Σκόπια: Ο ταραχοποιός των Βαλκανίων

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1991, τα Σκόπια πραγματοποίησαν δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία τους και το 95,5% των συμμετεχόντων ψήφισε θετικά. Τριάντα τρία χρόνια μετά, η γειτονική χώρα δεν έχει, ακόμη, ενηλικιωθεί. Το εν ου παικτοίς παιχνίδι ελέγχεται, ακόμη, αλλά ο κίνδυνος εκτροπής πάντα ελλοχεύει.

Τα σχετικά δημοσιεύματα με αφορμή την επέτειο ανέφεραν δύο ημερομηνίες ως σημαντικές. Την αλβανική εξέγερση το 2001 που οδήγησε στη Συμφωνία της Αχρίδας με την οποία οι Αλβανοί των Σκοπίων απέκτησαν δικαιώματα συνιστώντος κράτους και τη Συμφωνία των Πρεσπών με την οποία, υποτίθεται, ότι λύθηκε η διαφορά περί της ονομασίας με την Ελλάδα.

Τα Σκόπια δεν άφησαν κανέναν γείτονά τους ανενόχλητο. Εκτός από το αλβανικό στοιχείο με το οποίο σήμερα συμβιούν και την Ελλάδα με την οποία η διαφορά χρονολογείται σε βάθος ιστορικού χρόνου, άρχισαν να συγκρούονται και με την Βουλγαρία. Και όλα αυτά ενώ θέλουν να γίνουν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία τα κράτη μέλη υποτίθεται ότι ενώνονται με κοινούς, ειρηνικούς σκοπούς. Και η είσοδός τους στην Ένωση εξαρτάται και από τη Σόφια και από την Αθήνα.

Κάτω από την επιφάνεια του δήθεν κοσμοπολιτισμού τους διατηρείται τεχνητά μια εθνικιστική έξαρση που έχει μεν τη βάση της στην ταυτότητα που διεκδικούν αλλά η ταυτότητα είναι το μέσον για τους διαχειριστές της εξουσίας.

Ο στόχος είναι οι πολιτικές επιδιώξεις μιας κομματικής ομάδας, του VMRO εν προκειμένω, του οποίου ο σύγχρονος ιδεολογικός ινστρούχτορας Νίκολα Γκρούεφσκι, βρήκε άσυλο στην Ουγγαρία καθώς εκκρεμούν εναντίον του εντάλματα στη χώρα του.

Η Ελλάδα σε βάρος των δικών της συμφερόντων τους παραχώρησε τη μακεδονική ταυτότητα και τη μακεδονική γλώσσα αλλά η βουλιμία τους δεν ικανοποιείται. Και το ερώτημα είναι γιατί; Ποιος ο λόγος που η σημερινή κυβέρνηση εγείρει και πάλι θέμα ονομασίας;

Πολλούς συμφέρει να υπάρχουν διαφορές στην περιοχή και να τις διεγείρουν όταν έχουν συμφέρον.

Τα Σκόπια προσφέρονται για τον ρόλο του agent provocateur.

Ταραχοποιός της βαλκανικής γειτονιάς κρατούν ανοικτές εθνικιστικές πληγές που έχουν τις ρίζες τους δεκαετίες πίσω, ως μέσο πολιτικής χειραγώγησης της κοινωνίας τους η οποία δεν κατάφερε να ορθοποδήσει οικονομικά τα 33 αυτά χρόνια ανεξάρτητου βίου. Μαθητές του τουρκικού οθωμανισμού εγείρουν ζητήματα με σκοπό να εκβιάσουν την ΕΕ για την ένταξή τους λησμονώντας ότι το μέγεθος και η γεωπολιτική θέση έχουν σημασία για την αποτελεσματικότητα του εκβιασμού.

Έχουν την αίσθηση πως παίζοντας και το ουγγρικό χαρτί με τη Ρωσία και την Κίνα θα πετύχουν καλύτερα τον στόχο τους. Η Κίνα, τελικά, είναι που δάνεισε 500 εκατομμύρια ευρώ στα Σκόπια μέσω Ουγγαρίας. Το ερώτημα είναι γιατί;

Πέραν του πολιτικού παιχνιδιού σε εθνικιστική βάση τα Σκόπια προκαλούν και με τον ακραίο πολιτικό λόγο τους και την ακραία συμπεριφορά τους.

Η πρόεδρος της χώρας Γκορτνάνα Σιλιάνοφσκα Ντάβκοβα θέλησε να επισκεφθεί τη Σόφια για να παρακολουθήσει την παράσταση Nabucco από τη «Μακεδονική Όπερα και Μπαλέτο» έλεγε η είδηση. Αλλά η πρόεδρος είχε και άλλες στοχεύσεις. Ήθελε να δει τον Βούλγαρο ομόλογό της Ρούμεν Ράντεφ σε μια άτυπη συνάντηση. Άγνωστο τι επεδίωκε με τη συνάντηση. Θέλησε να συζητήσει μαζί του πολιτικά ζητήματα ως δύο λαοί με κοινές ρίζες ή επειδή το κύρος της προέδρου επέβαλε μια τέτοια συνάντηση.

Στην αναμνηστική φωτογραφία από τη συνάντηση διακρινόταν, μόνο, η σημαία της Βουλγαρίας. Προφανώς, με βάση τη διαμάχη των δύο χωρών που συνεχίζεται, στα Σκόπια δημοσιογράφοι και δημοσιολογούντες εξέλαβαν το γεγονός ως πρόκληση. Ο πόλεμος της σημαίας απασχόλησε τις δύο χώρες τις τελευταίες εβδομάδες.

Το γραφείο της κ. Σιλιάνοφσκα ζήτησε εξηγήσεις από την βουλγαρική πλευρά αλλά η Σόφια εξεπλάγη. Γιατί να τοποθετηθεί σημαία αφού η συνάντηση δεν είχε επίσημο χαρακτήρα, ήταν η απορία που διατυπώθηκε στην βουλγαρική πρωτεύουσα.

Μπορεί η Συνταγματολόγος κ. Σιλιάνοφσκα να αγνοούσε το στοιχείο αυτό του πρωτοκόλλου; Η λογική λέει όχι. Και αν το αγνοούσε θα της το έκανε γνωστό ο διπλωματικός σύμβουλός της. Προς τι, λοιπόν, όλη αυτή η φασαρία; Μήπως προς επιβεβαίωση του ρόλου του προβοκάτορα;

Η υπόθεση έχει και συνέχεια. Ο Βούλγαρος πρέσβης στα Σκόπια εκλήθη στο υπουργείο εξωτερικών για να του επιδοθεί νότα διαμαρτυρίας αλλά αρνήθηκε να την παραλάβει.

Και εκεί που θα νόμιζε κανείς ότι το θέμα θα τελείωνε, να και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης των Σκοπίων Αλεξάνταρ Νικολόσκι, να κάνει δηλώσεις εκτός κάθε πολιτικής, κρατικής και όποιας άλλης ευπρέπειας.

Τι είπε, όπως παρέθεσε αυτολεξεί τις δηλώσεις του, ο επικεφαλής του βουλγαρικού κόμματος «Υπάρχει τέτοιος λαός», Σλάβι Τριφόνοφ, «Αλλά επειδή ο οικοδεσπότης προφανώς δεν είναι πολιτισμένος, αν θέλουν, ας στείλουν ένα σημείωμα διαμαρτυρίας σε αυτό που λέω: ο οικοδεσπότης δεν είναι ούτε πολιτισμένος, ούτε αξιοπρεπής, ούτε σεβαστός, οπότε η κατάσταση είναι αυτή που είναι. Πιο άθλιοι από αυτούς είναι μόνο εκείνοι οι υπηρέτες στη χώρα μας που υπέγραψαν ότι ο “μακεδονικός” και ο βουλγαρικός λαός έχουν κοινή ιστορία, την οποία δεν έχουν. Οι ίδιοι που συμφώνησαν με την υπογραφή τους ότι η “μακεδονική” γλώσσα είναι διάλεκτος της βουλγαρικής και ότι δεν θα μπούμε ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση αν δεν αναγνωρίσουμε ότι είμαστε Βούλγαροι και έχουμε βουλγαρικές ρίζες, τώρα μιλάνε για πατριωτισμό»…

Προφανής η στόχευση του Νικολόσκι στο εσωτερικό.

Αλλά και ο Σλάβι Τριφόνοφ δεν έμεινε πίσω σε ποιότητα βαλκανικής πολιτικής αντιπαράθεσης. Είπε: «Κοίτα κάτι, Νικολόσκι. Μπορώ να είμαι πολύ αγενής, μπορεί να είμαι ακόμη και χυδαίος. Πρώτον, γιατί μπορώ. Και δεύτερον, γιατί έχω λόγο, αλλά θα είμαι ευγενικός και θα σου πω το εξής: “Υπάρχεις γιατί η Βουλγαρία υπάρχει από το 1300. Μιλάτε γιατί η βουλγαρική γλώσσα υπάρχει εδώ και 1162 χρόνια.

»Και κάποιος σαν εσάς μπορεί να είναι αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, γιατί άνθρωποι σαν εμένα, αντί να κάνουν αυτό που νιώθουν και θέλουν, είναι καλοσυνάτοι, σχετικά πράοι και σέβονται τους κανόνες και τους νόμους της ΕΕ. Δεν είμαστε μίζεροι – εσύ είσαι μίζερος! Και οι Βούλγαροι στη Βόρεια Μακεδονία δεν είναι υπηρέτες, αλλά εσείς είστε υπηρέτες – υποθέτω των Σέρβων [σ.σ. άλλη αντιπαράθεση αυτή]. Ο μόνος σωστός τρόπος δράσης σε αυτή την κατάσταση είναι η ανάκληση του πρέσβη της Βόρειας Μακεδονίας στη χώρα μας το συντομότερο δυνατό».

Και σε αυτό το ωραίο βαλκανικό τοπίο, ο απερχόμενος Ευρωπαίος Επίτροπος για τη Διεύρυνση Όλιβερ Βαρχέλι δηλώνει ότι «στόχος της ΕΕ είναι να πραγματοποιήσει μια διακυβερνητική διάσκεψη με τη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία και τη Σερβία τους επόμενους μήνες».

Και ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας Χρίστιαν Μιτσκόσκι να δηλώνει σε συνέντευξή του πως θέλει να επαναφέρει το όνομα Δημοκρατία της Μακεδονίας για τη χώρα του και να ζητά ιδέες από τους πολίτες για το πώς.

Τα Βαλκάνια θα ενταχθούν στην Ευρώπη ή η Ευρώπη θα βαλκανοποιηθεί;