Ο Γεώργιος Γρηγοριάδης δεν σταματάει να ταξιδεύει, από νεαρή ηλικία. Επισκέφθηκε 88 χώρες, σε πέντε ηπείρους. Σε κάποια από τα αγαπημένα του σημεία στον κόσμο, ο ασταμάτητος ταξιδευτής ξαναπήγε πολλές φορές εμπνεόμενος από τους νέους εξερευνητικούς στόχους του.
«Η κάθε χώρα αφήνει το δικό της ίχνος στην καρδιά του ταξιδιώτη. Μετά από κάθε ταξίδι έχεις αρκετά πράγματα να θυμάσαι. Όμως υπάρχουν μέρη στον όμορφο πλανήτη μας, τα οποία σε εντυπωσιάζουν περισσότερο από άλλα. Κατά τη γνώμη μου, την ομορφότερη τροπική φύση στον κόσμο την έχουν οι Σεϋχέλλες. Εκεί έχω πάει τέσσερις φορές. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σκιάζει τις εντυπώσεις μου από την επίσκεψή μου στα νησιά της Καραϊβικής, στις Μαλδίβες, στην Ταϊλάνδη, στον Άγιο Μαυρίκιο, στη Γαλλική Πολυνησία. Όμως οι Σεϋχέλλες είναι κάτι αξεπέραστο. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που τις αποκαλούν επίγειο παράδεισο.
»Στα ταξίδια στις μακρινές και ασυνήθιστες για τους Ευρωπαίους χώρες, δεν σταματάς μόνο στις φυσικές ομορφιές. Στη διάρκεια των επισκέψεών μου στη Σιγκαπούρη, το 2002 και το 2018, κατάλαβα πως αυτή η χώρα είναι κατά τουλάχιστον 20 χρόνια μπροστά από τον υπόλοιπο κόσμο. Όποιος θέλει να δει τον πολιτισμένο κόσμο μετά από δεκαετίες, μπορεί να επισκεφτεί τη Σιγκαπούρη», είπε ο Πόντιος ταξιδευτής στην αρχή της κουβέντας μας.
Μίλησε για τα πολυάριθμα ταξίδια του, αρχίζοντας από τα εξωτικά μέρη του κόσμου. Όμως όπως είπε, αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο σε κάθε ταξίδι είναι η προσωπική έρευνα. Τον έλκουν οι χώρες με πλούσια και αρχαία ιστορία – και αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο.
Ο Γεώργιος Γρηγοριάδης γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Σόχουμ, στην παρευξείνια περιοχή του Καυκάσου.
Από μικρή ηλικία ασχολήθηκε με τη μελέτη της ιστορίας και του πολιτισμού των Ελλήνων της πόλης του και των υπόλοιπων περιοχών της Αμπχαζίας. Μετά το σχολείο ο νεαρός ερευνητής πήγε για σπουδές στη Μόσχα, όπου με τις προσωπικές του προσπάθειες έμαθε τη νεοελληνική γλώσσα και ασχολήθηκε με ξεναγήσεις ξένων τουριστών, παρόλο που οι σπουδές του είχαν τελείως άλλο αντικείμενο – την οικονομία.
Τον Ιούνιο του 1992 μετακόμισε για μόνη εγκατάσταση στην Αθήνα. Η Ελλάδα, που τον έλκυε από τα παιδικά του χρόνια λόγω της καταγωγής του, τον εντυπωσίασε αφάνταστα. Ο Γεώργιος δεν ήθελε μόνο να βλέπει τα αξιοθέατα της δικής του ιστορικής πατρίδας, αλλά να μοιράζεται τις δικές του γνώσεις και εμπειρίες με όλους τους ενδιαφερόμενους. Το 1994 πήρε άδεια από τον Εθνικό Οργανισμό Τουρισμού της Ελλάδας και άνοιξε δικό του τουριστικό γραφείο.
Ταξίδια σε αρχαίες και εξωτικές χώρες
Υποδεχόταν τουρίστες στην Ελλάδα και δεν έχανε ευκαιρίες να επισκέπτεται χώρες του εξωτερικού. Η πρώτη χώρα στην προτίμησή του παραμένει για πολλά χρόνια η Ινδία. Ο αρχαίος πολιτισμός της είναι εξαιρετικός και πρωτότυπος. Την επισκέφθηκε εννέα φορές, και κατάφερε να δει πολλές περιοχές με διαφορετική κουλτούρα.
«Εντυπωσιάστηκα από το συγκρότημα ναού στην Παλιτάνα της πολιτείας Γκουτζαράτ. Το συγκρότημα είναι κτισμένο στα δύο υψώματα του ιερού βουνού Σατρουντζάγια των οπαδών του Τζαϊνισμού. Όταν μπήκα στο εσωτερικό του, ένιωσα δέος. Δεν είχα ποτέ παρόμοια αίσθηση. Σαν να μεταφέρθηκα στο παρελθόν, σαν να ταξίδεψα στο χρόνο, σε μια εποχή πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια. Βλέποντας τους ανθρώπους στο ναό μέσα στα πολύχρωμα και λευκά ενδύματα, ακούγοντας τους ήχους των μαγικών τραγουδιών τους, φανταζόμουν τη δική μας Ακρόπολη των Αθηνών με τους ναούς της, όπως ήταν στην Αρχαιότητα. Στην Ινδία η παράδοση δεν άλλαξε, ενώ στην Ελλάδα έχουμε ζήσει κοσμοϊστορικές αλλαγές», συνέχισε.
Η Ασία πάντα μάγευε τους ταξιδιώτες από τη Δύση. Οι Έλληνες από την Αρχαιότητα προσέβλεπαν στην εξερεύνηση και κατάκτηση της Ανατολής. Ο Γεώργιος Γρηγοριάδης, όσο και να ονειρευόταν νέα ταξίδια στην Ινδία και πέρα από αυτήν, δεν μπορούσε να αποφύγει τη μαγεία των πολιτισμών της Νότιας Αμερικής. Η Αργεντινή, το Περού, η Βολιβία, η Χιλή, η Ουρουγουάη, η Κολομβία τον τραβούσαν πίσω και μετά από το πέρασμα αρκετού χρόνου από την ημέρα της κάθε επιστροφής του στην Ελλάδα.
«Ιδιαίτερες εντυπώσεις είχα από το ταξίδι στο Περού. Η αρχαία πόλη Μάτσου Πίτσου του πολιτισμού των Ίνκα, το βουνό Ουάινα Πίτσου, η πτήση πάνω από τις Γραμμές της Νάσκα, μια σειρά αρχαίων γεωγλυφικών του πολιτισμού των Νάσκα, η λίμνη Τιτικάκα, η οποία βρίσκεται σε οροπέδιο των Άνδεων, όλα αυτά δεν μπορούν να μην ταράξουν τη φαντασία του ανθρώπου», τονίζει.
Αν και επισκέφθηκε την Ασία και την Αμερική, αρχικά απέφευγε την Αφρική. Ο κίνδυνος των εξωτικών ασθενειών, η ανάγκη του ειδικού εμβολιασμού, του έκοβαν τον ενθουσιασμό που προερχόταν από την προσωπική έρευνά του. Οι πρώτες χώρες της Αφρικής που επισκέφθηκε ήταν η Αίγυπτος, η Νότια Αφρική και το Μαρόκο.
Το επόμενο βήμα έγινε το 2018, μετά τον εμβολιασμό για τον κίτρινο πυρετό. Το 2018, το 2019 και το 2020 επισκέφθηκε την Ουγκάντα με τους εξωτικούς πυγμαίους της, τη Ρουάντα με τους εντυπωσιακούς γορίλες της, το Μπενίν με τις άγριες φυλές του, το Τόγκο με τα παράξενα αξεσουάρ μαγείας, την Γκάνα, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Δύο φορές έφθασε στη Μαδαγασκάρη. Το 2020, εγκλωβισμένος από την πανδημία, έμεινε σχεδόν τρεις μήνες στη μακρινή μεγαλόνησο της Αφρικής.
«Στο τέλος του 2019 στο Κονγκό πήρα μέρος στο ανέβασμα στο ηφαίστειο του όρους Νιραγκόνγκο, το οποίο βρίσκεται στην ανατολική άκρη της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Είναι ένα στρωματοηφαίστειο ύψους 3.470 μέτρων, το οποίο ανήκει σε μια αλυσίδα ηφαιστείων της Μεγάλης Ρηξιγενούς Κοιλάδας. Τα ηφαίστεια αυτά είναι γνωστά ως Βουνά Βιρούνγκα. Το Νιραγκόνγκο είναι ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια του πλανήτη, και το υψηλότερο στην περιοχή. Όσο ανεβαίναμε, νιώθαμε την έλλειψη του οξυγόνου και δυσκολευόμασταν να αντεπεξέλθουμε στο στόχο μας. Ένας στους είκοσι τολμηρούς τουρίστες συνήθως δεν καταφέρνει να φθάσει στην κορυφή.
»Στο ανέβασμά μας βρήκαμε και μια άλλη σοβαρή δυσκολία, ξεκίνησε να βρέχει. Όμως η θέα που είδαμε στο τέλος της διαδρομής, μας αποζημίωσε. Ήμασταν γοητευμένοι από αυτό που είδαμε από την έκρηξη του ηφαιστείου και από τη λάβα. Οι εντυπώσεις γίνονται ακόμα πιο έντονες με τη δύση του ήλιου. Νομίζεις πως παρακολουθείς μια σκηνοθετημένη παράσταση. Σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής, μας ακολουθούσαν οπλισμένοι άνδρες. Το Κονγκό εγκυμονεί πολλούς κινδύνους. Τον Φεβρουάριο του 2021 δολοφονήθηκε από ενόπλους ο πρέσβης της Ιταλίας Λούκα Ατανάσιο, ο οποίος κατευθυνόταν με το κομβόι αυτοκινήτων του Παγκόσμιου Προγράμματος Σίτισης στο ανατολικό Κονγκό».
Παλιός και Νέος Κόσμος
Ο Γεώργιος Γρηγοριάδης από τη δεκαετία του ’90 άρχισε να επισκέπτεται τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.
«Θυμάμαι πως το 1999 αποφάσισα για έναν μήνα να μείνω στις Ηνωμένες Πολιτείες. Για να μην πολυλογώ, γιατί για τα ταξίδια μου θα μπορούσαμε να μιλάμε ώρες αμέτρητες, θα πω μόνο το εξής: Οι νεοτερισμοί που εγώ πρόσεξα στις ΗΠΑ, στην Ελλάδα έγιναν γνωστοί μετά από πέντε έτη το λιγότερο. Εκτός από αυτό, για πολύ καιρό ονειρευόμουν να επισκεφθώ την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Τελικά κατάφερα να φθάσω εκεί το 2010. Είκοσι μέρες ταξίδευα σε διάφορα μέρη αυτής της μακρινής Ηπείρου, και για δεκατέσσερις μέρες πήγα στη Νέα Ζηλανδία. Είναι μια τελείως διαφορετική –από όλες τις απόψεις– γωνιά της Γης. Εκεί αισθάνεσαι πως βρίσκεσαι στην άκρη του κόσμου. Και όταν αντικρίζεις το ζωικό και το φυτικό βασίλειο των χωρών αυτών, αισθάνεσαι πως βρίσκεσαι είτε σε άλλον πλανήτη, είτε στην εποχή των δεινοσαύρων», λέει για τις αξέχαστες εντυπώσεις του ο Γεώργιος Γρηγοριάδης.
Εξίσου ενδιαφέροντα ήταν τα ταξίδια που έκανε στην Ευρώπη.
«Δεν θα κεντρίσω την προσοχή σας στον Παλαιό Κόσμο, τη Δυτική Ευρώπη. Γιατί και η Ελλάδα είναι μέρος αυτού του κόσμου. Όμως, όπως και να το δούμε, η κάθε χώρα της Ευρώπης έχει τη δική της αίγλη και ιδιαιτερότητα. Θυμάμαι με πολλή χαρά τις οκτώ επισκέψεις μου στην Ιταλία. Σ’ αυτήν τη χώρα τα θαυμάζω όλα. Και τη φύση της, και την αρχιτεκτονική της, και τα μουσεία, και τα ελληνικά, ετρουσκικά, ρωμαϊκά μνημεία της. Στη Γαλλία ήμουν τέσσερις φορές. Τι να πρωτοπείς γι’ αυτή την καταπληκτική χώρα… Εντυπωσιάστηκα πολύ από την Κυανή Ακτή της, από την περιοχή της Αλσατίας και το ίδιο το Παρίσι.
»Δεν μπορείς να μη θαυμάσεις το πολυτελές Μονακό, τις εξαιρετικές Κάτω Χώρες, την πατρίδα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, την παραμυθένια Δανία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, το Βέλγιο, τη Νορβηγία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, και το νησί με τη μίξη των πολιτισμών, τη Μάλτα. Είναι εξίσου όμορφες και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Τα χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η μεσαιωνική Πράγα και το γραφικό Κάρλοβι Βάρι στην Τσεχία», τόνισε ο Γεώργιος.
Ταξίδια στις αξέχαστες πατρίδες
Ο Γεώργιος Γρηγοριάδης μετά τη παλιννόστηση στην Ελλάδα ήθελε να συμπληρώσει το παζλ του παλιού ελληνικού κόσμου. Από τα ταξίδια του δεν μπορούσε να εξαιρεθεί η Μικρά Ασία. Στη διάρκεια των ταξιδιών του στον Πόντο είχε γνωρίσει ανθρώπους που μέχρι σήμερα διατηρούν την ποντιακή διάλεκτο της νεοελληνικής γλώσσας. Οι μουσουλμάνοι μη τουρκικής καταγωγής έμειναν στον Πόντο και σε άλλα μέρη της Τουρκίας και ζουν εκεί με τον παλιό –και γνώριμο για τους Πόντιους χριστιανούς– τρόπο.
Στις 15 Αυγούστου 2011 πήρε μέρος στο προσκύνημα στην Παναγία Σουμελά του Πόντου, όπου έγινε Πατριαρχική Θεία Λειτουργία.
«Στη διάρκεια του ταξιδιού στον Πόντο γνώρισα πολλούς ανθρώπους με έντονη σχέση με τον πολιτισμό των Ελλήνων του Πόντου. Ανέβηκα στα ορεινά χωριά των ελληνόφωνων μουσουλμάνων. Επισκέφτηκα τα Κοτύωρα (Ορντού), από όπου προέρχεται μέρος των προγόνων μου. Στους δρόμους φωτογράφισα πολλά πρόσωπα, χαρακτηριστικά για τη βορειοανατολική Μικρά Ασία. Σε κάποια από τα παιδιά είχα στείλει ταχυδρομικώς τις φωτογραφίες τους, όταν ξαναπήγα στην Τουρκία», λέει.
Εκτός από τον Πόντο, ο Γεώργιος επισκέφθηκε την ξεχωριστή από πολλές απόψεις Καππαδοκία. Αυτή η κάποτε βαθιά χριστιανική περιοχή, όπου στην πρωτεύουσά της Καισάρεια ήταν επίσκοπος ο ποντιακής καταγωγής Άγιος Βασίλειος, σήμερα διατηρεί την εξωτερική της αίγλη σε τελείως άλλο θρησκευτικό περιβάλλον.
Ο Γεώργιος πολλές φορές επισκέφθηκε τη δυτική Μικρά Ασία, τους αρχαιολογικούς χώρους των αρχαίων ελληνικών πόλεων, της Μιλήτου, της Εφέσου, των Διδύμων, της Πριήνης, της Φώκαιας, της Τροίας κ.ά.
Σε ένα από τα ταξίδια του τον ακολούθησα και εγώ. Επισκεφτήκαμε μαζί τη Μίλητο, μητρόπολη των περισσότερων πόλεων του Εύξεινου Πόντου, την Πριήνη, πατρίδα του Αισώπου, και μερικά νησιά του Αιγαίου. Μαζί πήγαμε στην Πατριαρχική Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά του Πόντου. Όσες μακρινές χώρες και ηπείρους να επισκέπτεται ο Γεώργιος Γρηγοριάδης, παραμένει πιστός στην Ελλάδα, στον Πόντο και σε όλο τον ελληνικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένου και του Σόχουμ στην παρευξείνια περιοχή του Καυκάσου.
Βασίλης Τσενκελίδης
Ιστορικός
