Η Σμύρνη πριν από την Καταστροφή το 1922 δεν είχε να ζηλέψει τίποτα από τις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ο πολιτισμός και ο αθλητισμός βρισκόταν σε άνθηση και το επίπεδο ζωής ήταν ιδιαίτερα υψηλό.
Στο ποδόσφαιρο, που άρχισε να κερδίζει έδαφος την τελευταία δεκαετία στο ενδιαφέρον του κόσμου, κυριαρχούσε ο Απόλλων.
Ο Απόλλων απέκτησε ποδοσφαιρικό τμήμα το 1912 και οι επιτυχίες άρχισαν να έρχονται από το 1916. Οι «κυανόλευκοι», έχοντας επιλέξει αυτά χρώματα για να δείξουν την άμεση σύνδεση με τη μητέρα Ελλάδα, κατέκτησαν πέντε αλλεπάλληλα πρωταθλήματα Σμύρνης: 1917, 1918, 1919, 1920, 1922.
Το πρωτάθλημα Σμύρνης διεξαγόταν υπό την αιγίδα του ΣΕΓΑΣ, δηλαδή της μοναδικής επίσημης αθλητικής αρχής που υπήρχε στην Ελλάδα. Το τελευταίο πρωτάθλημα διεξήχθη από τις 19 Δεκεμβρίου 1921 έως τις 27 Φεβρουαρίου 1922, ημέρα του μεγάλου τελικού, ανάμεσα στον Απόλλωνα και την Αρμενική Λέσχη Κυνηγών.
Οι «κυανόλευκοι» επικράτησαν 3-1 και χιλιάδες Απολλωνιστές γιόρτασαν την μεγάλη επιτυχία, που έμελλε να είναι και η τελευταία πριν από την μικρασιατική καταστροφή. Ο τελικός διεξήχθη στο γήπεδο του Πανιωνίου, παρουσία 5.000 θεατών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος.
Την ομάδα του Απόλλωνα του 1922 αποτελούσαν οι: Καίσαρης, Κουγιουντόγλου, Τσαρλς, Ταλούμης, Μαυρομμάτης (Χαραλαμπάκης), Χρυσούλης, Καμπουρόπουλος, Σάμιος, Παπαγιάννης, Γώττης, Γκίλης, Αλεβιζάκης, Ντομένικο, Βίγλατσης, Ζαλούμης, Κιμητσόπουλος, Μαγουλάς, Μαρσέλλος και οι τερματοφύλακες Φωτιάδης (βασικός) και Ζεϊμπέκης (αναπληρωματικός).
Δύο από αυτούς, ο Μαρσέλλος και ο Χρυσούλης, πιάστηκαν αιχμάλωτοι και έμειναν για πάντα στην ιωνική γη. Στη Σμύρνη παρέμειναν ως αιχμάλωτοι οι Α. και Γ. Κύρου, μέλη του συμβουλίου του Απόλλωνα, καθώς και ο πρωταθλητής στίβου Κροίσος Πέρσης, τα ίχνη των οποίων από τότε έχουν χαθεί.
Από τα τέλη του Αυγούστου του 1922 και τους μήνες που ακολούθησαν, ορδές προσφύγων από τη Σμύρνη και τη Μικρά Ασία έφτασαν στην Ελλάδα. Παρά την ταλαιπωρία και την κακουχία, γρήγορα ο Απόλλων, έχοντας τρεις δεκαετίες ζωής και αθλητικής παρουσίας, δραστηριοποιήθηκε άμεσα στην Αθήνα.
Υπό την προεδρία του ιατρού, βουλευτή Πειραιώς και πρώην υπουργού Δημήτρη Μαρσέλλου, ο Απόλλων ξεκίνησε τη νέα σελίδα στην ιστορία του. Αρχικά οι προπονήσεις γίνονταν στους στύλους του Ολυμπίου Διός, αλλά το 1923 βρέθηκε ένας χώρος στην περιοχή του Ρουφ, τον οποίο νοίκιασε ο Απόλλων και δημιούργησε με πολλές δυσκολίες ένα γήπεδο.
Αργότερα, ο Απόλλων μετακόμισε στη Ριζούπολη και έκτοτε συνεχίζει να γράφει ιστορία στο ελληνικό ποδόσφαιρο, χωρίς να λείπουν οι ατυχίες, τα εμπόδια και οι δυσκολίες. Ποτέ όμως δεν ξεχνούν οι «κυανόλευκοι» τη ρίζα τους, γι’ αυτό η ομάδα έχει μετονομαστεί σε Απόλλων Σμύρνης, κρατώντας γερά τη μνήμη της γενέθλιας γης.
Σοφία Λυσιόβα
- Με πληροφορίες από το apollongs.gr και το βιβλίο «Γ.Σ. ΑΠΟΛΛΩΝ ΣΜΥΡΝΗΣ 1891-2011, Μία ομάδα – Δύο πατρίδες – Τρεις αιώνες, 120 χρόνια Αθλητισμός και Πολιτισμός», εκδ. Περιφέρεια Αττικής, Αθήνα 2012.
