«Αγκαλιασμένη» από τη φύση, η εκκλησία του Τιμίου Προδρόμου στον οικισμό Καρακαντζή, στην περιφέρεια των Σουρμένων, δεσπόζει στην πλαγιά και προκαλεί δέος ακόμη και σήμερα σε επισκέπτες και κατοίκους, αν και στέκει ερειπωμένη και λεηλατημένη.
@by.kalandar61Yazık oluyor bu güzelim eserlere. Lütfen restore edip koruyalım. Sahip çıkalım. Sürmene Üstündal Kilisesi♬ orijinal ses – By Kalandar
Πριν από την Ανταλλαγή, ο ελληνικός πληθυσμός της περιοχής ανερχόταν σε περίπου 14.000 κατοίκους, οι οποίοι ζούσαν «εις τας υπωρείας των ορέων των Σουρμένων και εις τα παράλια»*. Οι οικισμοί με μικτό ή κατ’ εξοχήν ελληνικό πληθυσμό βρίσκονταν στην πλειονότητά τους γύρω από τον ποταμό Μονάκος Σου.
Οι πρώτοι Έλληνες κάτοικοι των Σουρμένων προέρχονταν ως επί το πλείστον από τις περιφέρειες Όφη και Οινόης και μιλούσαν ποντιακά. Η οικονομία της περιφέρειας βασιζόταν στη γεωργία, ειδικότερα στην παραγωγή φουντουκιών και στην κτηνοτροφία, ενώ υπήρχαν και πολλοί έμποροι και τεχνίτες, όπως σιδηρουργοί, μαχαιροποιοί και κεραμοποιοί.
Εκεί ανθούσε και ο οικισμός Καρακαντζή, ο οποίος αριθμούσε περίπου 150 ελληνικές οικογένειες, εξατάξιο δημοτικό σχολείο, καθώς και την επιβλητική εκκλησία του Τιμίου Προδρόμου, η οποία λειτούργησε και σαν ιεροδιδασκαλείο.
Όταν όμως εκδιώχθηκαν οι Έλληνες από την περιοχή, ο τόπος ερήμωσε και η εκκλησία εγκαταλείφθηκε στη φθορά του χρόνου. Το όνομα του οικισμού, άλλαξε το 1959 σε Üstündal βάσει του νόμου 7267, με το αιτιολογικό ότι «προέρχεται από ξένες ρίζες και προκαλεί σύγχυση» και άρχισε να εμφανίζεται στα αρχεία με το νέο του όνομα από την απογραφή του 1960.
Όπως μαρτυρούν οι σύγχρονοι κάτοικοι, δεν ήταν λίγες οι φορές που κυνηγοί θησαυρών επισκέφθηκαν την περιοχή και έσκαβαν νύχτα στα θεμέλια της ερειπωμένης εκκλησίας για να βρουν τυχόν αφημένες περιουσίες.
Μάλιστα, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης, οι κάτοικοι εκτιμούν ότι οι τοπικοί φορείς θα έπρεπε να αναστηλώσουν την εκκλησία και να μην την αφήσουν να καταρρεύσει, καθώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως τουριστικό αξιοθέατο.
* Δημοσθένης Οικονομίδης, «Ο Πόντος»
