pontosnews.gr
Τετάρτη, 31/05/2023
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: Οι αλωτικοί θρήνοι στην ποντιακή διάλεκτο, απόδειξη της ιστορικής μνήμης

Στην ποντιακή διάλεκτο έχουν γραφτεί σπουδαία ποιήματα· ξεχωριστή κατηγορία είναι οι αλωτικοί θρήνοι

21/03/2023 - 8:58πμ
(Φωτ.: Εύξεινος Λέσχη Βέροιας)

(Φωτ.: Εύξεινος Λέσχη Βέροιας)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, την οποία εμπνεύστηκε αρχικά ο ποιητής Μιχαήλ Μήτρας – την πρότασή του την κατέθεσε το φθινόπωρο του 1997 στην Εταιρεία Συγγραφέων ζητώντας να υιοθετηθεί ο εορτασμός στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες.

Στην ποντιακή διάλεκτο έχουν γραφτεί σπουδαία ποιήματα· ξεχωριστή κατηγορία είναι οι αλωτικοί θρήνοι.

Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια του ποντιακού ελληνισμού, πρόκειται για ποιήματα θρηνητικά που αναφέρονται στις αλώσεις πόλεων – όπως π.χ., «Ο θρήνος της Χάρσερας». Κυρίαρχο θέμα όμως αποτέλεσε η Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Στους στίχους συνυπάρχουν η ιστορική αίσθηση με τη συγκίνηση του λαϊκού ποιητή.

Ο γνωστότερος αλωτικός θρήνος στην ποντιακή διάλεκτο είναι παραλλαγή (εν πολλοίς διαφοροποιημένη) του πανελλήνιου θρήνου «Σημαίνει ο Θεός, σημαίνει η γη, σημαίνουν τα επουράνια»:

Την πόλην όντας όριζεν
ο Έλλεν Κωνσταντίνος,
με δεκαπέντε σήμαντρα,
με δεκοχτώ καμπάνας,
με διάκους, με αρχιερείς,
με ψάλτας, με ποπάδας,
σημαίν’ η γη, σημαίν’ ο Θος,
σημαίν’ και τα ουράνα
σημαίν’ και η Αγιά Σοφιά,
το μέγαν μοναστήριν.

Σην έμπαν του ηλίου μου
στέκει ο βασιλέας.

Σην έβγαν του ηλίου μου
στέκει ο Πατριάρχης,
ο βασιλάς ο βασιλάς,
ο Έλλεν Κωνσταντίνος.

Ψάλλουν το «άγιος ο Θεός»
και την «Τιμιωτέραν».

Έρθεν πουλίν κι εκάθισεν
σ’ Αγιά Σοφιάς την πόρταν.

Το έναν το φτερούλ’ν αθε
σο αίμαν έν’ βαμμένον,
το άλλο το φτερούλ’ ν αθε
χαρτί βαστά γραμμένον·.
ατό κανείς ‘κι ανέγνωσεν,
κανείς ‘κι εξέρ’ ντο λέγει.

Σιτ’ αναγνώθ’, σιτα κλαίει
και δερνοκοπισκάται.

– Αλί εμάς και βάι εμάς,
οι Τούρκ’ την πόλ’ θα παίρνε,
μοιρολογούν τα εγκλησιάς,
ελλάγεν η αφεντία,
μοιρολογά κι Αγιά Σοφιά,
το μέγαν μοναστήριν.

Ο βασιλάς, ο βασιλάς
παρηγορίαν ‘κι παίρει,
επαίρεν τ’ αλαφρόν σπαθίν,
τ’ ελλενικόν κοντάριν.

Τοι Τούρκους κρούει σο σπαθίν,
τοι Τούρκους σο κοντάριν.

Τρακόσους Τούρκους έκοψεν
και δεκατρείς πασάδας,
τζακώθεν το σπαθίν ατου
κι εσκίεν το κοντάριν,
κι όνταν εκαλοτέρεσεν
απέσ’ σοι Τούρκ’ς επέμνεν,
κι όνταν εκαλοτέρεψεν
και μοναχός επέμνεν.

Κι ατοίν ατόναν έθαψαν
σε χλοερόν τουσέκιν.

Στους ποντιακούς στίχους υπάρχει η επίγνωση ότι ο βασιλέας λέγεται Κωνσταντίνος και ότι είναι Έλλεν. Μάλιστα πολεμάει ηρωικά, ενώ αντιθέτως στον πανελλήνιο θρήνο ο βασιλιάς περιγράφεται μόνο να «ψάλλει ζερβά».

Σε έναν άλλο θρήνο, ο Έλλεν Κωνσταντίνος παρουσιάζεται πάντα ηρωικός, ενώ όλα τα λάθη και οι παραλείψεις αποδίδονται στους συνεργάτες του που ήταν «φοβετσάροι» και «δίκλοποι». Ο λαϊκός ποιητής γνωρίζει επιπλέον τη δωδεκάρα, το μυστικοσυμβούλιο του αυτοκράτορα, όπως γνωρίζει και τον σερασκέρη του τον μέγα Ιωάννη (ενδεχομένως η αναφορά να είναι για τον Τζιοβάνι Τζουστινιάνι Λόγγο, τον Γενουάτη στρατιωτικό και τελευταίο υπερασπιστή της Κωνσταντινούπολης).

Στον ίδιο θρήνο «επιβεβαιώνεται» ότι η απελευθέρωση της Πόλης θα είναι το αποτέλεσμα της συνδυασμένης θείας και γήινης προσπάθειας:

Απ’ ουρανού κλειδίν έρθεν
σ’ Αγιά Σοφιάς την πόρταν.

Χρόνοι έρθαν κι εδάβανε,
καιροί έρθαν και πάγνε,
‘νεσπάλθεν το κλειδίν αθες
κι επέμνεν κλειδωμένον.

Θέλ’ απ’ ουρανού μάστοραν,
θέλ’ α σην γην εργάτεν.

Σε άλλη παραλλαγή διαφαίνεται ολοκάθαρος ο τόνος της αισιοδοξίας, ο οποίος ήταν απαραίτητος για να κάνει υπομονή ο σκλαβωμένος:

Η Ρωμανία επέρασεν,
η Ρωμανία ’πάρθεν,
η Ρωμανία κι αν πέρασεν,
ανθεί και φέρει κι άλλο.

Το ότι η Ρωμανία (τόσο η Κωνσταντινούπολη όσο και το βυζαντινό κράτος καλύπτονται απ’ αυτό το όνομα) καταλύθηκε και αλώθηκε αναφέρεται και έναν θρήνο στον οποίο υπάρχει το όνομα του Δαβίδ. Οι στίχοι μιλούν για το πουλί με το ματωμένο φτερό, το οποίο βαστά χαρτί «περιγραμμένον» –ή απλώς «γραμμένον»– και κονεύει «σοι κυρ-Δαβίδ την πόρταν» για να φέρει το τραγικό μήνυμα.

Η ζωντανή παρουσία του ονόματος του Δαβίδ, του τελευταίου αυτοκράτορα της Τραπεζούντας, πάσης Λαζικής και Περατίας, αποδεικνύει για μια ακόμη φορά τη διάρκεια της ιστορικής μνήμης του ποντιακού λαού.

Η ζώσα αυτή μνήμη επικυρώνεται βέβαια και από αναφορές άλλων ονομάτων στα δημώδη άσματα του Πόντου, όπως του Γιάννε του Κιμισκή, του στρατηγού Καβασίτα, του Θεόδωρου Γαβρά.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

(Φωτ.: Facebook / Πολιτιστικός Σύλλογος Ευκαρπίας Κιλκίς το Λαβάς)
ΠΟΝΤΟΣ

Μήνυμα ενότητας του ποντιακού ελληνισμού από την Ευκαρπία Κιλκίς

30/05/2023 - 7:58μμ
Στη σκηνή του «Καραπάντσειου» Πολιτιστικού Κέντρου Αμπελοκήπων (φωτ.: Facebook / Ένωση Ποντίων Αμπελοκήπων)
ΠΟΝΤΟΣ

Αμπελόκηποι Θεσσαλονίκης: Στη σκηνή οι ξεριζωμέν’, με τη νέα γενιά να μιλά για τη Γενοκτονία των Ποντίων

30/05/2023 - 3:35μμ
Στιγμιότυπο από διάλεξη στο Σπίτι-Μουσείο του Χατσατούρ Αμποβιάν στο Γερεβάν (φωτ.: Facebook / Union of Greek Communities of Armenia)
ΠΟΝΤΟΣ

Οι δεσμοί Ελλήνων και Αρμενίων σε διαλέξεις – Αφορμή η επέτειος μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων

30/05/2023 - 1:30μμ
Μία από τις σελίδες της σχολικής εφημερίδας «Το θήτα της Θερμής»
ΠΟΝΤΟΣ

Δύο ιεράρχες που συνδέθηκαν με τον Πόντο σε εφημερίδα σχολείων της Λέσβου που πήρε το πρώτο βραβείο

30/05/2023 - 10:58πμ
Πυρριχιστές χορεύουν σέρρα στο «Πυρρίχιο Πέταγμα» (φωτ.: EUROKINISSI / Γιάννης Παναγόπουλος)
ΠΟΝΤΟΣ

104 χρόνια από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου: Στο «Πυρρίχιο Πέταγμα» του Πειραιά η τιμητική εκδήλωση του ΣΠΟΣ Νότιας Ελλάδας & Νήσων

30/05/2023 - 9:22πμ
O Γιάννης Κορδώνης στην εκπομπή της Ναταλίας Γερμανού (πηγή: Alpha)
ΠΟΝΤΟΣ

Μπλούζα με τον Μουσταφά Κεμάλ: «Άφαντο» το επεισόδιο της εκπομπής, βροχή οι διαμαρτυρίες

29/05/2023 - 9:09μμ
Το μνημείο στην Πλατεία Πόντου στα Προσφυγικά του Καρέα (φωτ.: Facebook / George Lenis)
ΠΟΝΤΟΣ

Στα Προσφυγικά του Καρέα τελετή για τα 104 χρόνια από τη Γενοκτονία των Ποντίων

29/05/2023 - 7:38μμ
Σόνια Θεοδωρίδου και Ηλίας Υφαντίδης στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, στις 19 Μαΐου 1919 (φωτ.: EUROKINISSI / Τατιάνα Μπόλαρη)
ΠΟΝΤΟΣ

«’Πάρθεν η Ρωμανία» από τον Ηλία Υφαντίδη και τη Σόνια Θεοδωρίδου – Ο θρήνος των Ποντίων για την Άλωση της Πόλης και του ελληνισμού

29/05/2023 - 5:32μμ
(Φωτ.: hamogelo.gr)
ΠΟΝΤΟΣ

«Χαμόγελο του παιδιού»: Γνωριμία με την παράδοση του Πόντου, στο Σύλλογο Ποντίων Αιτωλοακαρνανίας «Δημήτρης Ψαθάς»

29/05/2023 - 4:46μμ
(Φωτ.: Δήμος Λαγκαδά)
ΠΟΝΤΟΣ

Ο Λαγκαδάς τίμησε την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

29/05/2023 - 1:20μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ. αρχείου: EUROKINISSI / Στέλιος Μισίνας)

Έβρος: Βαριές κατηγορίες για τους πέντε αστυνομικούς που συνελήφθησαν για διευκόλυνση εισόδου αλλοδαπών

16 λεπτά πριν
Σημαία του ΡΚΚ στη διάρκεια παλιότερης διαμαρτυρίας στη Ρώμη (φωτ.: EPA/Riccardo Antimiani)

Σουηδία: Φιλοκούρδοι ακτιβιστές προκαλούν οργή στην Άγκυρα

47 λεπτά πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Γιώργος Κονταρίνης)

Εκλογές 2023: Διευκρινίσεις από το υπουργείο Εσωτερικών για τους ετεροδημότες – Ποιοι θα ψηφίσουν στον τόπο διαμονής τους

1 ώρα πριν
(Εικ.: ΧΚ)

Κομνηνιώτικα 2023: Τριήμερες εκδηλώσεις με Μωμόγερους, Μάκη Δημάκη, ποντιακή βραδιά και χορευτικά

2 ώρες πριν
(Φωτ.: EUROKINISSI / Στέλιος Στεφάνου)

Basket League: Σοβαρεύτηκε και πήρε το εισιτήριο για τους τελικούς ο Παναθηναϊκός

2 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Γραφείο Τύπου Πρωθυπουργού / Δημήτρης  Παπαμήτσος)

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνεχάρη τον Ερντογάν για την επανεκλογή του

3 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign