίβεν Χόκινγκ έπασχε από τη νόσο του κινητικού νευρώνα (αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση), κατάσταση που είχε εξελιχθεί κατά τη διάρκεια των ετών. Ήταν σχεδόν εξ ολοκλήρου παράλυτος και επικοινωνούσε μέσω συσκευής παραγωγής ομιλίας. Η περιπέτεια της υγείας του είχε συγκινήσει την παγκόσμια κοινότητα. Η σκέψη ότι αυτό το απίστευτο μυαλό ήταν παγιδευμένο σε ένα άρρωστο σώμα, έφερνε δάκρυα στα μάτια αλλά προκαλούσε και μεγάλο θαυμασμό.
Με την πρώτη σύζυγό του Τζέιν (αρ.) και την κόρη του Λούσι (δεξ) (φωτ.: Ian Gavan)
Του είχαν πει πως θα πεθάνει στα 23
Η ασθένεια εμφανίστηκε όταν ήταν 21 ετών και ενώ ήδη διαφαινόταν το ταλέντο του. Τότε οι γιατροί του είχαν δώσει δύο χρόνια ζωής, ενώ γενικά οι ασθενείς με τη συγκεκριμένη πάθηση δεν ζουν πάνω από πέντε χρόνια.
Ωστόσο αν και το σώμα του τον εγκατέλειψε το μυαλό του τον βοήθησε να κάνει καριέρα στη θεωρητική φυσική. Όλα αυτά τα χρόνια ο Χόκινγκ δεν έχασε το χιούμορ του και παρά τις δυσκολίες διέψευσε όλες τις σε βάρος του αρνητικές προβλέψεις.
Tο 1985, ο Χόκινγκ προσβλήθηκε από πνευμονία που απειλούσε τη ζωή του. Όταν η σύζυγός του Τζέιν Γουάιλντ –παντρεύτηκαν το 1965, έκαναν τρία παιδιά και χώρισαν το 1991– ρωτήθηκε εάν θα τερμάτιζε τη μηχανική υποστήριξη, εκείνη αρνήθηκε. Αποτέλεσμα ήταν μία τραχειοτομή, που θα απαιτούσε την εικοσιτετράωρη νοσηλευτική φροντίδα, και θα αφαιρούσε ό,τι είχε απομείνει από την ομιλία του.
Η εθνική υγειονομική υπηρεσία θα πλήρωνε για οίκο ευγηρίας αλλά η Τζέιν ήταν αποφασισμένη ότι θα ζούσε στο σπίτι. Το κόστος της φροντίδας χρηματοδοτήθηκε από ένα αμερικανικό ίδρυμα. Νοσοκόμες μισθώθηκαν για τις τρεις βάρδιες που απαιτούνταν για να παρέχουν την εικοσιτετράωρη υποστήριξη που χρειαζόταν. Ένας από εκείνους που απασχολούνταν ήταν η Ελέιν Μέισον, η γυναίκα που επρόκειτο να γίνει η δεύτερη σύζυγος του Χόκινγκ. Όταν χώρισε με την πρώτη σύζυγό του, εκείνη είχε δηλώσει πως είχαν «καταντήσεις αφέντης και σκλάβα».
Με τη δεύτερη σύζυγό του Ελέιν
Ο Λιο ΜακΚλάσκι, αναπληρωτής καθηγητής νευρολογίας και ιατρικός διευθυντής του ALS Center στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας, επιχειρώντας να εξηγήσει τι συνέβη στην περίπτωσή του Χόκινγκ και γιατί ήταν εξαίρεση στον κανόνα που προβλέπει θάνατο για όλους τους νοσούντες από τη συγκεκριμένη ασθένεια, είχε αναφέρει στο Scientific American:
«Πρόκειται για μια απίστευτα μεταβλητή διαταραχή από πολλές απόψεις. Κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι ζουν δύο έως τρία χρόνια μετά τη διάγνωση. Αλλά αυτό σημαίνει πως οι μισοί περίπου ζουν περισσότερο. Το προσδόκιμο ζωής ενεργοποιεί δύο πράγματα: οι κινητικοί νευρώνες που διατρέχουν το διάφραγμα, δηλαδή οι μύες του σχετίζονται με το αναπνευστικό. Κοινός τρόπος θανάτου των ασθενών είναι η αναπνευστική ανεπάρκεια. Ακόμη ένα είναι η επιδείνωση καταπιεσμένων μυών που μπορεί να οδηγήσουν σε υποσιτισμού και αφυδάτωση. Εάν κάποιος ασθενής δεν έχει αυτά τα δύο, μπορεί να ζήσει για μεγάλο διάστημα, ακόμα και εάν χειροτερεύσει. Αυτό που συνέβη στον Χόκινγκ είναι απλά εκπληκτικό. Αυτός σίγουρα είναι εξαίρεση».
Ο Στίβεν Χόκινγκ, ο επιστήμονας
Με το ασυνήθιστο ερώτημα «Πότε μια μαύρη τρύπα δεν είναι μαύρη;» και την απάντηση «Όταν εκρήγνυται», ο Βρετανός επιστήμονας κατάφερε να διασφαλίσει μια θέσει στην ιστορία της Αστροφυσικής. Ήταν ο πρώτος που εξέθεσε μια κοσμολογία που εξηγήθηκε από μια ένωση της γενικής θεωρίας της σχετικότητας και της κβαντικής μηχανικής και ήταν φανατικός υποστηρικτής της ερμηνείας πολλών κόσμων της κβαντικής μηχανικής. Ήταν επίτιμος συνεργάτης της Βασιλικής Εταιρείας των Τεχνών, ισόβιο μέλος στην Επισκοπική Ακαδημία Επιστημών, και αποδέκτης του Προεδρικού Μεταλλίου της Ελευθερίας, το υψηλότερο πολιτικό βραβείο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε συνέντευξη Τύπου στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στη Νέα Υόρκη, με την εικόνα του σύμπαντος στο φόντο (φωτ.: EPA / Jason Szenes)
Αν και δεν κατάφερε να πάρει το Νόμπελ, είχε τιμηθεί με πολλά άλλα σημαντικά βραβεία (Άλμπερτ Αϊνστάιν, Βολφ, Κόπλεϊ κ.α.). Επίσης, αρεσκόταν να βάζει επιστημονικά στοιχήματα με άλλους φυσικούς, αν και είχε μια τάση να τα χάνει, όπως, για παράδειγμα, όταν το 2012 έχασε 100 δολάρια, επειδή είχε στοιχηματίσει ότι ποτέ δεν θα ανακαλυπτόταν το μποζόνιο του Χιγκς – το οποίο βρέθηκε στο CERN λίγο μετά!
Ο Χόκινγκ ήταν καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ μεταξύ 1979 και 2009. Είχε συντάξει εργασίες εκλαϊκευμένης επιστήμης, στις οποίες συζητούσε τις θεωρίες και την κοσμολογία του γενικά. Το βιβλίο του Το Χρονικό του Χρόνου έμεινε στη λίστα με τα best-seller της Βρετανικής Sunday Times για 237 εβδομάδες σπάζοντας ρεκόρ.
Για πάνω από μισό αιώνα, ο 76χρονος Χόκινγκ ασχολήθηκε με μερικά από τα μεγαλύτερα ερωτήματα γύρω από τη θεωρητική κοσμολογία, την κβαντική βαρύτητα και τις μαύρες τρύπες.
Είχε βγάλει βιβλία, κάνει διαλέξεις, λάβει μετάλλια και βραβεία. Είχε γίνει πρότυπο για τα άτομα με ειδικές ανάγκες σε όλο τον κόσμο. Η αναπηρία του, άλλωστε, του είχε δώσει μια νέα αίσθηση σκοπού και επιθυμίας για ζωή. «Επειδή κάθε μέρα μπορεί να είναι η τελευταία μου, έχω την επιθυμία να αξιοποιώ στο έπακρο κάθε λεπτό», είχε δηλώσει σε ντοκιμαντέρ που έγινε για τη ζωή του.
Η ζωή του έγινε ταινία
Μια τέτοια προσωπικότητα δεν θα μπορούσε να μην προκαλέσει το ενδιαφέρον της 7ης Τέχνης. Έτσι η ζωή του Χόκινγκ μεταφέρθηκε και στη μεγάλη οθόνη με τεράστια επιτυχία.
Η ταινία Η Θεωρία των Πάντων βασίστηκε στην αυτοβιογραφία Travelling to Infinity: My Life with Stephen της Τζέιν Γουάιλντ Χόκινγκ η οποία περιγράφει τη σχέση της με τον πρώην σύζυγό της Στίβεν Χόκινγκ καθώς και τη διάγνωσή του με τη νόσο του κινητικού νευρώνα και την επιτυχία στη φυσική.
Τη σκηνοθεσία έκανε ο Τζέιμς Μαρς και το σενάριο έγραψε ο Άντονι Μακάρτεν. Πρωταγωνιστούν ο Έντι Ρέντμεϊν και η Φελίσιτι Τζόουνς, ενώ συμμετέχουν και οι Τσάρλι Κοξ, Έμιλι Γουάτσον, Σάιμον ΜακΜπέρνεϊ, Κρίστιαν Μακέι και Ντέιβιντ Θιούλις.