Από την Αντίς Αμπέμπα, την πρωτεύουσα της Αιθιοπίας όπου πραγματοποιείται η ετήσια συνεδρίαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO, είδε η Ελλάδα τον… λευκό καπνό, και έμαθε ότι το έθιμο των Μωμόγερων, όπως αυτό αναβιώνει σε οκτώ χωριά της Κοζάνης, μπήκε στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.
Η Σύνοδος της UNESCO ξεκίνησε στις 28 Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται στις 2 Δεκεμβρίου. Συνολικά θα εξετάσει 37 αιτήματα εισόδου.
Οι Μωμόγεροι ήταν η μοναδική υποψηφιότητα από την Ελλάδα για τον συγκεκριμένο κατάλογο. Την τελική απόφαση πήραν τα 24 μέλη της επιτροπής, που εκπροσωπούν αντίστοιχες χώρες – ανάμεσά τους η Κύπρος και η Τουρκία.
«Ένα εθιμικό δρώμενο του Δωδεκαημέρου, όπως τελείται σε οκτώ χωριά της ευρύτερης περιοχής της Κοζάνης (Τετράλοφος, Άγιος Δημήτριος, Αλωνάκια, Σκήτη, Πρωτοχώρι, Κομνηνά, Ασβεστόπετρα, Καρυοχώρι), οι κάτοικοι των οποίων είναι κατά κύριο απόγονοι Ποντίων προσφύγων από την περιοχή της ορεινής Τραπεζούντας (Ματσούκα), οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα το 1923», αναφέρεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
Το φάκελο υποψηφιότητας επιμελήθηκε η αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Νεότερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, και με την ενεργό συμμετοχή των οκτώ χωριών της Κοζάνης και της λαογράφου Μυροφόρας Ευσταθιάδου.
Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού: Το έθιμο των Μωμόγερων αποτελεί και ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία συλλογικής ταυτότητας και αυτοπροσδιορισμού των Ποντίων.
Οι Μωμόγεροι είναι το τέταρτο στοιχείο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας που εντάσσεται στον αντίστοιχο κατάλογο της UNESCO. Έχει προηγηθεί η εγγραφή της Μεσογειακής Δίαιτας (από κοινού με την Ιταλία, την Ισπανία, το Μαρόκο, την Πορτογαλία, την Κύπρο και την Κροατία), η παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια στη Χίο και η μαρμαροτεχνία στην Τήνο.
Φακέλους υποψηφιότητας έχει υποβάλει η Ελλάδα για το ρεμπέτικο (η υποψηφιότητα θα αξιολογηθεί το φθινόπωρο του 2017), ενώ με πρωτοβουλία της Ελλάδας και της Κύπρου προετοιμάζεται από κοινού με άλλα κράτη-μέλη της Σύμβασης η υποβολή φακέλου για την τέχνη της ξερολιθιάς (2018).
Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά αναγνωρίζεται ως πολιτιστικό απόθεμα που μπορεί να αποτελέσει εργαλείο κοινωνικής, εκπαιδευτικής, πνευματικής και οικονομικής ανάπτυξης.
Σήμερα ο όρος «πολιτιστική κληρονομιά» περιλαμβάνει συγκεκριμένες κατηγορίες: την υλική κληρονομιά (είτε αναφερόμαστε σε κινητή ή ακίνητη, είτε σε υποβρύχια), την άυλη κληρονομιά (προφορικές παραδόσεις, παραστατικές τέχνες, τελετουργίες), τη φυσική κληρονομιά (τοποθεσίες με πολιτιστικές πτυχές), και την κληρονομιά σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης.
