pontosnews.gr
Κυριακή, 29/01/2023
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Τα Φώτα στην Τραπεζούντα του Πόντου

Παιδικές αναμνήσεις του Πόντιου συγγραφέα Δημήτρη Ψαθά από τη γενέτειρα του, την Τραπεζούντα του Πόντου

6/01/2022 - 8:59πμ
Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Τραπεζούντα του Πόντου, σε ημέρα μεγάλης γιορτής (φωτ.: Αρχείο Μαρίας Ψαθά - Λένας Νίτσου)

Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Τραπεζούντα του Πόντου, σε ημέρα μεγάλης γιορτής (φωτ.: Αρχείο Μαρίας Ψαθά - Λένας Νίτσου)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Τις παιδικές του αναμνήσεις από τον εορτασμό των Φώτων στην πατρίδα του την Τραπεζούντα του Πόντου περιγράφει ο συγγραφέας Δημήτρης Ψαθάς στο αυτοβιογραφικό χρονικό του Γη του Πόντου –τη «Βίβλο του Ποντιακού Ελληνισμού», σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο που το προλόγισε το 1993.

Γεννημένος στην Τραπεζούντα του Πόντου, το 1907, ο Δημήτρης Ψαθάς ήταν γιος της Τραπεζούντιας Μαρίας Χαραλαμπίδου και του Τενέδιου εμπόρου κρασιών Γιάννη Ψαθά.

Κολάζ καρτ ποστάλ εποχής με φόντο το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας και το βιβλίο «Γη του Πόντου»

Στο βιβλίο περιγράφει τις παιδικές του αναμνήσεις στην Τραπεζούντα, τα παιδικά του χρόνια στο σχολείο του στο φημισμένο Φροντιστήριον Τραπεζούντος, το μαγαζί του πατέρα του το Οινοπνευματοπωλείον «Η Ωραία Τένεδος», στον κεντρικό δρόμο της Τραπεζούντας πάνω στο λιμάνι και το τελωνείο, τα παιχνίδια με τα παιδιά των Εβραίων γειτόνων του τον Αβραάμ, τη Ρεβέκκα και την Φορτουνί, τις εκδρομές τον Δεκαπενταύγουστο στο μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά και στο Σοούκ Σούκ, τις όμορφες γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς στο σπίτι της οικογένειας Ψαθά κοντά στην θάλασσα και ιδιαίτερα τα Φώτα που όπως ο ίδιος ομολογεί στα γραπτά του ήταν η αγαπημένη του γιορτή.

Ο Δημήτρης Ψαθάς στο γραφείο του στα «ΝΕΑ», μπροστά από τα γράμματα εκατοντάδων αναγνωστών (φωτ.: Αρχείο Μαρίας Ψαθά – Λένας Νίτσου)

«Η μνήμη είναι ένα στυπόχαρτο που ό,τι έχει απορροφήσει το κρατά, δεν είναι σαν τη φωτογραφία που τ αποτυπώνει όλα. τις εικόνες, όμως, που έχει απορροφήσει τίποτα δεν τις σβήνει και από αυτές οι πιο σπουδαίες συνθέτουν το μαγικό βιβλίο της παιδικής μας ζωής», τονίζει ο Δημήτρης Ψαθάς, περιγράφοντας σε ώριμη πια ηλικία, τα νεανικά του χρόνια στην Τραπεζούντα του Πόντου την οποία αποχωρίστηκε βίαια για πάντα, πολύ νωρίς, μαθητής ακόμα του σχολείου με την χήρα μητέρα του, ορφανός από πατέρα, μαζί με τις τέσσερις αδερφές του, με την Μικρασιατική Kαταστροφή…

Λένα Νίτσου

Τα Φώτα στην Τραπεζούντα

[…] Η γιορτή, όμως, που με συγκινούσε περισσότερο απ’ όλες, ήταν τα Φώτα, επειδή ίσως, εκτός απ’ το χριστιανικό της περιεχόμενο, έπαιρνε κι ένα χαρακτήρα αθλητικό και ηρωικό. Γιατί στη μεγάλη αυτή γιορτή ριχνόταν ο Σταυρός στη θάλασσα κι έπρεπε να τον «πιάσουν» τα παλικάρια των ενοριών, κι αυτό δεν ήταν εύκολη δουλειά μέσα στις φουρτούνες και τα κρύα του Γενάρη.

Ιδιόχειρη λεζάντα του Δημήτρη Ψαθά σε φωτογραφία όπου φαίνεται το σχολείο του, το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας (φωτ.: Αρχείο Μαρίας Ψαθά – Λένας Νίτσου)

Χιόνιζε εκείνη τη χρονιά. Γεμάτος χαρά έβλεπα απ’ το στασίδι του ψάλτη τις άσπρες πεταλουδίτσες να κολλάνε στο πολύχρωμο τζαμωτό της εκκλησιάς, ενώ έψελνα με οίστρο πλάι στον Τσιράχ. Βιαζόμουν, λαχταρούσα να τελειώσω, κι όταν απόλυσε η εκκλησιά μας, πήρα τον δρόμο τρεχάλα, ευτυχισμένος μέσα στο χιόνι, και νάμαι σε λίγο κάτω στην παραλία του Αγίου Γρηγορίου, όπου ήταν πολύ πλήθος μαζεμένο και περίμενε την πομπή για τη μεγάλη τελετή. Σ’ ένα σημείο, δυτικά απ’ τα μεγάλα βράχια του γιαλού μας, η στεριά προχωρώντας μέσα στη θάλασσα σχημάτιζε μια μικρή χερσόνησο κι από κει ήταν που έριχνε κάθε χρόνο ο δεσπότης τον Σταυρό.

Ασταμάτητα έπεφτε το χιόνι. Το κρύο τσουχτερό. Λυσσασμένη λες η θάλασσα σφύριζε και βροντολογούσε κάτω απ’ το μαστίγωμα του αγέρα κι οι γλάροι −χιλιάδες− παλεύανε κι αυτοί και στριφογύριζαν μέσα στον βοριά, που καμιά φορά τους έπαιρνε και τρόμαζαν να ξαναζυγίσουν τα φτερά τους.

Τα παλικάρια, ωστόσο, που θα αγωνιζόντουσαν για να «πιάσουν» τον Σταυρό, δεν δείχναν να σκοτίζονται. Νέοι, γεροδεμένοι όλοι, από νωρίς βρισκόντουσαν εκεί στην παραλία γυμνοί, και νάτους τώρα που κάνουν βόλτες ανυπόμονα μ’ ένα παλτό ριγμένο στους ώμους κι ένα μπουκάλι κονιάκ, απ’ όπου ρουφάνε πότε πότε μια γουλιά, ενώ τους δέρνει ο αγέρας και το χιόνι. Από κάθε ενορία είναι κι ένας − άλλος απ’ τον Άι-Γρηγόρη, άλλος απ’ την Αγια-Μαρίνα, τα Εξώτειχα ή τον Άγιο Βασίλειο, τον Ποζ Τεπέ κι αλλού.

Αλλά νάτη κιόλας που κατεβαίνει η πομπή, με τον μητροπολίτη Χρύσανθο ντυμένον στα ολόχρυσα, με τους παπάδες, τους ψαλτάδες και τα εξαπτέρυγα, τις Αρχές − οι στρατιωτικοί με τις μεγάλες τους στολές και τα παράσημα, οι πρόξενοι και άλλοι.

Μία ανέκδοτη φωτογραφία της οικογένειας του Δημήτρη Ψαθά στην Τραπεζούντα του Πόντου. Από δεξιά η μητέρα του Δημήτρη Ψαθά, η Τραπεζούντια Μαρία Χαραλαμπίδου δίπλα ο σύζυγός της ο Τενέδιος έμπορος κρασιών Γιάννης Ψαθάς με τον αδερφό του και καθιστή η μητέρα της και γιαγιά του Δημήτρη Ψαθά Αγάπη Χαραλαμπίδου. Στα χέρια της οι δυο μεγαλύτερες αδερφές του Δημήτρη Ψαθά η Βικτωρία και η Αγάπη Ψαθά (φωτ.: Αρχείο Μαρίας Ψαθά-Λένας Νίτσου)

Το χιόνι γίνεται όλο και πιο πυκνό κι ο αγέρας όλο και πιο μανιασμένος. Αργά αργά προχωρεί η πομπή με ψαλμωδίες και φτάνει μέχρι την παραλία, που ανεμοδέρνεται και θαλασσοχτυπιέται, με βρόντους που αντιλαλούν σαν κανονιές απ’ τα όρθια βράχια του Άι- Γρηγόρη μέχρι πέρα, στ’ άλλα όρθια βράχια του Γκιουζέλ Σαράι.
Εκεί, στο χείλος της ξέρας, φτάνει ο δεσπότης −έχοντας πίσω του όλη την πομπή και το ευλαβικό πλήθος των πιστών− σηκώνει τον Σταυρό, ενώ τα παλικάρια πήραν θέσεις και οι ψαλτάδες ψέλνουν:

Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου
Σου, Κύριε…

Με το σήκωμα του Σταυρού, όλοι οι αγωνιστές πετάνε από τους ώμους τα παλτά τους και καθώς έπεσε ο Σταυρός, χυμούν μέσα στα ολόρθα κύματα, που τους σκεπάζουν τα κεφάλια με τους αφρούς κι εκείνοι χτυπιούνται και παλεύουν και κολυμπούνε και πότε φαίνονται να τινάζονται ψηλά στις κορφές των αφρών, πότε κατρακυλάνε στο βάθος, χάνονται κι ύστερα ξαναφαίνονται σε κάποιες αφρισμένες κορφές των λυσσασμένων κυμάτων, προχωρώντας με πείσμα, σταθερά, κόντρα στον άνεμο, κόντρα στη μανία της φουρτούνας και την κοσμοχαλασιά.

Πού να βρεθεί ο Σταυρός μέσα σε τούτο το κακό; Κι όμως, να που ζύγωσαν στο σημείο όπου ρίχτηκε, να που τον ψάχνουν, να που κάποιος τον είδε κι οι άλλοι μάχονται για να προλάβουν, να που αρπάζονται ακόμα και στα χέρια, βουτούν, εξαφανίζονται, φαίνονται πάλι και να, επιτέλους, κάποιο χέρι που σηκώνεται ψηλά, σφιχτά κρατώντας τον Σταυρό ανάμεσα στα δάχτυλα.

Ποια ενορία νίκησε; Ο Αϊ-Γρηγόρης, ο Αϊ-Βασίλης, η Αγια-Μαρίνα, ο Ποζ Τεπές; Ο νικητής, αναψοκοκκινισμένος απ’ την προσπάθεια, σκαρφαλώνει στη μικρή χερσόνησο και δίνει τον Σταυρό στα χέρια του δεσπότη.
— Και του χρόνου!

Δυο χρυσές λίρες είναι το έπαθλο. Αλλά τι αξίζουν δυο χρυσές λίρες μπροστά στη δόξα; Θεέ μου, πότε τάχα θα μεγαλώσω κι εγώ να πιάσω τον Σταυρό;

Δημήτρη Ψαθάς, απόσπασμα από τη Γη του Πόντου ( «Τα χρόνια του δημοτικού»)

  • Ευχαριστούμε πολύ την κόρη του Δημήτρη Ψαθά Μαρία και την εγγονή του Λένα Νίτσου που επέτρεψαν τη δημοσίευση του παραπάνω αποσπάσματος από τη Γη του Πόντου στο pontosnews.gr, κυρίως όμως γιατί μας παραχώρησαν προς δημοσίευση την ανέκδοτη φωτογραφία της οικογένειας του Πόντιου συγγραφέα, στην Τραπεζούντα του Πόντου.
ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Ο Παύλος Θεοδωρίδης και ο Γενικός Γραμματέας Απόδημου Ελληνισμού του ΥΠΕΞ Δημήτριος Πλευράκης, το 2018, στο Αλμάτι (φωτ.: Αρχείο Παύλου Θεοδωρίδη)
ΠΟΝΤΟΣ

Παύλος Θεοδωρίδης: Από τον πρώτο ελληνικό σύλλογο στο Καζακστάν μέχρι τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος της Ελλάδας

29/01/2023 - 10:06πμ
(Πηγή: el.argatiaensemble.com)
ΠΟΝΤΟΣ

«Γαράσαρης»: Ένα από τα διαμάντια του δίσκου «Εντάμα» του μουσικού σχήματος Αργατεία

28/01/2023 - 7:49μμ
(Πηγή: YouTube / Γεώργιος Κωνσταντινίδης)
ΠΟΝΤΟΣ

Άλλος ένας μύθος του Αισώπου έγινε κόμικ στην ποντιακή διάλεκτο

28/01/2023 - 2:35μμ
(Φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Motion Team/ Σωτήρης Μπαρπαρούσης)
ΠΟΝΤΟΣ

Το Σωματείο Δράσης «Νίκος Καπετανίδης» για τη Διεθνή Ημέρα θυμάτων του Ολοκαυτώματος

27/01/2023 - 7:30μμ
Επισκέπτες στο Μουσείο Ολοκαυτώματος Γιαντ Βασσέμ στην Ιερουσαλήμ (φωτ.: EPA / Abir Sultan)
ΠΟΝΤΟΣ

Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδας για το Ολοκαύτωμα: Ο δρόμος για τις διεθνείς αναγνωρίσεις είναι μακρύς και δύσκολος

27/01/2023 - 3:22μμ
Η φωτογραφία και το πιστοποιητικό γέννησης του Δ. Κουτσογιαννόπουλου παραχωρήθηκαν στο pontosnews.gr από την Κατερίνα Κουτσογιαννοπούλου (εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΟΝΤΟΣ

Σαν σήμερα, το 1896, γεννήθηκε στην Αμισό ο πολυπράγμων και εξ επιλογής Πόντιος Δημήτριος Κουτσογιαννόπουλος

27/01/2023 - 10:32πμ
(Εικ.: Χριστίνα Κωνσταντάκη)
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Ο Δημήτρης Ψαθάς για τον Αντών’ πασά, τον «Κολοκοτρώνη του Πόντου»

26/01/2023 - 8:56μμ
(Φωτ.: Εταιρεία Παραγωγής Gullwing)
ΠΟΝΤΟΣ

«Σε μια νέα πατρίδα»: Αφιερωμένο στη Βέροια, τη Νάουσα, τα Γιαννιτσά και την Κατερίνη  το 10ο επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ3

26/01/2023 - 12:10μμ
(Φωτ.: facebook.com/trapezountafaros)
ΠΟΝΤΟΣ

Ο Φάρος Ποντίων Θεσσαλονίκης έκοψε την πρωτοχρονιάτικη πίτα του

25/01/2023 - 11:49μμ
Το πιάτο του τανωμένου σορβά που κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο του διεθνούς διαγωνισμού (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ)
ΠΟΝΤΟΣ

Με τανωμένο σορβά και καζάν ντιπί κατέκτησαν το χάλκινο μετάλλιο στο Παγκόσμιο Κύπελλο Μαγειρικής 2022

25/01/2023 - 6:49μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

(Φωτ. αρχείου: pontosnews.gr)

Έρχεται ο ετήσιος χορός της Ένωσης Ποντίων Βριλησσίων «Οι Τραντέλληνες» 

1 λεπτό πριν
«Σταματήστε τις εκτελέσεις στο Ιράν» αναγράφει το σλόγκαν που προβάλλεται επάνω στον Πύργο του Άιφελ, στο Παρίσι, στη διάρκεια διαδήλωσης υποστήριξης προς τον ιρανικό λαό (φωτ.: EPA/Mohammed Badra)

Ιράν: 527 νεκροί και 20.000 συλληφθέντες από την αρχή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων

32 λεπτά πριν
Ο διακεκριμένος νευροχειρουργός Χρήστος Αντωνιάδης

Χρήστος Αντωνιάδης: Σαν σήμερα, το 2013, πέθανε ένας σπουδαίος γιατρός, ένα άξιο τέκνο του Πόντου

1 ώρα πριν
Λιμάνι Θεσσαλονίκης (Φωτ. αρχείου: MotionTeam/Φανή Τρυψάνη)

«Πράσινο φως» σε έργα τεσσάρων λιμένων για πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση

2 ώρες πριν
(Φωτ.: Aleksey Babushkin / Sputnik / ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Ο Πούτιν είναι ανοιχτός σε επαφές με τον Σολτς λέει το Κρεμλίνο

2 ώρες πριν
(Φωτ.: EPA / James Ross)

Australian Open: Άρχοντας στη Μελβούρνη ο Τζόκοβιτς, νίκησε τον Τσιτσιπά στον τελικό

3 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2022 pontosnews.gr
Made by minoanDesign