pontosnews.gr
Πέμπτη, 10/07/2025
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
pontosnews.gr
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων

Μωμόγεροι, το εθιμικό δρώμενο των Ποντίων – Ο θίασος όπως τον έζησε πρόσφυγας πρώτης γενιάς

Η καταγραφή από τον Δ.Κ. Παπαδόπουλο από το Σταυρίν της επαρχίας Χαλδίας

25/12/2020 - 2:26μμ
Επέτειος 50 ετών από την ίδρυση και δράση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών. Μωμόγεροι στην Καλλιθέα το 1978 (πηγή: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)

Επέτειος 50 ετών από την ίδρυση και δράση της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών. Μωμόγεροι στην Καλλιθέα το 1978 (πηγή: Επιτροπή Ποντιακών Μελετών)

Κοινοποίηση στο FacebookΜοιράσου το στο TwitterΜοιράσου το στο Whatsapp

Αν και πολύ πιστοί χριστιανοί, οι Πόντιοι διατήρησαν με πάθος στις πατρογονικές εστίες έθιμα με αρχαίες καταβολές. Ένα από αυτά είναι οι Μωμόγεροι, το εθιμικό δρώμενο του Δωδεκαήμερου, ή αλλιώς οι αυτοσχέδιοι θίασοι που παντρεύουν το αρχαίο θέατρο (διθύραμβος) και το θέατρο δρόμου.

Σατιρική κωμωδία, απομεινάρι των ρωμαϊκών καλάντων διότι διατηρούν τις μεταμφιέσεις και τα γλέντια, ακόμα και ποντιακά καρναβάλια.

Τα Μωμο(γ)έρια μπορεί κανείς να τα περιγράψει με διάφορους τρόπους· ένα εθιμικό δρώμενο που πλέον για τον τρόπο που παρουσιάζεται στα ποντιακά χωριά της Κοζάνης από τους απόγονους των προσφύγων έχει κατακτήσει μία θέση στον κατάλογο της UNESCO με τα μνημεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Μάλιστα ο Δημήτρης Οικονομίδης στο Ημερολόγιον Μεγάλης Ελλάδος (1927) θεωρεί τους Μωμόγερους «λείψανον αρχαίου εθίμου ή αγροτικήν εορτήν συμβολίζουσαν την νάρκην της φύσεως κατά τον χειμώνα και την αναβίωσιν αυτής κατά την άνοιξιν […], ή υποτυπώδη παράστασιν σκοπόν εχούσις της δεισιδαιμόνος αποτροπής των κακών».

Ο Δ.Κ. Παπαδόπουλος από το Σταυρίν της επαρχίας Χαλδίας στην Ποντιακή Εστία (1953, τχ. 38-39) περιγράφει όσα είχαν ζήσει οι πρόσφυγες πρώτης γενιάς στον Πόντο. Όπως εξηγεί, το συγκεκριμένο δρώμενο καυτηριάζει την ανηθικότητα και τη σκληρή και βάναυση συμπεριφορά, και διακωμωδεί και γελοιοποιεί τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης εξευτελίζοντας το επίσημο όργανό της.

Στις αγροτικές και απομονωμένες περιοχές του Πόντου, σημειώνει, τα Μωμογέρια ήταν μια μορφή διασκέδασης και μάλιστα μεταξύ του κοινού περιλαμβάνονταν και Τούρκοι. «Συνέρρεον άπαντες ανεξαρτήτως ηλικίας και παρηκολούθουν όλας τας επαναληπτικώς διδομένας παραστάσεις από της πρώτης μέχρι της τελευταίας τηρούντες αδιάπτωτον το ενδιαφέρον αυτών και αμείωτον το ευάρεστον συναίσθημα της απολαύσεως», γράφει ο Δ.Κ. Παπαδόπουλος.

Ο θίασος αποτελούνταν από τα εξής πρόσωπα:

  • Ο Αλογάς (ατλής) ή τερέπεης (=τιμαριούχος). Συνήθως φορούσε την τοπική ενδυμασία (ζίπκα), κομψά πέδιλα (τσάπουλα), μεταξωτό χιτώνα (τσιπάν), μεταξωτή ζώνη (ταραπολούζ’) και στο κεφάλι είχε χρυσοποίκιλτο μεταξωτό μαντήλι (κοτσοΰρ’). Προκειμένου να φαίνεται ότι είναι έφιππος στερέωνε δύο κοντάρια, ένα στα αριστερά και ένα στα δεξιά, τα οποία κατέληγαν κεφαλή αλόγου, ενώ το πίσω μέρος τους καλυπτόταν από το χιτώνα. Επίσης κρατούσε τα «χαλινάρια» με το αριστερό και ένα μαστίγιο ή ραβδί με το δεξί χέρι.
  • Ο Κιζίρ (=κλητήρας του χωριού) ή ο κυρίως μωμόγερος. Φορούσε ακατέργαστο δέρμα τράγου, στην πλάτη είχε κάτι για να τον προστατεύει από τα χτυπήματα του τερέπεη και στο κεφάλι έφερε ένα κωνοειδές δερμάτινο κάλυμμα (κιουλάχ’) από το οποίο κρεμόταν ένα κουδούνι και δερμάτινη προσωπίδα. Στη δε ζώνη του είχε κρεμασμένα πολλά κουδούνια, σκόρδα και δερμάτινες λωρίδες. Στο δεξί χέρι κρατούσε χατζάρα και στο αριστερό ένα κοντό ραβδί. Η περιβολή του θεωρούνταν ιδιαιτέρως κωμική και προκαλούσε το αβίαστο γέλιο του κοινού.
  • Ο Κορ-Σεϊτάν (=διάβολος). Η ενδυμασία του ήταν μαύρη, η προσωπίδα ανάλογη με κέρατα, και είχε και ουρά. Κρατούσε δύο λεπτές ράβδους. Ο θίασος ίσως είχε και τον μικρόν δάβολον με αντίστοιχη περιβολή.
  • Ο Γατής (καδής, =δικαστής). Φορούσε κατάλευκο χιτώνα μέχρι τους αστραγάλους και ογκώδες σαρίκι με προσωπίδα που παρέπεμπε σε σεβάσμιο γέροντα.
  • Ο Δίκολον. Αδελφός του Κιζίρ, ντυμένος φτωχικά. Στην πλάτη του κουβαλούσε τον άλλο αδερφό τους που τον σκότωσε ο τερέπεης.
  • Ο Ζαπτιάς (=χωροφύλακας) φέρει στολή και όπλο.
  • Η Νύφη (νύφη του Κιζίρ). Το ρόλο «κρατούσε» νέος χωρίς μουστάκι που φορούσε γυναικεία ενδύματα και στολιζόταν σαν νύφη.
  • Ο Δατρόν (=ιατρός). Φορούσε γυαλιά και ψηλό καπέλο και κρατούσε μια θήκη ή ένα σακίδιο με τα φάρμακα.

Το θίασο συμπλήρωνε ο λυράρης που συνήθως φορούσε ζίπκα, και ένα-δύο ακόμα πρόσωπα που αναλάμβαναν να μαζέψουν τις προσφορές από τους θεατές, που συνήθως ήταν κεράσματα ή μικροποσά.

ΚοινοποίησηTweetSend
google news

Ακολουθήστε μας στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ

Μαθήτριες σε ελληνικό σχολείο της Φάτσας (φωτ.: «Η Έξοδος», τόμ. ΙΑ')
ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ

Μαρτυρία Ευστράτιου και Μελέτιου Σιδηρόπουλου: Το σύνταγμα ήταν το δηλητήριο που μας κρυφοπότισαν οι Τούρκοι

9/07/2025 - 9:42μμ
ΠΟΝΤΟΣ

8ο Έτος Ποντιακής Γαστρονομίας: Νέα επεισόδια από το σπίτι του Big Πάσα – Ποια είναι «άμον θεά Αφροντάιτι»;

9/07/2025 - 7:48μμ
(Φωτ. αρχείου: facebook / dzigeridis)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Νέο Διοικητικό Συμβούλιο στην Ποντιακή Εστία Νεάπολης

9/07/2025 - 6:24μμ
Το χορευτικό των «Ακριτών του Ιονίου» (φωτ.: Facebook / Σύλλογος Ποντίων Ζακύνθου «Ακρίτες του Ιονίου»)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Και εγένετο Σύλλογος Ποντίων Ζακύνθου «Ακρίτες του Ιονίου»

9/07/2025 - 1:53μμ
Μερικά από τα 972 πρωτότυπα βιβλία και χειρόγραφα που μεταφέρθηκαν από την Αργυρούπολη του Πόντου στη Νάουσα. Σήμερα φυλάσσονται στη βιβλιοθήκη της Ευξείνου Λέσχης Ποντίων Νάουσας (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ)
ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Νάουσα: Το όνειρο για το Μουσείο της Αργυρούπολης αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα

9/07/2025 - 12:14μμ
(Εικ.: ΧΚ)
ΠΟΝΤΟΣ

Μαθαίνω ποντιακά: Γνωρίζετε τι είναι η κείρεπη;

9/07/2025 - 10:17πμ
(Φωτ.: facebook / Ένωση Ποντίων Ματσούκας)
ΠΟΝΤΟΣ

Ένωση Ποντίων Ματσούκας: Λάλεσε και φέτος η παρχαρομάνα στον Άγιο Δημήτριο Κοζάνης

9/07/2025 - 9:19πμ
Η Μαρία-Σοφία Αραπίδου και ο Χρήστος Καλιοντζίδης
ΠΟΝΤΟΣ

«Μελίτικον καϊτέν» τραγουδά ο Χρήστος Καλιοντζίδης – Λύρα παίζει η Μαρία-Σοφία Αραπίδου

8/07/2025 - 9:35μμ
Η παρχαρομάνα ατενίζει τον παρχάρη της (φωτ.: Θωμαΐς Κιζιρίδου)
ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Παρχαρομάνα, ρωμάνα, αρνομάνα, νεράιδα ή μήπως απλώς μάνα του παρχαριού;

8/07/2025 - 9:05μμ
Η Οινόη του 1875, φωτογραφημένη από τον  Dimitriy Ivanovich Yermakov (πηγή: eskiturkiye.net)
ΠΟΝΤΟΣ

Οινόη του Πόντου, ένα πολύ ισχυρό ναυτιλιακό κέντρο – Δύο συμφορές «έσβησαν» τους Έλληνες

7/07/2025 - 8:21μμ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

17α Τενεδίων Δρώμενα: Ο Σύλλογος Απανταχού Τενεδίων τιμά τη μνήμη του Αγίου Αβούδιμου

1 ώρα πριν
Πυροσβέστης επιχειρεί στην κατάσβεση πυρκαγιάς που ξέσπασε λίγο πριν τις 18.00 το απόγευμα σε αγροτοδασική έκταση στο Ασπροχώρι Ωρωπού (φωτ.: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ορέστης Παναγιώτου)

Φωτιά στον Ωρωπό: Δύο τα δύσκολα μέτωπα – Μάχη με τις φλόγες δίνουν οι πυροσβέστες – Ενισχύθηκαν οι δυνάμεις

2 ώρες πριν
Στιγμιότυπο από παλαιότερο Φεστιβάλ Παράδοσης (φωτ.: facebook / Δήμος Θέρμης)

Με έντονη ποντιακή παρουσία το 4ο Φεστιβάλ Παράδοσης του Δήμου Θέρμης

2 ώρες πριν
(Φωτ.: slgr.gr)

Super League: Κλήρωση για νέο πρωτάθλημα με βράβευση Ποστέκογλου – Το πρόγραμμα της πρεμιέρας

3 ώρες πριν
(Φωτ. αρχείου: ΑΠΕ-ΜΠΕ / Ορέστης Παναγιώτου)

Τέσσερις Κινέζοι υπήκοοι συνελήφθησαν για κατασκοπεία – Την Πέμπτη οδηγούνται στον εισαγγελέα

3 ώρες πριν
Μαθήτριες σε ελληνικό σχολείο της Φάτσας (φωτ.: «Η Έξοδος», τόμ. ΙΑ')

Μαρτυρία Ευστράτιου και Μελέτιου Σιδηρόπουλου: Το σύνταγμα ήταν το δηλητήριο που μας κρυφοπότισαν οι Τούρκοι

4 ώρες πριν

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ

pontosnews.gr

Ειδήσεις και άρθρα για τον Πόντο και τη Μ. Ασία, αλλά και την επικαιρότητα στην Ελλάδα, τον Κόσμο και την Ομογένεια. Πλούσια θεματολογία ποικίλης ύλης με έμφαση σε πολιτιστικά δρώμενα.

Copyright © 2025 pontosnews.gr
Made by minoanDesign

  • TAYTOTHTA
  • ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
  • ΟΡΟΙ ΧΡΗΣΗΣ
  • ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Δεν βρέθηκαν αποτελέσματα
Προβολή όλων
  • ΑΡΧΙΚΗ
  • ΠΟΝΤΟΣ
    • ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ
    • ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
    • ΙΣΤΟΡΙΑ
    • ΠΑΡΑΔΟΣΗ
    • ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ
    • ΣΥΛΛΟΓΟΙ
    • ΛΕΞΙΚΟ
  • ΕΛΛΑΔΑ
  • ΚΥΠΡΟΣ
  • ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ
  • ΠΟΛΙΤΙΚΗ
  • ΓΝΩΜΕΣ
    • Μάρκος Τρούλης
    • Παντελής Σαββίδης
    • Σάββας Καλεντερίδης
    • Θεόφιλος Πουταχίδης
  • ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
  • ΑΜΥΝΑ
  • ΚΟΣΜΟΣ
  • ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  • ΥΓΕΙΑ
  • ΠΕΡΙΕΡΓΑ
  • ΣΥΝΤΑΓΕΣ
  • ΠΙΣΤΗ
  • ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
  • ΤΑΞΙΔΙ
  • ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
  • PONTOS BLOG

Copyright © 2024 pontosnews.gr
Made by minoanDesign