CERN: Δεν θα κάνουμε νέες συνεργασίες με ρωσικούς επιστημονικούς φορείς – Αίτημα Ουκρανών επιστημόνων

Ο πολεμική ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πλήττει πλέον και το πεδίο της επιστήμης και της τεχνολογίας, καθώς ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών (CERN) ανακοίνωσε ότι δεν θα κάνει νέες συνεργασίες με ρωσικούς επιστημονικούς φορείς, μετά από σχετικό αίτημα Ουκρανών επιστημόνων.

Μάλιστα προσθέτει ότι θα προωθήσει πρωτοβουλίες για να υποστηρίξει τη συνεργασία με Ουκρανούς επιστήμονες και την ουκρανική επιστημονική δραστηριότητα στο πεδίο της φυσικής υψηλών ενεργειών.

Η ανακοίνωση αυτή είναι η πρώτη σοβαρή ένδειξη ότι ακόμη και ένα πεδίο όπως η επιστήμη και τεχνολογία, όπου η διεθνής επιστημονική συνεργασία αποτελεί κοινό τόπο, συχνά με ρωσική συμμετοχή, απειλείται πλέον λόγω του πολέμου.

Η στάση αυτή του CERN έχει τη δική της βαρύτητα, καθώς η Ουκρανία είναι ένα από τα επτά συνεργαζόμενα κράτη που έχει ενεργό συμμετοχή σε αρκετά πειράματα και άλλες δραστηριότητες του Οργανισμού, ενώ η Ρωσία και οι ΗΠΑ έχουν καθεστώς απλώς παρατηρητή. Σύμφωνα με το περιοδικό Science, οι Ρώσοι αποτελούν περίπου το 8% του προσωπικού του (1.000 από τους συνολικά 12.000).

Το CERN θα παρακολουθεί προσεκτικά τις εμπόλεμες εξελίξεις και είναι έτοιμο να πάρει και άλλα μέτρα εάν κριθεί, ενώ θα συμμορφωθεί με όλες τις διεθνείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας, και «εκφράζει την υποστήριξη του στα πολλά μέλη της ρωσικής επιστημονικής κοινότητας του Cern που καταδικάζουν την επέμβαση».

Υπενθυμίζεται ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Πυρηνικών Ερευνών διαθέτει το μεγαλύτερο επιταχυντή σωματιδίων στον κόσμο. Δεν είχε διακόψει τη συνεργασία του με τους εργαζόμενους σε αυτό Ρώσους επιστήμονες ούτε μετά τη σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία το 1968, ούτε στο Αφγανιστάν το 1979 και ούτε φαίνεται πρόθυμο να το κάνει τώρα λόγω Ουκρανίας.

Αντιδράσεις από άλλους επιστημονικούς φορείς

Ενώπιον διλημμάτων βρίσκονται πολλοί Δυτικοί επιστήμονες και επιστημονικοί φορείς, καθώς έχουν να διαλέξουν ανάμεσα στο να τηρήσουν την παραδοσιακή επιστημονική ουδετερότητα και να καταδικάσουν τη ρωσική εισβολή, κόβοντας τους δεσμούς τους με τους Ρώσους συναδέλφους τους, με όποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτό σε διάφορα εξελισσόμενα επιστημονικά προγράμματα.

Το Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης έλυσε τη συνεργασία του με το αγγλόφωνο ρωσικό Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας Σκόλκοβο (Skoltech) στα περίχωρα της Μόσχας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέστειλε τη συμμετοχή της Ρωσίας στο νέο Πρόγραμμα της ΕΕ για την Έρευνα «Ορίζων Ευρώπη», και τα εθνικά συμβούλια ερευνών σε μεγάλες χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία κ.α.) πάγωσαν τις συνεργασίες τους με τη Ρωσία. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) καταδίκασε τη ρωσική εισβολή και η ευρωρωσική αποστολή ExoMars που ήταν να εκτοξευθεί φέτος για τον Άρη, είναι πια «πολύ απίθανη», σύμφωνα με ανακοίνωση.

Εν αντιθέσει, άλλοι επιστημονικοί οργανισμοί θεωρούν τη λογική αποκλεισμού «πολιτικό ναρκοπέδιο». Όπως η Διεθνής Αστρονομική Ένωση (ΔΑΕ), η οποία απέρριψε έκκληση Ουκρανών αστρονόμων να απαγορεύσει τους Ρώσους αστρονόμους από τις δραστηριότητες της. Και ο Διεθνής Θερμοπυρηνικός Αντιδραστήρας (ITER), που βρίσκεται υπό κατασκευή στη νότια Γαλλία με σημαντική ρωσική συμβολή, δεν σχεδιάζει να αποπέμψει τη Ρωσία από πλήρες μέλος του.

Ερωτηματικό αποτελεί τι θα γίνει με τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, που βασίζεται πολύ στη συμβολή της Ρωσίας και κατά πόσο θα σημειωθεί ρήξη τέτοια που να επιταχύνει τη «συνταξιοδότηση» του σταθμού πριν την προγραμματισμένη ημερομηνία του 2031.