Από γειτονιά σε γειτονιά και από σπίτι σε σπίτι. Στον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης τα Χριστούγεννα ανήκουν δικαιωματικά στους Μωμόγερους.
Και φέτος, παρά τον… άγριο καιρό, το ποντιακό δρώμενο βγήκε ξανά στους δρόμους, χαρίζοντας μοναδικές εικόνες και δυνατές στιγμές που αποτυπώθηκαν σε φωτογραφίες και βίντεο.
Ο θίασος των Κοτσ(ι)αμάνων –η παραλλαγή των Μωμό’ερων που έφεραν οι πρόσφυγες από τη Λιβερά του Πόντου– τίμησε το έθιμο ανήμερα των Χριστουγέννων, συνεχίζοντας μια παράδοση που έχει καταγραφεί στο ευρετήριο της UNESCO ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά.
Μπροστάρης ο κορυφαίος Μωμόγερος, που έδινε τα προστάγματα. Δίπλα του ο Διάβολον (που πήρε το… ποδήλατό του), έτοιμος να πειράξει τον Γέρον και τη Γραία –αλλά και τους θεατές–, οι Νύφες που με την παρθενική τους σεμνότητα προκαλούν την «απαγωγή», και ο Γιατρόν που με κωμικές, τελετουργικές κινήσεις αναλαμβάνει να τις… εξετάσει.
Την πολύχρωμη αυτή κομπανία συμπληρώνουν ο Τσανταρμάς ή ο Κατής για να αποκαταστήσουν την τάξη, σε ένα δρώμενο που συνδυάζει χορό, σάτιρα και αυτοσχεδιασμό και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων.
Το λαϊκό αυτό έθιμο ταξίδεψε από τον Πόντο στην Ελλάδα και ρίζωσε στα ποντιοχώρια της Κοζάνης, ακολουθώντας τη δική του αυτόνομη πορεία και φτάνοντας ζωντανό μέχρι σήμερα – όπως μαρτυρούν και οι εικόνες που δημιούργησαν ο Ποντιακός Μορφωτικός Σύλλογος Αγίου Δημητρίου – Ρυακίου και ο Μορφωτικός Λαογραφικός Σύλλογος Τετραλόφου.
Σε όλη την περιοχή της Κοζάνης, οι Μωμόγεροι συνεχίζουν το γιορτινό τους πέρασμα:
• Στα Αλωνάκια, στις 31 Δεκεμβρίου και 1 Ιανουαρίου 2026.
• Στο Πρωτοχώρι, την 1η και 2 Ιανουαρίου.
• Στη Σκήτη, στις 27 και 28 Δεκεμβρίου.
• Ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Δημητρίου παρουσιάζει τα Μωμοέρια και στις 26 Δεκεμβρίου, ενώ ο Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Ρυακίου την 1η Ιανουαρίου 2026.
Χριστούγεννα στην Κοζάνη σημαίνει Μωμόγεροι. Και στον Άγιο Δημήτριο, το έθιμο έγινε και φέτος εικόνα, ήχος και γιορτή.
£
