Μια πόλη με αμέτρητες χάρες και ομορφιές. Ένας τόπος μυθικός στην «καρδιά» της Κρήτης, στον οποίο ο αρχαίος άνεμος φυσάει δυνατά, μέχρι και σήμερα.
Στην Ελεύθερνα της Κρήτης, την πόλη που πήρε το όνομά της από τον δαίμονα Ελευθήρ, έναν από τους Κουρήτες που σύμφωνα με το μύθο χτυπούσε δυνατά την ασπίδα του για να μην φτάνει το κλάμα του Δία στα αυτιά του Κρόνου και τον κατασπαράξει, είναι αφιερωμένος ο 19ος τόμος της σειράς «Ο Κύκλος των Μουσείων», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ολκός.
Ένα επιστημονικό έργο της Lamda Development και του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Ιωάννη Σ. Λάτση», το οποίο συνεχίζει την περιήγηση στα μουσεία της Ελλάδος μέσα από τη συγκεκριμένη αφιερωματική σειρά.
Συγγραφέας της έκδοσης είναι ο καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, ο οποίος τα τελευταία 36 χρόνια ανασκάπτει συστηματικά τον αρχαιολογικό χώρο της Ελεύθερνας του Ρεθύμνου, με το Πανεπιστήμιο της Κρήτης
«Ο τόμος αυτός γράφτηκε μεταξύ δύο απαγορεύσεων. Η πρώτη ήταν εκείνη της άνοιξης και η δεύτερη η τωρινή. Γι’ αυτό και θεωρώ πως είναι ένας εκδοτικός άθλος» δήλωσε ο Νικόλαος Σταμπολίδης κατά τη διαδικτυακή εκδήλωση παρουσίασης του έργου.
Η παρούσα έκδοση είναι ένα αφιερωματικό βιβλίο που ξεναγεί τον αναγνώστη και του αφηγείται και με μυθιστορηματικό τρόπο την ιστορία της αρχαίας αυτής πόλης του Ρεθύμνου, με την έντονη κατοίκηση και της αδιάλειπτη παρουσία από τους προϊστορικούς χρόνους έως και τον Μεσαίωνα.
Μέσα από τις εννέα ενότητες του τόμου η αρχαία κρητική πολιτεία –η οποία παρέμεινε στη σκιά των μεγάλων μινωικών κέντρων– αποκαλύπτεται και διηγείται το παρελθόν της. Σκοπός του έργου είναι η προσφορά υλικού συζήτησης και περαιτέρω μελέτης για τους ειδικούς, αλλά και η μεταλαμπάδευση στο ευρύ κοινό της πολιτιστικής γνώσης που προέκυψε από την ανασκαφική έρευνα.
Η περίφημη Νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας που βρίσκεται στη δυτική κλιτύ του λόφου του Πρινέ της αρχαίας Ελεύθερνας εξετάζεται ξεχωριστά στις 328 σελίδες του τόμου. Εκεί εντοπίστηκαν οι εντυπωσιακές ταφές που ανήκαν σε πολεμιστές και αριστοκράτισσες-ιέρειες, η αποκάλυψη των οποίων τοποθέτησε το 2009 την πόλη στο top 10 των αρχαιολογικών ανακαλύψεων από το έγκριτο περιοδικό Archaeology.
Ειδική αναφορά, φυσικά, γίνεται στο Μουσείο της Ελεύθερνας, το πρώτο μουσείο εντός αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη, το οποίο εγκαινιάστηκε το 2016 και έκτοτε αποτελεί πόλο έλξης των επισκεπτών στο νησί.
Η τελευταία θεματική της πολυτελούς έκδοσης είναι αφιερωμένη σε εννέα αντικείμενα του μουσείου, τα οποία παρουσιάζονται ενταγμένα σε «ιστορικά μυθιστορήματα».
Όπως ανακοίνωσε ο Βαγγέλης Χρόνης, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Ιωάννη Σ. Λάτση» και αντιπροέδρος της Lamda Development, ο επόμενος τόμος του «Κύκλου των Μουσείων» θα είναι αφιερωμένος στο Μουσείο του Μεσολογγίου.
Ο αφιερωματικός τόμος Ελεύθερνα θα διανεμηθεί δωρεάν σε αρχαιολογικά τμήματα πανεπιστημίων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στις διευθύνσεις και στα αρμόδια τμήματα του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, σε ξένες αρχαιολογικές σχολές και ινστιτούτα, όπως και σε επιλεγμένες εγχώριες και διεθνείς βιβλιοθήκες και οργανισμούς.
Η λίστα αποδεκτών περιλαμβάνει τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, όπως την Οξφόρδη, τη Σορβόνη και το Πρίνστον, σημαντικά μουσεία, όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το Λούβρο και το Ερμιτάζ, παγκόσμιους οργανισμούς, όπως η UNESCO, και εθνικές βιβλιοθήκες.
Να σημειωθεί πως η πρωτοβουλία των εκδόσεων ανήκει στον αείμνηστο Γιάννη Λάτση. Ξεκίνησαν το 1994 με τους τίτλους Ελληνική Θαλασσογραφία, Ταξίδι στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη του Λουί Ντιπρέ, και Νικόλαος Γύζης.
Η έκδοση είναι διαθέσιμη σε ψηφιακή μορφή στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα, μέσα από την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Ιωάννη Σ. Λάτση» (latsis-foundation.org) και την ιστοσελίδα της Lamda Development (lamdadev.com).
Γιώτα Βαζούρα
