Τη μνήμη του Έλληνα μαραθωνοδρόμου Στέλιου Κυριακίδη θα τιμήσει η Αθλητική Ομοσπονδία της Βοστόνης, την Δευτέρα 11 Οκτωβρίου, στα πλαίσια του 125ου μαραθωνίου της πόλης. Μάλιστα, η ελληνική προξενική Αρχή στην πόλη της Μασαχουσέτης, έχει ήδη παραδώσει στους διοργανωτές του αγώνα τα επιχρυσωμένα στεφάνια από κλαδιά ελιάς που θα δοθούν στους νικητές.
Ο Έλληνας αθλητής ήταν ο πρώτος μη-Αμερικανός νικητής του θεσμού πριν από 75 χρόνια, μετά τη συγκλονιστική του παρουσία στον 50ό Μαραθώνιο της Βοστόνης το 1946, σε μία ιστορία αυταπάρνησης και ατέρμονης αγάπης για την πατρίδα.
Ο Στέλιος Κυριακίδης γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1910 στην Πάφο της Κύπρου και από μικρός «αναγκάστηκε» να του αρέσει το τρέξιμο, διότι οι αποστάσεις μεταξύ των κοντινών χωριών ήταν μεγάλες και στην οικογένεια δεν υπήρχαν μέσα μετακίνησης.
Το 1934 μετακόμισε στην Αθήνα και το 1936 βγήκε 11ος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου, μία συμμετοχή που αργότερα θα του έσωζε τη ζωή.
Συμμετείχε για πρώτη φορά στο μαραθώνιο του 1938 στη Βοστόνη αλλά δεν τερμάτισε, καθώς τα καινούργια παπούτσια που του έκαναν δώρο Έλληνες ομογενείς, του άνοιξαν πληγές στα πόδια.
Το 1941, μετά την είσοδο ναζιστικών δυνάμεων στην Αθήνα, ξεκίνησε ο αγώνας της επιβίωσης για τον αθλητή, όπως και για εκατομμύρια Έλληνες. Ο Στέλιος Κυριακίδης είχε πει χαρακτηριστικά για να περιγράψει την κατάσταση, ότι το δώρο που δέχθηκε στο γάμο του το 1941, ήταν μισό καρβέλι ψωμί.
Δύο χρόνια αργότερα, συνελήφθη από ναζιστικές δυνάμεις στο Χαλάνδρι, μαζί με άλλα 49 άτομα. Μόλις οι Γερμανοί στρατιώτες είδαν στο πορτοφόλι του την κάρτα διαπίστευσης συμμετοχής στην Ολυμπιάδα του 1936, τον άφησαν ελεύθερο και εκτέλεσαν τους υπόλοιπους.
Ο γιος του αθλητή Δημήτρης Κυριακίδης, περιέγραψε ένα άλλο περιστατικό όπου: «Οι Γερμανοί εισέβαλαν στο σπίτι μας, βρήκαν ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου. Στην πρώτη σελίδα ήταν ο Χίτλερ.“Χάιλ Χίτλερ!” είπαν και εξαφανίστηκαν. Έτσι εδόθη εντολή να μην πηγαίνει κανείς στο σπίτι του Κυριακίδη. Από τότε ο πατέρας μου έκρυβε στο υπόγειό μας τους συμμάχους που έπεφταν με τα αλεξίπτωτα και έφευγαν αργότερα στην Αίγυπτο».
Η Ελλάδα και ο μαραθωνοδρόμος επιβίωσαν την ναζιστική κατοχή, όμως η κατάσταση παρέμενε τραγική. Η χώρα ήταν διαλυμένη, οι Έλληνες πέθαιναν στους δρόμους από την πείνα και ο εμφύλιος ήρθε να αποτελειώσει ότι είχε απομείνει όρθιο μετά τις φρικαλεότητες των Γερμανών.
Ο Στέλιος Κυριακίδης πούλησε τα μισά πράγματα του σπιτιού του, και με τη βοήθεια της Ηλεκτρικής Εταιρείας (ΔΕΗ) για την οποία εργαζόταν, βρέθηκε και πάλι στη γραμμή εκκίνησης του Μαραθωνίου της Βοστόνης στις 20 Απριλίου 1946, προκειμένου να στείλει ένα δυνατό μήνυμα για τα όσα συνέβαιναν στην Ελλάδα.
«Ήρθα να τρέξω για 7 εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες», ήταν τα λόγια του όταν έφτασε στην Αμερική. Και ο ίδιος, βέβαια, δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση.
Μάλιστα οι γιατροί βλέποντάς τον τόσο αδύνατο από την πείνα της Κατοχής πίστεψαν ότι θα πεθάνει στη διαδρομή και αρνήθηκαν να του δώσουν το πράσινο φως. Τον άφησαν να τρέξει ζητώντας πρώτα υπεύθυνη δήλωση.
Ο Στέλιος Κυριακίδης επέλεξε τη στρατηγική εξοικονόμησης δυνάμεων και έμεινε πίσω στα πρώτα χιλιόμετρα. Σιγά-σιγά ανέβασε ταχύτητα και άρχισε να προσπερνά τους υπόλοιπους αθλητές. Λίγο πριν από το τέλος, ομογενείς και δημοσιογράφοι επευφημούσαν τον Έλληνα.
«Για την Ελλάδα Στέλιο μου, για τα παιδιά σου» του φώναξε ένας ηλικιωμένος από το πλήθος, όπως περιέγραφε αργότερα ο ίδιος.
Ο χρόνος του 2:29:27 αποτέλεσε τον καλύτερο στην Ευρώπη, και για 22 χρόνια και 216 μέρες τον καλύτερο στην Ελλάδα, χαρίζοντας του μια θέση στο βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες.
«Πώς θα μπορούσα να κερδίσω ποτέ έναν τέτοιον αθλητή; Εγώ έτρεχα για τον εαυτό μου κι αυτός για μια ολόκληρη πατρίδα», δήλωσε μετά τον τερματισμό ένα από τα φαβορί, ο Αμερικανός Τζόνι Κέλι.
Αν και είχε προτάσεις για να παραμείνει στην Αμερική, εκείνος ζητούσε βοήθεια μόνο για την Ελλάδα. Μέσα σε έναν μήνα συγκέντρωσε 250.000 δολάρια, ενώ η οικογένεια Λιβανού έστειλε δύο πλοία με είδη πρώτης ανάγκης. Εξαιτίας της δημοσιότητας που πήρε η νίκη του, η αμερικανική κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή έκτακτο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας ύψους 400.000 δολαρίων.
Στις 3 Μαΐου ο Έλληνας δρομέας έγινε δεκτός από τον Χάρι Τρούμαν στον Λευκό Οίκο.
Στις 23 Μαΐου περίπου 1 εκατομμύριο Έλληνες τον υποδέχθηκαν με τιμές ήρωα.
«Είμαι περήφανος που είμαι Έλλην», δήλωνε δακρυσμένος. Για πρώτη φορά μετά την Κατοχή φωταγωγήθηκε η Ακρόπολη, ενώ η διαδρομή από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός μέχρι το σπίτι του, στη Φιλοθέη, διήρκεσε οκτώ ώρες!